30 (nùmer)

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn

(S 't î drē a serchèr minga al nùmer 30, mo invéci 'l an 30 edla nostra éra, 't ê da 'ndèr chè)

Al 30 (trèinta, trenta in itagliàṅ, triginta in latèin) 'l è al nùmer naturèl ( $\mathbb {N}$ ) ch'al seguìs al 29 (veintnōv) e 'l vin prìma dal 31 (treintùn). In dla numerasiòun di romàṅ antìg 'l era scrìt XXX. In dla numerasiòun ordinèla al tóś al trentéśim post.

Proprietê matemàtichi

'L è 'n nùmer pèra.

Al nùmer 30 disgnê ala manéra ed nùmer piramidêl quadrê.
Al 30 'l è 'n nùmer cumpòst, send la moltìplica dal 2 col 15:
Fatoriśasiòun: $30=2\cdot 3\cdot 5$
Al 30 al gh'à 8 diviśōr: 1, 2, 3, 5, 6, 10, 15, 30.
Send che la sòma di só diviśōr pròpi l'è più granda che lò stès:
1+2+3+5+6+10+15 = 42 > 30, dòunca al 30 ’l è 'n nùmer abundànt.^[1]
Al fà pert edla séri di nùmer idònev:

'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer 29-gonèl sentrê, gnend dop edl 1 e prìma edl 88:
1, 30, 88, 175, 291, 436, 610, 813, 1045, 1306, 1596, 1915, 2263, 2640, 3046, 3481, 3945 ...
'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer 30-gonèl, gnend dop edl 1.
'L è 'l 4^rt nùmer edla séri di nùmer piramidèl quadrê, gnend dop dal 14 e prìma dal 55:^[3]
1, 5, 14, 30, 55, 91, 140, 204, 285, 385, 506, 650, 819, 1015, 1240, 1496, 1785, 2109, 2470 ...^[4]

Al 30-gon regolèr, figùra schisèda con 30 cô.

In dla śmòrfia, al nùmer 30 al vōl dìr "i maròun dal tenèint" ('e palle d' 'o tenente in napoletàṅ).