90 (nùmer)

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn

(S 't î drē a serchèr minga al nùmer 90, mo invéci 'l an 90 edla nostra éra, 't ê da 'ndèr chè)

Al 90 (novànta, novanta in itagliàṅ) 'l è 'l nùmer naturèl ( $\mathbb {N}$ ) ch'a seguìs 'l 89 (utantanōv) e 'l vin prìma dal 91 (novantùn). In dla numerasiòun di romàṅ antìg 'l era scrìt XC. In dla numerasiòun ordinèla al tōś al novantéśim post.

Proprietê matemàtichi

'L è 'n nùmer pèra.
Al 90 'l è 'n nùmer cumpòst, send la moltìplica dal 2 col 45:
Fatoriśasiòun: $90=2\cdot 3\cdot 3\cdot 5=2\cdot 3^{2}\cdot 5$
Al fà pert edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 4 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr,^[1]
séri ciamèda anca di nùmer quèśi prim, indû, in cal chèś chè, a s descòr ed nùmer 4-quèśi prim:^[2]^[3]
16, 24, 36, 40, 54, 56, 60, 81, 84, 88, 90, 100, 104, 126, 132, 135, 136, 140, 150, 152, 156, 184, 189 ...
'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer 90-gonèl, gnend dop edl 1.
'L è 'l 14^śim edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la sòma ed 2 nùmer prim, ùn drē cl èter: $90=43+47$
5, 8, 12, 18, 24, 30, 36, 42, 52, 60, 68, 78, 84, 90, 100, 112, 120, 128, 138, 144, 152, 162, 172 ...^[4]^[5]

↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 4 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr, in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) La spiegasiòun di nùmer quèśi prim in dal sit mathworld.wolfram.com.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A014613 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 4 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr.
↑ (EN) 'N elèinc dimòndi gros ed nùmer sòma ed 2 nùmer prim, ùn drē cl èter, in dal sit edl’OEIS.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A001043 di nùmer sòma ed 2 nùmer prim, ùn drē cl èter.

(EN) La sequèinsa OEIS A014613 ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 4 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr.
(EN) La spiegasiòun di nùmer quèśi prim in dal sit mathworld.wolfram.com.
(EN) Na spiegasiòun di nùmer figurê dl'Elena Deza e 'd Michel Deza in PDF, 2011.