5 (nùmer)

Da Wikipedia.

Jump to navigation Jump to search

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn

(S 't î drē a serchèr minga al nùmer 5, mo invéci 'l an 5 edla nostra éra, 't ê da 'ndèr chè)

Al 5 (sinc, cinque in itagliàṅ, quinque in latèin) 'l è al nùmer naturèl ( $\mathbb {N}$ ) ch'a seguìs al 4 (quater) e 'l vin prìma dal 6 (sē). In dla numerasiòun di romàṅ antìg 'l era scrìt V. In dla numerasiòun ordinèla al tóś al quint post.

Proprietê matemàtichi

Egli óri sinc pasèdi mìa da dimòndi in 'n arlòj ed na vècia stasiòun di tréno.

Sinc mulèti da destènder impichèdi a la corda.

Al sinc in di quàter sèm dal cherti da śughèr.

Un dêd col sinc da léśer in dla ghigna in sìma.

Al 5 'l è al ters nùmer prim ed tùta la séri ch'a s cata in di nùmer naturèl, gnend dòp dal 2 e dal 3. A gh'seguìs al 7:
2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29, 31, 37, 41, 43, 47, 53, 59, 61, 67, 71, 73, 79, 83, 89, 97, 101, 103...^[1]
'L è 'l secònd di nùmer prim ed Fermat: $5=2^{2^{1}}+1$
3, 5, 17, 257, 65537.^[2]
'L è 'l prìm nùmer prìm sicûr, tachènd la só séri:

5,7,11,23,47,59,83,107,167,179,227,263,347,359,383,467,479,\dots

^[3]

'L è 'l ters nùmer dla séri di nùmer prìm ed Sophie Germain:
2, 3, 5, 11, 23, 29, 41, 53, 83, 89, 113, 131, 173, 179, 191, 233, 239, 251...^[4]
'L è 'l secònd nùmer dla séri di nùmer prìm 'd Eisenstein:

2,5,11,17,23,29,41,47,53,59,71,83,89,101,107,113,131,137,149,\dots

^[5]

'L è 'l quìnt nùmer edla sucesiòun ed Fibonacci, dôp dal 3. Difàt i só prim nùmer, in sequèinsa, egl'ìn:

1,1,2,3,5,8,13,21,34,55,89,144,233,377,610,987,1597,2584,\dots

^[6]

'L è 'l secònd elemèint dla sucesiòun di nùmer pentagonêl, gnend dôp edl 1:

1,5,12,22,35,51,70,92,117,145,176,210,247,287,330,376,425,\dots

^[7]

Pentagonal number 22 as sum of gnomons.svg

'L è 'l secònd elemèint edla sucesiòun di nùmer quadrê saintrê:

1,5,13,25,41,61,85,113,145,181,221,265,313,365,421,481,545,\dots

^[8]

'L è 'l secònd nùmer dla séri di nùmer piramidêl quadrê:

1,5,14,30,55,91,140,204,285,385,506,650,819,1015,1240,1496,1785,\dots

^[9]

'L è 'l secònd dla séri di nùmer pentatópic:

1,5,15,35,70,126,210,330,495,715,1001,1365,1820,2380,3060,3876,\dots

^[10]

Pentatope of 70 spheres animation.gif

'L è 'l prìm edla séri di nùmer congruèint:

5,6,7,13,14,15,20,21,22,23,24,28,29,30,31,34,37,38,39,41,45,46,47,\dots

^[11]

'L è 'l quêrt nùmer edla séri 'd Catalan:

1,1,2,5,14,42,132,429,1430,4862,16796,58786,208012,742900,2674440,\dots

^[12]

'L è 'l quìnt edla séri di nùmer idònev:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 21, 22, 24, 25, 28, 30, 33, 37, 40, 42, 45, 48, 57, 58, 60, 70, 72, 78, 85, 88, 93, 102, 105, 112, 120, 130, 133, 165, 168, 177, 190, 210, 232, 240, 253, 273, 280, 312, 330, 345, 357, 385, 408, 462, 520, 760, 840, 1320, 1365 e 1848.^[13]

'L è 'l secònd nùmer dla séri di quī mia tucàbil, dôp dal 2:

2,5,52,88,96,120,124,146,162,188,206,210,216,238,246,248,262,268,276,\dots

^[14]

'L è 'l quìnt nùmer da mêś a la séri 'd quī 'd Harshad in dla bêś 10:

1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,12,18,20,21,24,27,30,36,40,42,45,48,50,54,60,63,\dots

^[15]

Al nùmer 5 in dla Giometrìa

Al polìgon ch'al gh'à sinc cô in dal só perìmeter 'l è al pentàgon.

La figùra schisèda dal pentàgon regolèr.
Un pentàgon mìa regolèr convês.
Un pentàgon mìa regolèr cónchev.
Un pentàgon equilàter.
Un pentàgon mìa regolèr conplês.
Un pentagràma regolèr.

Al poliéder ch'al gh'à sinc faci in dal só estèren 'l è al pentaéder.

Un pentaéder fât a piràmid cun la bêś quèdra.
Na piràmid qvèdra oblìqva.
Un pentaéder fât a forma 'd priśma triangolêr.

Al nùmer 5 in dla Chìmica

Al 5 'l è al nùm'r atómic dal bôr (B).

Al schéma disgnê edl àtom dal bôr.

I sìmbol dal nùmer 5

In dla śmòrfia ed Napol

In dla śmòrfia, al nùmer 5 al vōl dìr "la màṅ" (’a mana in napoletàṅ, la mano in itagliàṅ).

Vóś lighèdi

Referèinsi

↑ (EN) Sequèinsa OEIS A000040 di nùmer prim.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A019434 di nùmer prim ed Fermat.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A005385 di nùmer prìm sicûr.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A005384 di nùmer prìm ed Sophie Germain.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A003627 di nùmer prìm 'd Eisenstein.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A000045 di nùm'r ed Fibonacci.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A000326 di nùmer pentagonêl.
↑ (EN) sequèinsa OEIS A001844 di nùmer quadrê saintrê.
↑ (EN) sequèinsa OEIS A000330 di nùmer piramidêl quadrê.
↑ (EN) sequèinsa OEIS A000332 di nùmer pentatòpic.
↑ (EN) sequèinsa OEIS A003273 di nùmer congruèint.
↑ (EN) sequèinsa OEIS A000108 di nùmer 'd Catalan.
↑ (EN) Sequèinsa OEIS A000926 di nùmer idònev.
↑ (EN) sequàinsa OEIS A005114 di nùmer intucàbil.
↑ (EN) sequàinsa OEIS A005349 di nùm'r ed Harshad.

Èter progèt

Wikimedia Commons contiene file multimediali su 5 (nùmer)
Wikizionario contiene la voce di dizionario «5 (nùmer)»

Colegamèint estèren

(IT) La vóś in sìm'a 'l vocabolàri Treccani.
(IT) D'indû a deśvìn al só nòm in sìm'a etimo.it.
(EN) La sequèinsa OEIS A000040 di nùmer prim in dla réda.
(EN) La sequèinsa OEIS A019434 di nùmer prim ed Fermat in dal web.

Estratto da "https://eml.wikipedia.org/w/index.php?title=5_(nùmer)&oldid=132591"