7 (nùmer)

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn

(S 't î drē a serchèr minga al nùmer 7, mo invéci 'l an 7 edla nostra éra, 't ê da 'ndèr chè)

Al 7 (sèt, sette in itagliàṅ, septem in latèin) 'l è al nùmer naturèl ( $\mathbb {N}$ ) ch'a seguìs al 6 (sē) e 'l vin prìma edl 8 (ot). In dla numerasiòun di romàṅ antìg 'l era scrìt VII. In dla numerasiòun ordinèla al tōś al setim post.

Proprietê matemàtichi

La figùra schisèda edl etàgon regolèr.

Un priśma pentagonèl regolèr, ch'al còunta 7 ghìgni tùt 'd intórna.

Na piràmid eśagonèla ch'la gh'à in tùt 7 ghìgni.

Al 7 'l è al quèrt nùmer prim, gnènd dòp dal 2, dal 3 e dal 5. A gh'seguìs al nùmer 11:
2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29, 31, 37, 41, 43, 47, 53, 59, 61, 67, 71, 73, 79, 83, 89, 97, 101, 103...^[1]
Soquànti moltìplichi dal 7 gl'ìn i nùmer 14, 21, 28, 35, 42, 49, 56, 63, 70, 77, 84, 91, 98, 105 e vìa acsè...
'L è 'l secònd di nùmer prìm ed Mersenne, gnend dop dal 3 e prìma dal 31:^[2]
3, 7, 31, 127, 8191, 131071, 524287, 2147483647, 2305843009213693951 ...^[3]
Acsè cum a gh'sucéd a tut i nùmer prim, anc al 7 'l è 'n nùmer difetìv.^[4]^[5]
Al fà pert edla séri di nùmer idònev:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 21, 22, 24, 25, 28, 30, 33, 37, 40, 42, 45, 48, 57,
58, 60, 70, 72, 78, 85, 88, 93, 102, 105, 112, 120, 130, 133, 165, 168, 177, 190, 210, 232, 240,
253, 273, 280, 312, 330, 345, 357, 385, 408, 462, 520, 760, 840, 1320, 1365 e 1848.^[6]
'L è 'l secònd di nùmer eśagonèl sentrê, gnend dop edl 1 e prìma dal 19:
1, 7, 19, 37, 61, 91, 127, 169, 217, 271, 331, 397, 469, 547, 631, 721, 817 ...^[7]

Al polìgon ch'al gh'à sèt cô 'l è 'l etàgon.
Al poliéder ch'al gh'à sèt ghìgni in dal só estèren 'l è 'l prìśma pentagonêl e la piràmid eśagonèla.

In dla śmòrfia, al nùmer 7 al vōl dìr "al vêś ed préda" (’o vasetto in napoletàṅ, damànd ch'a gìsen il vaso di creta in itagliàṅ).