Psyco
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
 Psycho
| ||
| Psyco | ||
 La Janet Leigh in na figùra dal film | ||
| id. 1960 | ||
|---|---|---|
| Regìa: Alfred Hitchcock | ||
| Scritōr: Robert Bloch • Joseph Stefano | ||
| Atōr: Janet Leigh • Anthony Perkins • Vera Miles Martin Balsam • John Gavin • John McIntire Patricia Hitchcock • Mort Mills • Frank Albertson Vaughn Taylor • Lurene Tuttle • Simon Oakland | ||
| Müsica: Bernard Herrmann | ||
| Léngua: Ingléś | ||
| Dürä dal film: 109 minüt | ||
| Nasiōṅ: Stat Unî | ||
Psycho (id.) 'l è 'n film thriller dal 1960 'd Alfred Hitchcock trat da 'n rumànś ad Robert Bloch d'l an prima. La pelìcula l'è stada candidàda a i Prèmi Òscar dal 1961 par la regìa, par l'atōra minga prutagunìsta (Janet Leigh), par la futugrafìa (John L. Russell) e par la senugrafìa, sénsa però vìns'r-an gnanc òṅ. La Janet Leigh la s è pò arfàta vinsénd invéci al Golden Globe par cal film chè.
'L è òṅ di più grand sucès cumerciài dal „mìstar dal śgriśōr“, cun tri séguit (Psycho II ad Richard Franklin dal 1982, Psycho III 'd Anthony Perkins dal 1986 e Psycho IV ad Mick Garris dal 1990), un remake girâ cumpàgn a 'l uriginàl ma a culōr (Psycho ad Gus Van Sant dal 1998) e 'n spin off (Il motel della paura ad Richard Rothstein dal 1987).
Al persunàǵ ad Norman Bates al tōś ispirasiòṅ da Ed Gein, al Killer dal Wiscònsin dit anc al Maslàr ad Plainfield.
Sunt
La Marion Crane (Janet Leigh), na segretària ch'la tîṅ a drē a i cònt dn'aśiénda ad Phoenix (Ariśòna) ch'la vénd dal cà, la ruba i 40.000 dòlar ch'la gh'iva da purtàr al dè dòp in banca par cònt dal sò cap George Lowery (Vaughn Taylor) e la scapa via in màchina cun i bèsi sèg.
Dòp un dè e mèś ad viàś, tòlta da la stufìśia, la s férma a punsàr in dal motel ad Norman Bates (Anthony Perkins), un stangòṅ put ch'al viṿ da par lò insém a sò màdar, na dóna scarabùtica e bòna sōl a dar-ag di órdan, in na vila lè atàc.
Cla sira lè, méntar la Marion l'è drē a far-as na dócia, na dóna ch'la par la sgnóra Bates la s insfìlsa dént'r al bagn dla sò cambra e la la scurtèla a mòrt. Quànd più tard Norman al la véd, tòlt da paùra e scarésa, par diféndar sò màdar, al decìd ad scanślàr tut al trasi e ad lugàr al sò cadàvar, faghénd sparìr incòsa ma sénsa savér che lē la gh'iva da na banda cal muć ad bèsi là.
Soquànt dè dòp, a n catànd-la piò, la surèla dla puvréta, Lila (Vera Miles), la và a dmandàr nutìsi da 'l amànt ad chi lē, Sam Loomis (John Gavin), ma gnanc lò al sà gnint.
In pinsēr par la Marion chi dū lè i tàcan a pascàr-la, pròpria cuma 'l detective privâ Milton Arbogast (Martin Balsam) pagâ da Lowery ch'al vliva indrē i sò bèsi.
Rivâ a 'l Bates Motel 'l investigadōr al capìs subìt che lè a gh'è quèl ch'a traśa e al decìd 'd andàr a dascórar cun la sgnóra Bates parchè Norman al gh s éra mis còntar. Ma quànd al và in cà, la dóna ch'l'iva cupâ la Marion la gh dà adòs tirànd-ag na scurtlàda in sal grugn, faghénd-al strabucàr śò da 'l scali, par pò masàr-al.
Subìt dòp Sam e Lila, ch'i ìvan dascórs a 'l telèfun cun Arbogast prima ch'al murìs, i rìvan là anc lōr e i dmàndan na cambra faghénd finta 'd èsar marè e mujér. Méntar Loomis al pèrd dal tèmp in dla hall cun Norman, Lila la và in dla vila par pascàr la véra ma Norman al capìs incòsa e al cur in cà anca lò par farmàr-la. La dóna la s lóga subìt in cantìna e lè la véd na vècia sintàda in sna pultróna. Quànd la prila la scrana però la véd ch'a s trata 'd un cadàvar mumificâ.