Campéṣen

Da Wikipedia.
C'l artìcul chè 'l è scrit in Arzân Emiliàn

Artécol in dialèt arzân


CampegineCampéṣen
Municipio in piazza Caduti del MacinatoMunicépi in piâsa Môrt dal Maṣnê
ProvinciaPruvînciaPruvénziaPruvèinsa
provincia di Reggio nell'Emiliaed Rèz
AbitantiAbitântAbitàntAbitànt
(febbraio 2007fervêr dal 2007)
4 832
SuperficieMetradûraEstensiånEstensiòun
(217 ab/km²)
22,24km²
AltitudineAltèsaAltazzaAltèssa
34m
Pref.tel. / CAPPrefés e côdisPreféss e côdgPreféss e còdiṡ
0522 / 42040
Cod.ISTAT/catastoCod.ISTAT/catâstCod. ISTAT/catâstCod.ISTAT/catàst
035010 / B502
CoordinatePuṣisiòunPuṡiziånPusisiòun
Nome abitantiNòm di abitàntNuminâja
CampeginesiCampeznèin
Santo patronoSânt prutetòurSant prutetåurSànt prutetór
(29 giugno29 ed zógn)
S.Pietro e Paolo apostoliSân Pêder e Sân Pêvel
FrazioniVéliFraziónFrasiòun
Caprara, Case CocconiCavrêra, Cà Cocòun
Comuni contiguiCmûni ṣvinântCmóṅni ataîṡCumùn tachèdi
(nord) Castelnuovo Sotto, (est) Cadelbosco di Sopra, (sud) Reggio Emilia, Sant'Ilario d'Enza e (ovest) Gattatico(mezanôt) Castelnōv ed Sòt, (matèina) Cadelbôsch ed Sōver, (mezdé) Rèz, Sânt'Ilâri e (sira) Gatâtich
Sito istituzionaleSît dla cmûnaSît dla cmóṅnaSit dal cumùn
SindacoSéndechSénndicSéndech
(28/05/07)
River Tagliavini
Tel. comuneTel. cmónaTel. cmóṅnaTel. cumùn
0522-676521
Email comuneEmail cmónaPòsta eletrònica cmóṅnaEmail cumùn

Evoluzione demograficaCambiamèint dal nómer di abitânt int al tèimpCanbiamänt dal nómmer di abitànt int al tänpCambiamèint dal nómmer di abitànt in dal tèimp

(anno)(ân)(àn)
(abitanti)(abitânt)(abitànt)(abitànt)
1861
3 455
1871
3 449
1881
3 434
1901
3 768
1911
4 023
1921
4 118
1931
4 040
1936
4 086
1951
3 962
1961
3 615
1971
3 367
1981
3 806
1991
4 077
2001
4 551
2007
4 832
Dati Nómer ed l'Nómmer dlNómmer ed l'ISTAT - grâfica dla Vichipêdia.- grâfica dla Vichipêdia

Campéṣen (Campegine in italiân) l'é un cmûn ed 4.703 abitânt ed la pruvîncia ed Rèz, lé a sîra e a 16 chilômeter da Rèz e 17 chilômeter da Pèrma.

Geograféia

Campéṣen l'é ind la Pianûra Padâna. Pió preciṣamèint al fa pêrt ed la fâsa dal vèini a i pê ed l'Apenèin tôsch-emiliân. Al cmûn l'é a la stèsa distânsa sia da Pèrma sia da Rèz e in pió l'é dèinter ind la Vâl d' Èinsa.

Stòria

Stòria antîga

Al teritôri ed Campéṣen al pôrta i sègn ed civiltê a partîr da l 'antîga Ròma, difâti în stê catê atâch a la frasiòun ed Cavrêra i rèst ed dō véli rumâni, abitêdi dal I sècol p.C. fîn al V sèc. d.C. cîrca, destinêdi a 'd alôg per sêrov-agricoltōr di sgnōr ed la zôna. Però i rèst d'abitasiòun ed l'etê neolética catê int al cmûn ed Puvî fân pinsêr a 'na grôsa cumunitê ch'la stêva int al teritôri tra i cmûn ed Gatâtich, Campéṣen, Castelnōv ed Sòt e al bèle numinê Puvî. Al peréiod medievēl l'é stê sgnê da la duminasiòun ed la sgnurìa di Este ed Frêra sòta al Duchêt ed Rèz; ind al tèimp de sté duminasiòun a vîn dê per la préma vôlta al nòm ed Campigene (o Campicinum Campeggine). Uficialmèint, al cmûn ed Campéṣen, l'à cumincê a tôr fōrma ind al tèimp ed l'etê napoleônica, quând la lèg fâta per riaurganiṣer al Municipalitê l'é rivêda ind al teritôri ed la Repóblica Cispadâna. Al decentramèint l'é vrû per ardûṣer l'avtoritê di fevdatâri bèle preṣèint ind al teritôri e l'à 'vû la só cunclusiòun int al 1802. Al prém séndech l'é stê Luigi Cocconi, che l'à tôt pè prôpria a la fîn dal peréiod rifurmadōr, ch' al prîva sōl controlêr l'incâs dal tâsi, e, in chêṣ specêl, dmandêr a la Municipalitê soquânti ôvri ed manutensiòun (per eṣèimpi arfêr soquânti strêdi)

Sté pusibilitê êren stabilîdi da la clasificasiòun di Cmûn, introdòta da la lèg dal 24 lój 1802, ch'al metîva Campéṣen (2.995 abitânt dal tèimp) ind la 3° clâs, destinêda a i cmûn cun mēno ed 3.000 abitânt. Cun la fîn dal Repóblich napoleônichi, ânca l'undêda dal divisiòun l'êra finîda. I cmûn (principalmèint Curèz e Castelnōv ed Sòt), che ind i prém ân ed l'otsèint îven manifestê i sō pinsêr per sté divisiòun dal teritôri, àn rivést l’uniòun ‘d un tèimp sóta la Restavrasiòun. Int al 1824, grâsia a Nicomede Bianchi, òm polétich ed la corèint ed Camillo Benso di Cavour, Campéṣen l’à pêrs la só indipendèinsa e l’é stê unî al cmûn ed Castelnōv ed Sòt fîn a l’unitê d’Itâlia. Ind al fervêr dal 1860 Campéṣen l’à utgnû al permès, da pêrt dal cumisâr sêrd, a tgnî al j elesiòun lébri. Còsti àn vést numinêr, a rōl ed séndech, Giacomo Cocconi, ch’ al vîn cunsiderê ânch adèsa al prém séndech ed Campéṣen e arcurdê da la lâpida ind al simitèri ("le virtù dell'uomo pubblico e privato giungevano in Dio l'anima mite integra benefica").

Stòria dal Unitê d'Itâlia a la Secònda Guèra Mundiêla

Int al 1866 Quintino Sella alōra Minéster dal Finânsi dal Règn d'Itâlia l’à mandê fôra cun l’apôg ed la Câmbra la tâsa inséma al maṣnê, ‘na tâsa ch ‘la dvintarà famōṣa tra i campaginèiṣ. Sta lèg la pervedîva un sistêma d’incâs dal tâsi e secònd dal racôlt, ch’ al duvîva èser bzê inséma a’na bilância mecânica. Sibèin l’ōrden, i munêr àn decîṣ ed protestêr sòta al palâs comunêl e sta manifestasiòun l'é stêda murtêla per ôt ed lōr, masê da i côlp di granatêr gnû per difènder al séndech Domenico Sidoli. Sté avenimèint l’é incòra arcurdê a Campéṣen cun la dèdica ed la piâsa principêla "A i Môrt dal Maṣnê". ("Ai Caduti del Macinato" in italiân). Al 1910 l’à vést i socialésta a mantgîr al cmând ed Campéṣen. L’avtoritê utgnûda da i socialésta bèle a i prém ân dal ‘900 l'é stêda mantgûda ânch ind i ân dôp (quêṣi sèimper tót a òna di votânt), sibèin che ind l’âria a girés un cambiamèint radichêl vêrs l’êla moderêda ed la polética. Campéṣen, per la só ustinasiòu ind al sustgnîr al Partî Socialésta e, dôp al Partî Cumunésta a gh’é stê dê, ind i ân dôp, al scutmâj ed la céca Rósia ("la piccola Russia" in italiân). Int al 1914 al cunséli comunêl ed Campéṣen, cun al séndech socialésta Mauro Rapacchi, l’à fât sóvo al cuntrâst ed la popolasiòun vêrs l’entrêda in guèra e al sé més da la pêrt di neutralésta. Difâti i sitadèin, per lo pió impieghê in agricultûra, a vdîven mêl l’intrêda e ‘na partecipasiòun italiâna a la préma guèra mundiêla, ch’ l’ aré certamèint tôt via di brâs al lavôr e finansiamèint pió céch pr’al ôvri de ṣvilóp, dal mumèint che i sōld a srén stê druvê sōl per finansiêr la guèra. Int al peréiod tr’ al 1915 e al 1918 Campéṣen l’é dvintê un cèinter d’ajót per i suldê frî, grâsia ânch a la colaborasiòun ed la Crôṣ Ròsa Italiâna. La secònda guèra mundiêla l’à vést al masâcher di 7 fradê Cervi, ‘na faméja ed cuntadèin, ch ‘ la s’êra mésa da la pêrt di partigiân e dimòndi anti-fasésta. Per i fradê Cervi l’é stê murtêl j ajót dê a i suldê soviètich e inglèiṣ che serchêven de scapêr da l’Itâlia ( tra i tânt a s’arcôrda Anatolij Tarassov, avtôr ‘d un léber inséma a i Cervi) e l’ urganiṣasiòun da lōr fâta, ch’ la cuntêva dimòndi òm e dóni per cuntrastêr i fasésta. I 7 fradê (Agostino, Aldo, Antenore, Ettore, Ferdinando, Gelindo ed Ovidio) în stê fuṣilê al Tirasègn ed Rèz al 28 dicèmber 1943

Traspôrt

Livèl Lochêl

Campéṣen lé coleghêda cun chiêter cmûn ed la Vâl d’ Èinsa e cun Rèz cun al curêri dal j Autoléni ed l’Emélia, socetê ch’ la fà pêrt dal gróp ACT ed Rèz. Cme impiânt ed servési póblich, al cmûn a gh’é ste dê ind al mèiṣ d’agòst 2007 la tangensiêla a mezanôt, un colegamèint stradêl ch’ al partés da la strêda ed la Vâl d’ Èinsa per finîr a tâch a Castelnōv ed Sòt. A matèina, al cmûn l’é traversê, cme dét préma, da la strêda ed la Vâl d’ Èinsa, avêrta ancha lê in agòst dal 2007, che, in pió ed zuntêres cun al caṣèl ed l’Avtostrêda dal Sōl (vèd l’artécol dôp), al colêga diretamèint i cmû ed Campéṣen, Puvî e Burèt.
TAV, Avtostrêda A1 e al nōv casèl avtostradêl

Livèl Nasionêl

Campéṣen, per la só puṣisiòun geogrâfica, in pió ad èser bèle traversê dal 1964 da l’Avtostrêda dal Sōl, a gh’é stê fât di lavōr per la costrusiòun ed la lénia feroviâria ad êlta velocitê TAV, che adèsa în a drê finirla e colaudêrla. Int al teritôri, atâch a la localitê Milanèl (fras. ed Cavrêra), l’é drê gnîr só al nōv casèl avtostradêl, ch ‘ al srà prûnt per la primavèira dal 2008. Per quânt riguêrda al nòm dal nōv casèl, che al servirà per favurîr i rifurnimèint ed la zôna a la Vâl d’ Èinsa, la pruvîncia ed Rèz, dôp dimòndi discusiòun[1] e ‘na richièsta inséma a internet fâta da i campeginèiṣ, l’à decîṣ ed cunsiliêr al Comitato Toponomastico del Ministero delle Infrastrutture, ch’ al ‘gh à l'ûltma parôla in fât ed dêr al nòm a di pôst, al nòm ed "Terre di Canossa, Val d'Enza-Campegine"[2].

Personalitê lighêdi a Campéṣen

  • Alfonso Borghi, pitōr (1944-)
  • Alcide Cervi, cuntadèin e partigiân (1875-1970)
  • Ulderico Levi, polétich e presidèint ed la Pruvîncia ed Rèz int al 1902 (1842-1922)
  • Filippo Re, studiōṣ dal piânti e agrônom (1763-1817)

Êtri fôto

Materiêl pr'andêregh in fònda

(manca)Lésta di léber e documèint impurtântLésta di lébber e documèint impurtantBibliografia ed opere di riferimento:

  • AA.VV. - Al tabacon - Vita e fantasia di una comunità - 1973
  • Riccardo Bertani - Antica toponomastica di Campegine - 1984
  • Alfredo Gianolio - Campegine, Libro Giornale - Pagine di cronaca e di storia 1802-2002 - 2004
  • Odoardo Rombaldi - La terra dei Cervi prima dei Cervi - 1982

(manca)Nôti de spiegasiòun ed la pâginaNôti in fònd a la paginaNote a piè di pagina:

  1. Artécol inséma a L'Informazione di Reggio Emilia: [1]
  2. Artécol inséma a "L'Informazione di Reggio Emilia": [2]


Nôta: cla pâgina ché l'é stêda fâta cun la tradusiòun ed Campegine trâta da it.wikipedia.org.
Guêrda la stôria ed la pâgina uriginêla per cgnòser l'elèinch 'd j autōr.