Emégglia

Da Wikipedia.
C'l artìcul chè 'l è scrit in Fraréś Emiliàn

Artìcol in dialètt frarés

L'Emilia

L'Emilia (la's ciama "Emilia" anca in Italian) l'è na regiòn storica dl'Altitalia, in du'c a stà anca Frara. Quand' ch'i à fatt la divisiòn pulitica dil región italian, i l'à misa insiem a la Rumâgna e al dì d'inquò le i è dò regiòn tacade: Emilia-Romagna.

La's ciama acsì par via dal consùl rumàn Marco Emilio Lepido, che dal sò temp l'avea fatt far na strada par andar da Rimini a Piasénza, la Via Emilia, par l'apùnt, e acsì l'è dvantà al nom dla región. Frara l'è la sola zità e pruìnza dl'Emilia, cl'è brisa sull'ass dla Via Emilia e c'la'n g'à mai avést nient da spartir con cla storia lì. Difàtt Frara l'è brisa gnuda sù co i antigh rumàn cumpagn' il zità dla Via Emilia, ma dal'Alt Medioevo.

Geografia

A gh'è na mità dla regiòn cl'è in pianura e la va su par giù da la Via Emilia, andand in sù infin al Po, ad sòra a gh'è la Lumbardia e al Veneto; mentar ad sota dla Via Emilia i cmìnzza i Apenin, infin a rivar in Liguria e Tuscana. Ad sóta dla pruìnza ad Frara e la dla dal turént Siller, a Est ad Bulógna, a cmìnza la Rumâgna.

Il pruìnz dl'Emilia le i è: Piasénza, Parma, Rèz, Mòdna, Frara e Bulògna (ma brisa Imola). Tutt chi paìs ch'i stà di là dal Po da vsin a Frara, a's pò dir c'na volta i era Emiliàn, parché i era sota i Esténs prima e sota al Papàt dòp. Quant Napoleòn l'ha ridisegnà i cunfin dl'Italia, l'ha stabilì ch'l'Emilia la rivass infin al Po e la dlà i fuss bela tutt venezziàn.