Vermònt
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
Al Vermònt (a s lèś [vərˈmɒnt] o [vɜːrmɒnt] in ingléś, scólta'l chè) 'l è 'n stat di Stat Unî ch'al s cata in dla regiòṅ dal New England, 'l ùnic di siē stat ch'i 'n fànan part minga bagnâ par 'l Ucéan Atlàntic. Al s è unî a la federasiòṅ in dal 1791 e 'l sò nóm in francéś a vōl dir Mònt vérd da 'l nóm di mònt ch'i s càt'n in mèś. Qvél più élt al s ciàma Mansfield e 'l riva a 1339 métar.
Al mùcia sù siesènt-vintmìla abitànt a 'l incìrca, al secónd più pìcul in fat ad cristiàṅ, par na superfìsi ad 24.923 km². Al sò clima 'l è cuntinentàł, 'd Invér'n a fà fréd (in gènar da 15 grâd sóta śèr a 3 grâd sóta śèr) méntar 'd Istâ a s và da 15 grâd a 27 grâd.
La sò capitàl l'è Montpelier ma l'è Burlington la sò sità più granda rivànd a cuntàr quarànta-dumìla abitànt cóntar gnanc òt-mila. 'L è divìś in quatórdas cuntèi e in duśènt-sinquantasìnc cumùṅ. Al sò mòt, in latìn, 'l è „Stella quarta decima fulgeat“ (Ch'a pòsa lùśar fòrt la 14śma stéla).
Al cunfìna a nòrd c'n al Cànada, a òvest c'n al stat ad New York, a sud c'n al Massachusetts e a èst c'n al New Hampshire.
L'ecunumìa dal stat la pōl cuntàr su i prudót di camp (patàchi, fruta e vardùra), su 'l alevamènt di bóv e dal bèsti dal curtìl. Inólt'r a s lavóra la carta, al légn e 'l màrmul.
Al sò guvernadōr, da 'l 2011, 'l è Peter Shumlin dal partî demucràtic.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
