Danimàrca
| C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś | 
|
Artéccol in dialètt mudnés
.svg)
La Danimàrca (a s diś Danmark in Danéś, a s lèś [ˈd̥ænmɑɡ̊]) l'è na nasiòṅ dl'Europa dal nòrd ch'la s cata in dla penìśula dal Jutland, ch'la spartìs a sud cun la Germàgna (regiòṅ dal Schleswig-Holstein), e in un nùmar dimóndi élt (da piò ad quatàr-sènt) 'd ìśuli, al più impurtànti i èṅ Sjælland, Fyn, Falster, Lolland, Vendsyssel-Thy e Bornholm. Cuntànd tut al Régn ad Danimàrca a gh'è da śuntàr anc gl'Ìśuli Fær Øer e la Gruenlàndia. La gh'à sinc migliòṅ e sèt 'd abitànt e na superfìsi ad 43.098 km².
Storicamènt l'è cunsideràda 'n paéś scandinàṿ cuma la Śvèsia, la Nurvégia e la Finlàndia ma la n fà mia part dla Penìśula Scandinàva anc s'adès i aṅ fat un pònt ch'l unìs Cupenàghen, la sò capitàla, a Malmö. Atri sità impurtànti i èṅ Århus, Aalborg, Esbjerg e Udénse. Al sò mòt 'l è „Guds hjælp, Folkets kærlighed, Danmarks styrke“ ch'a vōl dir „'L ajùt ad Dio, 'l amōr dal pòpul, la fòrsa dla Danimàrca“.
La sò léngua l'è 'l Danéś ma 'l Ingléś i al sànan praticamènt tut. La fà part dl'Ugnòṅ Européa da 'l 1 ad Śnar dal 1973 (ma la Gruenlàndia l'è fóra).
L'è divìśa in sinc regiòṅ: Hovedstaden, Sjælland, Syddanmark, Midtjylland e Nordjylland. La sò munéda l'è la Curóna danéśa (krone), ligàda in tut al manéri a 'l Euro par via di acòrd européi ad cambi.
Al sò óm ad létri più famóś 'l è 'l scritōr ad fòli Hans Christian Andersen. In dal camp dla mùśica i èṅ vgnû fóra la Whigfield e 'l grup pop di Aqua, qvéi dla Barbie girl. Fra i sò piàt 'd arcurdàr in cuśina a gh'è 'l frikadeller (pulpéti 'd carna frita) e la risalamande (un dōls ad riś c'n al mandli).
Culegamènt estéran
Albania
Andorra
Armenia
Austria
Belgio
Bielorussia
Bosnia-Ezegovina
Bulgaria
Cipro
Croazia
Danimarca
Estonia
Finlandia
Francia
Germania
Grecia
Irlanda
Islanda
Italia
Lettonia
(manca)
Lituania
Lussemburgo
Macedonia
Malta
Moldavia
Monaco
Montenegro
Norvegia
Polonia
Portogallo
Regno Unito
Repubblica ceca
Romania
Russia
San Marino
Serbia
Slovacchia
Slovenia
Spagna
Svezia
Svizzera
Turchia
Ucraina
Olanda
Ungheria
Città del Vaticano
