Vai al contenuto

Dialètt mudnés

Da Wikipedia.

Artéccol in dialètt mudnés

Al dialètt mudnés l'è 'na varietê dialetèl dl'emiliàn, ch'la fà pert dal grópp linguìstich gàl-itàlich. L'è anca, insäm a tótt chi èter dialètt emiliàn, la léngua dla versiòun ed Wikipedia ch'a sî drê a lézer.

L'è ciacarê in dla zona cumprésa circa tra Vgnóla e Chèrp (a l'intéren dla Pruvèinsa ed Mòdna); cun 'na quèlca diferèinsa lesichèla al ciàpa al nöm ed dialètt mirandulés ed sóvra, dialètt carbsàn a mansèina e frignanés ed sòt.

Al mudnés l'è ciacarê sovratótt da la gìnta pió vècia, pr'i quèl l'è la léngua prinsipèla, ma l'è pòch usèda dal generasiòun pió zóvni. Per furtónna lè adrê la gà un pòc ed risurgimèint gràsia anch a la selebritê mediàtica purtêda da Francesco Guccini, dai Modena City Ramblers, da Pierangelo Bertoli, da Tobi1 ed èter grópp musichel.

An gh'è nisuna istitusiòun furmèla ch'la dégga cum a se scrévv al dialètt mudnés anch perchè l'è 'na léngua ech pió che scrétta l'è ciacarèda.

L'alfabèt mudnés al gh'à 21 lettri.

A a (a) B b (bi) C c (ci) D d (di) E e (e) F f (èfe) G g (gi) H h (àca) I i (i) J j (i lónga) [K k (càpa)] L l (èle) M m (ème) N n (ène) O o (o) P p (pi) Q q (qu o cu) R r (ère) S s (èse) T t (ti) U u (u) V v (vi o vu) Z z (zéda)

Alcuni lèttri i én cambièdi dai sègn diacrétich (o asèint).

Al mudnés al gh'a dimòndi pió vocheli dl'italiàn. Al mòd ed scrévver l'è cambiê in di secol, per cui a-s pól catèr un'istèss paròla scrétta in mòd advérs.

Grafìa Nöm Sòun (IPA) Esèimp in mudnés Esèimp in ètri lengui
a - à a curta /a/ aqua acqua (IT)
â - àa a lònga /a/ mâż Sahne (DE)
ä - ë e dimòndi averta e curta /æ/ pëss, päss fat (EN)
e - è e averta /ɛ/ venerdè zero (IT)
e - é e sreda /e/ meno (IT)
ê - èe e lònga /e:/ Pêder Tee (DE)
i - ì i /i/ fìn indice (IT)
î - ìi i lònga /i:/ vistî see (EN)
o - ó o demòndi averta e sreda /ʊ/ cócc' book (EN)
ö - ä o dimòndi averta e curta /ɒ/ nömm, nämm lot (EN)
o - ò o averta /ɔ/ pòch vuoto (IT)
o - ó o sreda /o/ mói ordine (IT)
ô - òo o lònga /o:/ fiō Sohn (DE)
u u /u/ urèccia uso (IT)

Gran pèrt d'al consonanti as scréven cumpagn a l'italian. Ecesiòun:

Grafìa Nöm Soun (IPA) Esèimp in mudnés Esèimp in ètri lèngui
c (1) - ch - ch' - cc (2) c dura /k/ cócch chi (IT)
c - c' - cc' (3) c dòlsa /ʧ/ cócc' cera (IT)
g (1) - gh - ggh(2) g dura /g/ stàmmegh gatto (IT)
g (2) - g' - gg' g dolsa /ʣ/ curag' coraggio (IT)
z z dólsa /z/ znér rosa (IT)

(1) Quand dòp a ghè a,o,u (2) Quand dòp a da i,e; (3) Sol a la fin ed la paròla


  1. El combinasiòuni sc e gl i-n esisten brisa.
  2. s'c a-s dis separê: s+c. Esèimp: s'ciop
  1. Sandro Bellei, "A m'arcòrd", Collezioni Modenesi, 1999
  2. Attilio Neri, "Vocabolario del dialetto modenese", Arnaldo Forni editōr, 1981
  3. Ernesto Maranesi, "Vocabolario modenese-italiano", Mucchi editōr,
  4. Giorgio Rinaldi, "Leggere e scrivere in dialetto modenese", ed. Il Fiorino, Mòdna, Mêrz 2017
  5. Luca Rognoni, "Il sistema fonologico del dialetto modenese", L'Italia Dialettale 74, pp. 135-148, 2013.

Vóż culeghèdi

[modifica | mudéfica la surzéia]