Lituàgna
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
La Lituàgna (Lietuva in lituàṅ, a s lèś [lʲɪɛtʊˈvɐ]) l'è na nasiòṅ dl'Europa dal nòrd-èst, mémbra dl'Ugnòṅ Européa da 'l 1 ad Maǵ dal 2004. La sò léngua l'è 'l Lituàṅ ma chè a s dascór anc in Pulàc e in Rus.
Prima ad dvintàr indipendènta 'l 11 ad Mars dal 1990, la fava part d'l URSS insém a i àtar paéś bàltic. La sò munéda l'è 'l euro ch'al 1 ad Śnar dal 2015 'l à tòlt al pòst dal litas.
La cunfìna a nòrd cun la Lettògna, a èst cun la Bielurùsia, a sud cun la Pulógna e a su-èst cun la Rùsia in dla sò exclave 'd Oblast' 'd Kaliningrad. A òvest l'è bagnàda da 'l mar Bàltic.
La gh'à na pupulasiòṅ 'd dū migliòṅ e òt 'd abitànt a 'l incìrca e na superfìsi ad 65.200 km². La capitàla l'è Vìlnius cun Kàunas, Klaipėda, Šiauliai e Panevėžys àtar sènt'r impurtànt.
La Lituàgna l'è na repùblica semi-presidensiàla e 'l sò presidènt 'l è Gitanas Nausėda mént'r al minìstar presidènt 'l è Gintautas Paluckas. Al stat al fà part d'l ONU da 'l 17 ad Setémbar dal 1991. La sò fèsta nasiunàla la gh'è al 19 ad Mars.
La s divìd in déś cuntèi (diti “apskritys”), a sò vòlta cumpòsti par ssanta cumùṅ. Al sò PIL par parsòna in dal 2023 'l éra 'd 28.481 euro.
Culegamènt estéran
Wikimedia Commons contiene file multimediali su Lituàgna
Albanî •
Andorra •
Armènia •
Austria •
Azerbaigiàn •
Bélgi •
Bôsgna-Erzegovina •
Bulgarî •
Cruazia •
Danimèrca •
Estògna •
Finlandia
Fränza •
Geòrgia •
Germâgna •
Grecia •
Irlanda •
Islanda •
Itâglia •
Lettògna •
Liechtenstein •
Lituàgna •
Lussembûrg •
Malta •
Måunt naigher
Mazedògna dal Nòrd •
Muldàvi •
Nurvegia •
Portugâl •
Prinżipê ed Mònac •
Pulògna •
.svg){kind=small}
Ràggn Uné •
Ripóbblica Ceca •
Róssia •
Róssia bianca •
Rumanî
San Marén •
Serbia •
Slovachî •
Sluvênia •
Spâgna •
Svèzia •
Svézzra •
Turchî •
Ucraìna •
Ulanda •
Ungherî •
Zìper •
.svg){kind=small}
Zitê d'al Vaticân