Bibiân

Da Wikipedia.
C'l artìcul chè 'l è scrit in Arzân Emiliàn

Artécol in dialèt arzân


BibbianoBibiân
La cēşa ed Bibiân
ProvinciaPruvînciaPruvénziaPruvèinsa
provincia di Reggio nell'EmiliaRèz
AbitantiAbitântAbitàntAbitànt
(31 dicembre 2010)
10 021
SuperficieMetradûraEstensiånEstensiòun
(358 ab/km²)
28,01km²
AltitudineAltèsaAltazzaAltèssa
121m
Pref.tel. / CAPPrefés e côdisPreféss e côdgPreféss e còdiṡ
0522 / 42021
Cod.ISTAT/catastoCod.ISTAT/catâstCod. ISTAT/catâstCod.ISTAT/catàst
035004 / A850
CoordinatePuṣisiòunPuṡiziånPusisiòun
Nome abitantiNòm di abitàntNuminâja
BibbianesiBibianèiṣ
Santo patronoSânt prutetòurSant prutetåurSànt prutetór
(15 agosto15 d'agòst)
SS.Maria AssuntaSS.Marìa Asûnta
FrazioniVéliFraziónFrasiòun
Barco, Belvedere, Ghiardo, Piazzola, Corniano, FossaBêrch, Belvedèir, Gêrd, Piasōla, Curniân, Fôsa
Comuni contiguiCmûni ṣvinântCmóṅni ataîṡCumùn tachèdi
(nord) Montecchio Emilia, Cavriago, (est) Reggio Emilia, (sud) Quattro Castella e San Polo.(mezanôt) Muntèc, Queriêgh, (matèina) Rèz, (mezdé) Quâter Castē e Sân Pôl.
Sito istituzionaleSît dla cmûnaSît dla cmóṅnaSit dal cumùn
SindacoSéndechSénndicSéndech
(13/06/04)
Sandro Venturelli
Tel. comuneTel. cmónaTel. cmóṅnaTel. cumùn
0522-253211
Email comuneEmail cmónaPòsta eletrònica cmóṅnaEmail cumùn

Evoluzione demograficaCambiamèint dal nómer di abitânt int al tèimpCanbiamänt dal nómmer di abitànt int al tänpCambiamèint dal nómmer di abitànt in dal tèimp

(anno)(ân)(àn)
(abitanti)(abitânt)(abitànt)(abitànt)
1861
4 979
1871
5 148
1881
5 269
1901
5 689
1911
6 190
1921
6 297
1931
6 156
1936
5 802
1951
5 849
1961
5 810
1971
6 202
1981
7 131
1991
7 239
2001
7 725
2007
9 135
2010
10 021
Dati Nómer ed l'Nómmer dlNómmer ed l'ISTAT - grâfica dla Vichipêdia.- grâfica dla Vichipêdia

Bibiân o Bibiēn (int al dialèt dal pôst) (Bibbiano in italiân) l'é un cmûn ed 10.021 abitânt ed la pruvîncia ed Rèz més a 17 km tra mezdé e sîra ed Rèz e tajê da la ferovéia Rèz- Canòsa.

Stòria

Al turâs

An n'é mìa fâcil dêr 'na dâta ed nâsita ed Bibiân: i sègn ed la préma preṣèinsa umâna (fònd ed capâni, rèst ed cerâmica, bundânt bagaj fât a mân ed silîcio) a s'arfân a l' època ed l'etê ed la prêda ed mèz. La lòunga permanèinsa di antîgh francèiṣ l'é testimuniêda da rèst ed l'etê dal fèr e dal tòun ed vōṣ cêltichi armêṣi ind al dalèt lochêl. L'urègin dal nòm l'é prubabilmèint lighêda a l'ucupasiòun rumâna dal I sècol e l'à tôt al nòm ed l'asegnatâri dal tèri: al pôst l'é stê prubabilmèint un Vibianus o Baebianus fundus, che l'arcôrda un fundus rumân puṣisiunê in sti pôst ed tèri dimòndi grâsi. Tânt i rèst rumân saltê fôra in sègvit a catêdi ed rôba antîga cme tericôti, cerâmichi, rôbi ed cà. L'é sōl cun l'etê medioevêla che la stôria ed Bibiân la dvèinta pió precîṣa atravêrs un prém cèinter abitê lòungh a la strêda ch' la purtêva al furtificasiòun che dêven inséma al Èinsa, e che ed còli a gh'armâgn la masésa costrusiòun furtifichêda ciamêda "Turâs". Ind al sècol XII la stòria ed Bibiân l'a's lîga in môd ch' an 's pōl mìa ṣlighêr al vicèndi di Canòsa, cme l'arcôrda ânch al stèma cumunêl. Int al 1155 al bōregh al srà dal tót més dèinter al fèdev canòsiân ed Bianèl, mèinter 'n' êtra localitê bibianèiṣa, Piasōla, l'êra bèlo da préma dèinter al fèdev. Ed la faméja di Canòsa Bibiân l'à segvî al vicèndi fîn al XVIII sècol, quând al pasêva a i marchèiṣ Gabbi (1757). Da divêrs stódi a s'é fât l'idèja che in ûn cunvèint benedetèin ed Bibiân în stêdi mési per sèimper al règoli ed la risèta per la prudusiòun dal Grâna. Bibiân l'à utgnû l'indipendèinsa cumunêla a l'època dal Dipartimèint dal Cróstel, mèinter cun la caschêda ed Napoleòun, j Este a l'àn més insèm a Muntèc. Al muciarà la grandèsa d'adès sōl int al 1860. Divêrsa da còla bibianèiṣa la stòria ed la frasiòun ed Bêrch (per dimòndi tèimp lighêda a Muntèc e a Pèrma), andêda a fêr pêrt dal cmûn ed Bibiân sōl dôp l'Unitê.

Cultûra

Personâg lighê a Bibiân

Êter prigèt


Materiêl pr'andêregh in fònda

(manca)Lésta di léber e documèint impurtântLésta di lébber e documèint impurtantBibliografia ed opere di riferimento:

  1. Loris Bottazzi - Storia di Bibbiano : dalle origini all'unità d'Italia - [Reggio Emilia] : Tecnostampa, 1988
  2. Claudia Codeluppi - Canale di Bibbiano e documenti d'archivio nei secoli XIV-XVII - Reggio Emilia : Diabasis, 2004
  3. R. Barazzoni, C. Faietti - Bibbiano : la gente, le vicende : dall'unita d'Italia alla liberazione - Reggio Emilia : Tecnostampa, 1976




Nôta: cla pâgina ché l'é stêda inviêda cun 'na tradusiòun da Bibbiano trâta da it.wikipedia.org.
Guêrda la stôria ed la pâgina uriginêla per cgnòser l'elèinch 'd j autōr.