Masâcher ed la Bètla
Artécol in dialèt arzân
Al Masâcher ed La Bètla (Eccidio della Bettola in italiân) (23 zógn 1944) l'é stêda na rapreşâlia naşésta sucèsa insém a l' Apenèin arzân dóve în stê masê 32 civîl.
Ind la nôt ed Sân Zvân la pulisìa militêra tedèsca (Wehrmacht), in rispôsta a 'n' asiòun partigiâna mìa bèin fâta insém al pûnt ed la Strêda Statêla 63, ind la localitê La Bètla de Vsân, prôpria al cunfîn cun al cmû ed Caṣîna, l'à més in prâtica 'na rapreşâlia spietêda in cunfrûnt ed civîl: 32 persòuni, tót ch'ēren int la locânda, a vînen préma ciapê in ostâg e custrèt a stêr zachê per tèra per dimòndi tèimp, pó a vînen divîş in dû gróp per facilitêr l'eliminasiòun, soquânti dòni a vînen viulintêdi e a la fîn i cadâver a vînen bruşê. Tra i môrt ânca un putîn apèina nasû.
Secònd la testimuniânsa dal gestōr ed la locânda (scampê al masâcher), teâter ed la strâg, dôp al masamèint di trî abitânt ed la cà atâch al pûnt e al rastrelamèint ed 32 clièint, la vōş che a la fîn l'à urdnê de sparêr l'à dê l'ôrdin in italiân. Còst l'arpôrta a la lûs l'idèja che i fasésta italiân àn dê 'na mân, cme in êtri strâgi (Cervarōl ed Véla Mnôs e Legrèc ed Vèt) cun i tedèsch ind al masâcher di civîl.
Al fât l'à inspirê ânca la casòun L'unica superstite, di Modena City Ramblers, dèinter a la colesiòun Grande famiglia (da la stôria ed la sîna Lilli dal sunadôr ed fişarmônica dal gróp Alberto Cottica, scampêda al masâcher)
Materiêl pr'andêregh in fònda
[modifica | mudéfica la surzéia](manca):
- Carlo Grassi - La tragedia della Bettola - [Reggio Emilia] : Tipografia popolare.
- Roberto Vincet - La Bettola : il dramma della notte di S.Giovanni 1944 - Reggio Emilia : Tecnostampa, 1985