Giudìsi 'd Paride

Da Wikipedia.

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn Emiliàn

Un vêś grēc a figùri négri dal VI sèc. prìma 'd Crìst, col giudìsi 'd Pàride.
Un vêś etrùsc a figùri négri dal VI sèc. prìma 'd Crìst, col giudìsi 'd Pàride.

Al giudìsi 'd Pàride 'l era stê ùn di mutìṿ per cumincèr la guèra 'd Tróia e anca, in conseguèinsa, dla fundasiòun dla sitê 'd Ròma.

Soquànt puéma e còunt antîg c'ma l'Ilìed e 'l sìchel truiàn, i cuntèven cal mît chè tulènd-el dala tradisiòun popolêr: al dè dal spuśalìsi 'd Peléo cun la Teti, d' indû a in sarèv pò nê 'l Achìl, i dìo dl Olìmp, cum'i s éren già abituê, i nn'ìven mìa invidê la dea dal quistiòun Eris, ch'la purtèva sfurtòuna. Mo chilē la s in tulìvaa mêl, e per vendèta e fèr dispêt, la butèva in mêś agl'invidèdi un pòm tut 'd ôr cun scrìt in sìma "Ala più bela". N'l ìs-la mài fat! El tri dèi, l'Atèina, l'Era e la Vèner, tuti e trī i vlìven cal pòm lè e i tachèven a quistiunèr-es sàinsa lasèr lè, infintànt che 'l Śèus al n es decidìva 'd fer giudichèr chi fùs la più bèla da 'l òm più bêl dla Tèra: al Parid, che in cal mumèint lè 'l éra incòri in cunpagnìa edl' Enòuna a fèr al pastōr in sìm'a 'l Mòunt Ida. Tùti e trī el dèi i s cavèven śò davànti a lò per fer-es vèder nudi tùti intéri, mo 'l Pàride 'l era incòri indecîś e alòra chilōr i tachèven ùna p'r òuna a prumèt'r-egh al só prémi se lò al l'ìs sernìda: l'Atèina la gh' śibìva al giùst vèder e la vitòria su chièter in dal batàj; l'Era la gh'śibìva dimòndi richèsi e putèinsa pulìtica, mèinter che la Vèner la gh' śibìva 'l amōr edla dòna più bèla dal mond, l'Élena mujéra dal Menelào, re 'd Spèrta. Al Parid al giudichèva dòunca che 'l pòm al duìs andèr a la Vèner, vlènd pròpi tōr al só prémi a 'l riguèrd edl amōr.
Da cal giudìsi chè e pò dai fat ch'a in s'rèven deśgnû, a s'rèv cumincê, secònd al mît, la guèra 'd Tróia.

Al giudìsi 'd Pàride in dla pitùra dal Botticelli dal 1488.

Vóś lighèdi

Èter progêt

Colegamèint estèren