Galavròṅ
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
.svg){kind=small} Galavròṅ
| |
 la sò ghigna | |
| Dominì: Eukaryota | |
| Rèign: Animalia | |
| Sòtrèign: Eumetazoa | |
| Ram: Bilateria | |
| Phylum: Arthropoda | |
| Subphylum: Tracheata | |
| Superclâsa: Hexapoda | |
| Clâsa: Insecta | |
| Sòtclâsa: Pterygota | |
| Coorte: Endopterygota | |
| Superórdin: Oligoneoptera | |
| Sesiòn: Hymenopteroidea | |
| Órdin: Hymenoptera | |
| Sòtórdin: Apocrita | |
| Famija: Vespidae | |
| Sòtfamija: Vespinae | |
| Gènàr: Vespa | |
| Sòrta: Vespa crabro, Linnaeus (1761) | |
Al galavròṅ (nóm sientìfic Vespa crabro, calabrone in itagliàṅ) l'è n'aśióla uriginària d'l Európa, la più granda dla famìja di Vespidae.
A s trata 'd 'n insèt magna-carna ch'al s adàta anc a magnàr la pólpa dla fruta e 'l nètar par ciuciàr al sùcar. Al fà 'l sò gnal druànd dal fibri vegetàli misćiàdi cun la sò salìa, faghénd sù dal strutùri a eśàgun ch'i pàran fati 'd cartòṅ.
Al galavròṅ fémna 'l è bòṅ ad pùnś'r i nemìg o 'l sò vitmi c'n un bśî ch'al gh'à in dal cûl.
In d'l óm al sò murśgòt al fà dimóndi mâł, al dà fastìdi e 'l fà infiàr la pèl mo pò a pasa incòsa a part i caś ad shock anafilàtig ch'i pōl'n anc purtàr a la mòrt, specialmènt quànd al puntùri i èṅ soquànti o s'i èṅ qvéli dla vrèspa mandarìna, cgnusùda cuma galavròṅ sasèṅ[1]. Tut i an c'l insèt chè al masa na sinquantìna 'd parsòni sōl in Giapòṅ.
I galavròṅ, ch'i gh'aṅ dal bandi scuri e śali lung tut al sò còrp, i mōr'n in aṿtòṅ a part la regìna gravda ch'la cata di pòst quaciâ par pasàr 'l Invèran par pò dar vita a dal culògni da sènt a tarśènt mémbar. I màgnan la fruta madùra, pir, póm, ua e brugni ruinànd-la, o di insèt più cic e di ragn.
Culegamènt estéran
Àtar prugèt
Wikimedia Commons contiene file multimediali su Galavròṅ
Nòti
- ↑ In di Stat Unî i rìvan da l'Àśia i galavròṅ sasèṅ ch'i tàjan la tèsta a 'l béghi AGI, 4 ad Maǵ dal 2020