Ferovéi Arzâni
Artécol in dialèt arzân
Al Ferovéi Arzâni (Ferrovie Reggiane in italiân) în un insèm ed ferovéi in permès cun mâchini da trēno a diesel che unésen al cèinter principêl Rèz cun i cèinter arèint. Al servési l’ēra fât in prinsépi dal CCFR Consorzio Cooperativo Ferrovie Reggiane, dôp da l' Aşiènda Cunsorsiêla Traspôrt (Azienda Consorziale Trasporti Reggio Emilia) e dal prém de znêr 2009 dal Ferrovie Emilia Romagna
La rēda
[modifica | mudéfica la surzéia]- Rèz -Guastâla, 28 km, inavgurasiòun 1883/87
- Rèz - Canòsa (Ciân d’Èinsa), 26 km, inavgurasiòun 1907/11
- Rèz - Sasōl, 22 km, inavgurasiòun 1883/87
Léni sarêdi
[modifica | mudéfica la surzéia]
- Bagnōl – Curèz – Chèrp lunghèsa 19 chilômeter, inavgurêda int al 1886/87, sarêda int al 1955
- Bêrch – Muntèc lunghèsa 4 chilômeter inavgurêda int al 1909 sarêda int al 1955
- Rèz – Burèt lunghèsa lunghèsa 28 chilômetr inavgurêda int al 1927 sarêda int al 1955
Stòria
[modifica | mudéfica la surzéia]Ind al 1859 a vîn avêrt la lénia Bològna-Piaṣèinsa. Còst l’ à favurî divêrsi idèj in pruvîncia ed Mòdna, pruvîncia ed Rèz e in pruvîncia ed Pèrma girédi vérs la costrusiòun ed léni 'd colegamèint.
Ind al 1860 a Rèz un cumitê l' à preparê al prugèt ed 'na lénia Rèz-Lóca cun diramasiòun per La Spèsia. La préma ferovéia fâta l'é stêda la Rèz-Ventōs (frasiòun de Scandiân). În gnûdi dôp la Rèz-Guastâla cun diramasiòun Bagnôl-Chêrp e prolungamèint Scandiân a Sasōl. Sté léni ēren in gestiòun a la SAFRE (Società Anonima per le Ferrovie di Reggio Emilia) a capitêl privê.
Int al 1900 l'Aministrasiòun ed la Pruvîncia l'à prupôst la Rèz-Canòsa (vèc Ciân) cun la mîra ed cunsgnêr i lavōr e l'eṣercési a la SAFRE mó cun la partecipasiòun dal coperatîvi a i lavōri ed costrusiòun.
La SAFRE l'îva rifiutê l'acôrd e int al 1904 la costrusiòun e l'eṣercési ed la Rèz-Ciân în stê dê al Consorzio Cooperativo di Produzione e Lavoro, fât cun l’uniòun ed 27 coperatîvi. Anca se gh'ēra dla difidèinsa sparpagnêda la Rèz-Ciân l'é stêda finîda int al 1910. Al Cunsôrsi la gh'à tgnû adrē cun unōr, l'à utgnû int al 1936, cun al nōv nòm CCFR (Consorzio Cooperativo Ferrovie Reggiane) ânca ed tgnîr adrē a dō léni ed la SAFRE, mésa in liquidasiòun perché ruvinêda finansiarmèint.
Al Cunsôrsi int al 1975 al s'é unî a l' Aşiènda Cunsorsiêla Traspôrt (Azienda Consorziale Trasporti Reggio Emilia).
Ind j ân 2000 insém al trât Rèz – Bagnōl ed la lénia Rèz - Guastâla în stê fât di grôs cambiamèint in vésta ch' a vègna fât un servési ed metropolitâna. Al servési a gnirà inviê quând a srân finî i lavōr per fêr la Stasiòun EV ed Rèz e da còl che gnirâ fōra da i progèt dal Piân ed la Mobilitê.
Dal 1 de znêr l'ACT l' à vindû la rêda dal ferovéi a FER Ferovéi Emélia Rumâgna dóve l'è ânca dvintêda asionésta.
Vōş coleghêdi
[modifica | mudéfica la surzéia]Colegamèint d'ed fōra
[modifica | mudéfica la surzéia]
Nôta: cla pâgina ché l'é stêda inviêda cun 'na tradusiòun da Ferrovie_Reggiane trâta da it.wikipedia.org.
Guêrda la stôria ed la pâgina uriginêla per cgnòser l'elèinch 'd j autōr.