Depeche Mode
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
I Depeche Mode (in francéś a ś diś /dəˌpɛʃ ˈmoʊd/) i èṅ un grup ad rock letrònic ingléś, uriginàri ad Basildon, mis in pē in di prim an Utànta. In dal lōr caréra i aṅ vindû da piò ad 100 migliòṅ ad disc.
Biugrafìa
Gl'inìsi
In dal 1977 Vince Clarke e Andrew Fletcher i métan sù na banda cun al nóm ad No Romance in China ma i n gh'aṅ minga furtùna.
'L è par qual lè ch'in dal 1979 Vince al s unìs a Martin Lee Gore di Norman and the Worms par dar vita a i French Look e pò a i Composition of Sound quand anc Andrew al và sèg.
'L an dòp al pòst da cantànt al vèṅ tòlt par David Gahan (par tut Dave) e chi lò al prupòṅ cun sucès ad cambiàr al nóm dal grup in Depeche Mode (Buletèṅ ad Moda e briśa Mòda par la présia cuma dimóndi gint la créd śbaliànd, faghénd dal caśèṅ cun al vèrb francéś se dépêcher ch'al vōl dir Dar-'s na mòsa/Far in présia).
I Depeche Mode i faṅ al sò debùt in manéra uficiàla a la fiṅ d'l an quand i dànan al sò braṅ Photographic a la compilation ciamàda Some Bizzarre ch'la gh'iva dèntar dal canti anc di àtar grup nóṿ, cuma The The e Soft Cell. In séguit, sóta 'l òć dal prudutór Daniel Miller, i regìstran Dreaming of Me (57śum pòst in dla clasìfica dal Régn Unî) e pò New Life (11śum pòst), dū braṅ ch'i gh'aṅ la furtùna ad pasàr dimóndi da spés a la ràddio e ch'i gh parmétan al 5 'd Utóbar dal 1981 ad far gnir fóra 'l àlbum Speak & Spell, scrit praticamènt tut da Vince Clarke a part Tora! Tora! Tora! e la strumentàla Big muff fati da Martin Lee Gore ch'al canta pò in Any Second Now (Voices). I sìngui tirâ fóra i èṅ la bèla cgnusùda New Life ma specialmènt al martèl Just Can't Get Enough, sunàda dimóndi in dal discutéchi.
Al sucès, rivâ tut 'd un cólp, al mét al grup in dal cundisiòṅ ad tacàr a far na vita on the road, un quèl ch'al n stava minga tant bèṅ a Vince ch'al decìd ad mulàr-i, fundànd subìt al grup di Yazoo insém a la Alison Moyet e pò quél di Erasure insém a Andy Bell.
I prim sucès
Andâ via Vince Clarke, 'l ùnic mémbar armàst in grâd ad scrìvar di pès cuma cumpiśidór 'l è Martin Gore. P'r al secónd lavōr dal grup, A Broken Frame (Na vampa śbragàda) dal 1982, Martin al tōś di sò pès fat soquànt an prima, quànd al 'n iva sédas. La cupertìna dal disc la véd na vècia ch'la lavóra in un camp ad grâṅ cun na mśóra. La canta ad punta l'è The meaning of love. P'r al tour ch'al gh'à da gnir, al grup al gh'à biśógn ad 'n àtar tasterìsta e acsè a vèṅ tòlt Alan Wilder ch'al dvénta acsè un mémbar nóṿ.
Cun cla furmasiòṅ lè, e cun un Gore ispirâ sèmpar da piò (i èṅ tut suo i pès, incóra na vòlta), i Depeche Mode i faṅ gnir fóra Construction Time Again (Cantér in córs) in dal 1983. Al disc al gh'à in cupertìna un frap śóvan ch'al dróa na masa in muntàgna e dèntar òṅ di sìngui dal grup più cgnusû, Everything Counts.
In dal 1984 i gh la càvan a sfundàr anc in d'l Amèrica dal Nord cun al sìngul People Are People, òṅ di braṅ dal furtunâ disc Some Great Reward (Soquànt premi bèi grand) insém a Master and Servart e Somebody (cantàda da Gore).
In dal 1985 a vèṅ fata na racòlta di sìngui di prim disc, The Singles 81-85 (Catching Up with Depeche Mode p'r al marcâ americàṅ), cun dèntar dū canti nóvi, Shake the Disease e It's Called a Heart.
Mùśichi p'r al masi
In dal 1986 la taca na faś nóva p'r al grup quand in Mars a véd la luś Black Celebration (Selebrasiòṅ négra, ùnic tìtul dla lōr discugrafìa cun al nóm di òṅ di sò braṅ), un lavōr dimóndi più madûr, ma anc più scur e malincònic di precedènt. I sìngui i èṅ Stripped, A Question of Lust, A Question of Time.
Cun al braṅ Here Is the House Martin (che chè al canta quàtar vòlti) al tōś incóra a sunàr la chitàra, mulàda lè in dal primi òpri dla banda ch'iva sarnî un sòṅ più letrònic.
Al 28 ad Setémbar dal 1987 cun la gnuda fóra dal sèst disc dal grup, Music for the Masses (Mùśica p'r al masi), i Depeche Mode i càtan la cunsacrasiòn in di Stat Unî definitivamènt, cun tut i sìngui ad c'l an lè (Strangelove, Never Let Me Down Again e Behind the Wheel) ch'i s fànan pòst in dla clasìfica ad Billboard. Al cuncèrt dal Rose Bowl ad Paśàdina (in frònt a 60.000 parsòni a 'l incìrca) al sarà tirâ śò par far-an na caséta vìddeo, 101, e un disc dal viṿ dòpi.
Al tìtul dal disc al nas da n'idéa ad Gore mèntar 'l éra drē a viśiunàr di disc e al séra imbatû in òṅ ad quéi cun un tìtul blèṅ, Music for the Millions.
Al sucès mundiàl
Al sètim lavōr in studi al véd la luś in dal 1990 e al s ciàma Violator (Traśgresōr), al disc più vindû ad tut cun da piò ad trédas migliòṅ ad còpi. Gore (ch'l à scrit tut i braṅ e ch'al canta in Sweetest perfection e Blue dress) al taca a druàr la chitàra cum al n iva mai fat prima, cuma in dal sìngul Personal Jesus gnû fóra siē méś prima d'l àlbum e druàda pò anc da Marilyn Manson par la sò racòlta dal 2004 Lest We Forget. Enjoy the Silence (secónd sìngul) invéci l'è la cansòṅ di Depeche Mode più vindùda ad tuti e l'è cumpagnàda p'r un vìddeo in dua Gahan, vistî da rè, al s pòrta sèg da drē da lò un scranèṅ e pò al s mét a sédar in mèś a un prâ ad muntàgna da par lò a gustàr-as al paiśàǵ e al silénsi. I àtar sìngui i èṅ Policy of Truth e World in My Eyes, quésta chè cantàda in séguit anc p'r i The Cure.
Al tour seguènt (The World Violation Tour) al fà al pîṅ: in siē óri i vènan vindû 40.000 bijét p'r al Giants Stadium dal New Jersey e 48.000 p'r al Dodger Stadium ad Los Angeles. A la fiṅ dal tour però a taca un perìud ad criśi par via dal stress ad 'n an intér ad lavōr e ad cuncèrt sénsa dal pàuśi. In dal 1991 Dave al cgnóś na dóna nóva (Theresa Conway) e al mòla lè la sò famìja e al grup par spatinàr a Los Angeles.
Al 23 ad Mars dal 1993 i Depeche Mode, dòp tri an ad silénsi, i faṅ catàr in di negòsi Songs of Faith and Devotion (Canti ad fêd e devusiòṅ) al lōr disc più rock, anc se la letrònica la n vèṅ minga mulàda lè. Incóra na vòlta, tut i pès i èṅ firmâ par Martin ch'al dà la vóś anc a Judas e One caress, mèntar David al canta in di sìngui I Feel You, Walking in My Shoes, Condemnation (la canta ch'la gh piàś da piò) e in dla trista In Your Room.
Alan Wilder al taca a druàr na baterìa véra dabòṅ anc se pò al sistetiśadōr al n vèṅ minga mis da na banda.
'L àlbum 'l à vindû sinc migliòṅ ad còpi a 'l incìrca in tut al mónd, dvintànt anc di disc 'd òr e ad plàtin in Europa e in di Stat Unî.
La criśi
I Depeche Mode i partìsan par na tournée ciamàda The Devotional Tour al 19 ad Maǵ dal 1993 e i s pòrtan sèg 18 parsòni, 80 adét a la manutensiòṅ e 'n cunsiliér spirituàl. Al tour al tóca al nòstar cuntinènt e quél americàṅ ma 'l è lè che Dave 'l è sèmpar più stuf e sfinî par via dl'eruìna e dal speedball ch'al tōś. Durànt la tapa ad New Orleans, al 5 'd Utóbar dal 1993, Dave al patìs 'n infàrt esénd in overdose e al vèṅ ricuverâ a 'l uśdàl p'r èsar rianimâ.
A la fiṅ di cuncèrt in dal Régn Unî, i Depeche Mode i s férman p'r un méś e mèś prima ad turnàr a sunàr dal viṿ in Àfrica, Àśia, Amèrica Latìna e in di Stat Unî in d'l àmbit di tour ciamâ The Exotic Tour e Summer Tour '94. In cal mèntar Alan Wilder al và in di Windmill Lane Studios ad Dublìn par mixàr i braṅ d'l àlbum Songs of Faith and Devotion Live dal 1993, la versiòṅ dal viṿ dal disc precedènt, e quéi dla caséta vìddeo Devotional, dirèta par Anton Corbijn.
P'r al grup i èṅ di mumènt brut. I èṅ divìś fra lōr e fóra di cuncèrt i vaṅ tut par sò cònt (Martin e Alan i n s pōlan minga védar). Mèntar Alan Wilder al pénsa ad mulàr-i lè, Martin Gore al s taca a la butìglia e al patìs dal criśi epilètichi e Andrew Fletcher al finìs dèntar a la depresiòṅ (par cal mutìṿ lè al sarà pò rimpiasâ par Daryl Bamonte in dla tapa braśiliàna d'l Avrìl dal 1994 a San Paolo). Dal cant suo, Dave Gahan al và in a risć ad murìr soquànti vòlti, cun di mumènt dimóndi dificìi da pasàr, al sa śbraga anc dū custajóli butànd-as śò in dal pùblic durànt 'l ùltim cuncèrt dal tour a 'l Deer Creek Music Center. Al cantànt di Primal Scream Bobby Gillespie al dirà pò 'd avér ciapâ un spaghét guardànd tut la dròga ch'la prilàva 'd intóran a Dave.
Al tour al finìs a Indianapolis 'l òt ad Luj dal 1994 dòp 154 cuncèrt e 14 méś in gir p'r al mónd, lasànd i quàtar sprufundâ sò in na crìśi ad c'l àtar mónd. A 'l inìsi dal 1995 Dave al próa a dar-as la mòrt tajànd-'s al véni dòp avér tòlt dal sustànsi lucinógeni ma al la scampa. In séguit però al mòla sò mujér.
In c'l ambiènt lè malsàṅ Alan al n gh la cava piò ad andàr avànti e acsè al prim ad Śugn dal 1995 al mòla definitivamènt al grup, lasànd a bòca vèrta Martin e Fletcher che però i decìdan ad cuntinuàr in tri sénsa pascàr-an 'n àtar al sò pòst. In dal Nuvémbar dal 1995 i dū i s càtan pò in studi par lavuràr a dal materiàl nóṿ insém a 'l prudutōr Tim Simenon ch'al s éra purtâ sèg al baterìsta Christian Eigner. Al registrasiòṅ i vaṅ avànti bèṅ ma 'l è Dave ch'al gh'à di prubléma parchè 'l è mis mâl, drugâ pódag cum 'l è, e al n gh la cava minga a cantàr gnanc na canta.
Par cal mutìṿ lè 'l è custrét a turnàr a Los Angeles par curàr-as ma al 28 ad Maǵ dal 1996 al patìs n'overdose ad speedball (un mix d'eruìna e cucaìna) e par tri minùt 'l è mòrt clinicamènt ma par furtùna i gh la càvan a rianimàr-al. Gnû fóra da 'l uśdar, al finìs drit in parśòṅ parchè al suicìdi in Califòrgna 'l è un reàt, acsè cuma tgnir sèg dla dròga. Dave al finìs pò in un sèntar specialiśâ par tiràr-as via la dipandénsa dla dròga. Finî al tratamènt, al cantànt 'l è prònt par turnàr in studi cun i sò cumpàgn par registràr al disc nóṿ.
La ripréśa
I Depeche Mode i pàran finî ma quànd al 14 'd Àvrìl dal 1997 a véd la luś Ultra (Da 'd là), un lavōr più madûr e nutùran di precedènt cun di braṅ trist e dark cuma The Love Thieves, a s capìs che la pensiòṅ l'è là da gnir, tant ch'l àlbum al finìs al prim pòst in dal clasìfichi ingléśi, spagnōli, śvedéśi e tedéschi, al secónd in quéli dal nòstar paéś e al quint in quéli americàni.
I prim dū sìngui tirâ fóra, prima ch'a gnis fóra al disc, i èṅ Barrel of a Gun e It's No Good, mèntar Gore al canta in dal tèrs Home, un braṅ dimóndi sintî, a und'ś an dal precedènt A Question of Lust. A gh'è anc al tèmp ad far gnir fóra un quàrt sìngul in Utóbar, Useless, cun un riff ch'al gh vèra al pòrti dal discutéchi.
Al disc al finìs cun un braṅ lugâ, al dudicéśum, Junior Painkiller.
P'r al fat che Gahan al n s éra minga armìs a pòst dal tut, par cla vòlta lè i Depeche Mode i n vaṅ minga in tour ma i faṅ sōl dū cuncèrt: òṅ a Lóndra e òṅ a Los Angeles, cun Dave Clayton a 'l sistetiśadōr e Christian Eigner a la baterìa. I gh turnàran pò a la granda 'l an dòp (ssanta dati in tri méś) par la prumusiòṅ dla racòlta The Singles 86>98 cla fà sù i sìngui gnû fóra in di ùltim tréd'ś an in mèś a i quài a gh'è anc al braṅ nóṿ Only When I Lose Myself.
Dòp na pàuśa ad tri an, al grup ingléś al tórna in dal 2001 cun al dècim disc in studi, Exciter, e chè a s sènt un puchinèṅ la mancànsa di arangiamènt 'd Alan. I sìngui i èṅ la sugnànta Dream on, al braṅ dance I Feel Loved, la balàda Freelove e al gòspel ad Goodnight Lovers.
In dal 2003 Gahan al fà gnir fóra 'n àlbum da par lò, Paper Monsters, mèntar 'l an dòp 'l è la vòlta dna racòlta ad remix, Remixes 81-04.
Playing the Angel al capulavōr
A òt an da Ultra, cun dū racòlti in dal mèś e un disc piàt cuma Exciter a impinìr al vōd sénsa cavàr-gh-la dal tut, i sustenidōr i s dmàndan cum al sarà al disc nóṿ di Depeche Mode. Playing The Angel (Recitàr la part d'l Àngil) al vèṅ fóra in d'l Utóbar dal 2005 e 'l è un capulavōr séns àtar, cun un pachét ad canti da nuànta sparàdi tuti subìt, i sìngui A pain that I'm used to, la martlànta John the Revelator, Suffer well (prìm braṅ scrit par David Gahan sarnî cun cal còmpit lè) e Precious, cun in mèś na canta dark parfèta fata a la sò manéra, The sinner in me. Anc la secónda part dal disc la s difénd bèṅ, cun di giujèi cuma la stranìda Nothing's impossible o al pès cantâ par Gore, Damaged people. A la fiṅ a s riva a The darkest star, 'n àtar braṅ dark ch'al sèra al lavōr lasànd 'l amàr in fónd a la góla.
La cupertìna dal disc, ch'al dascór dal rapòrt fra 'l bèṅ e al mâl, Àngil (paròla dita in di braṅ Suffer Well, John the Revelator, Precious e The Darkest Star) e Diàvul, al véd un putòcio in prim piâṅ fat ad plumi e péni ciamâ Tubby Goth (Ciciòṅ gòtic) p'r al grup e Mister Feathers (Sgnór plumi) par la cà discugràfica e i fans. Martin Lee Gore in cal perìud lè 'l éra drē a lasàr-as cun sò mujér.
Par la prima vòlta, al cantànt Gahan al dà al sò cuntribùt in faś ad scritùra, cumpunénd i tèst ad Suffer Well, I Want It All e Nothing's Impossible mèntar la mùśica l'è fata par Christian Eigner e Andrew Phillpott. Tut chi atri canti, cum al sòlit, i èṅ farìna dal sac ad Martin Lee Gore.
Dal punt ad vista dal vénditi, al disc al riva dagnóra a sinc migliòṅ ad còpi, tucànd al prim pòst in clasìfica in dimóndi paéś dal nòstar cuntinènt, anc in Itâglia in dua al dvénta disc ad plàtin dòpi, quàrt marcâ p'r al grup ingléś. 'L è anc al disc dl'etichéta Mute Records più vindû di prim an Dumìla.
Dòp la publicasiòṅ d'l àlbum, i Depeche Mode i partìsan p'r un tour in gir p'r al mónd, cun 124 tapi in tut. I rìvan anc in Itâglia, al 18 e 19 ad Favràr dal 2006 a Milàn (cun al Forum pîṅ stóp), al 16 ad Śugn dal 2006 dal nòstri bandi a Iómmla a 'l Heineken Jammin' Festival e al 17 ad Luj dal 2006 a 'l stadi ulìmpic ad Róma insém a i scuséś Franz Ferdinand in frónt a 40.000 parsòni.
In ucaśiòṅ dla tapa lumbàrda, i regìstran un DVD dòpi fat bèṅ, Touring the Angel: live in Milan, cumpagnâ anc par na selesiòṅ su CD muśicàl 'd òt braṅ, tut tirâ fóra da Playing the Angel.
I an 'd adès
Al 13 ad Nuvémbar dal 2006 al grup al s tōś dal tèmp faghénd gnir fóra na racòlta ad daśdòt cansòṅ intitulàda The Best of Depeche Mode - Volume 1 cun al braṅ inèdit, scart dal disc precedènt, Martyr.
In cal mèntar a vèṅ dada na secónda vita a i prim déś lavōr in studi, cun al canti rimixàdi e cun un bonus DVD dèntar cun di eśibisiòṅ dal viṿ, filmâ râr e di intervìsti 'd in alóra.
In dal 2007, Fletcher e Gore i s daṅ da far faghénd i deejay in soquànti tournée mèntar Gahan al dà in past a i negòsi al sò secónd lavōr da sulìsta, al disc Hourglass.
P'r avér un disc nóṿ, al grup al fà spétar al 17 'd Avrìl dal 2009 quand Sounds of the Universe (I sòṅ d'l Univèrs) 'l è a dispuśisiòṅ in di negòsi dū méś dòp al sìngul Wrong ch'al fà gnir in mènt al vèć braṅ Barrel of a Gun. Al vìddeo dla canta al fà gnir al magòṅ dabòṅ: 'n óm in camìśa e cravàta ligâ e cun na mascra in sal grugn 'l è custrét a giràr ad nòt in màchina a cûl indrē in séns cuntràri p'r al stradi ad Los Angeles, dal tut imputènt, miténd sóta tut quél ch'a cata in cal mèntar e stablénd-as a la fiṅ atàc a un furgòṅ.
I braṅ dal disc i èṅ a firma ad Martin Lee Gore a part Hole to Feed (àtar sìngul insém a Fragile Tension e Peace), Come Back e Miles Away/The Truth is fat, incóra na vòlta, par David Gahan insém a Christian Eigner e Andrew Phillpott. Al disc 'l à vindû da piò ad tri migliòṅ ad còpi in tut, restànd al prim pòst in Itâglia par dū stmani.
Al 14 ad Maǵ dal 2009, prima 'd un cuncèrt ad Aténe, a Dave a gh vèṅ catâ un càncar a la psiga dl'urìna. Uperâ in présia, al s rimét a pòst e al pōl cuntinuàr al tour mundiàl dal grup, rivànd anc a Bulógna al 25 ad Nuvémbar.
Al 3 ad Śugn dal 2011 al grup al fà gnir fóra la sò secónda racòlta ad remix, Remixes 2: 81–11, in dū versiòṅ, quéla nurmàla cun trédas braṅ dèntar, e quéla speciàla cun 37 cansòṅ in tri disc.
Furmasiòṅ
Quéla 'd adès
- David Gahan - vóś (1980 – incō)
- Martin Lee Gore - tastéri, chitàra, percusiòṅ e vóś (1980 – incō)
Ex cumpunènt
- Vince Clarke - tastéri e chitàra (1980 – 1981)
- Andrew Fletcher - tastéri e percusiòṅ (1980 – 2022)
- Alan Wilder - tastéri, piâṅ e percusiòṅ (1982 – 1995)
Discugrafìa
Àlbum
- Speak & Spell (1981)
- A Broken Frame (1982)
- Construction Time Again (1983)
- Some Great Reward (1984)
- Black Celebration (1986)
- Music for the Masses (1987)
- Violator (1990)
- Songs of Faith and Devotion (1993)
- Ultra (1997)
- Exciter (2001)
- Playing the Angel (2005)
- Sounds of the Universe (2009)
- Delta Machine (2013)
- Spirit (2017)
- Memento Mori (2023)
dal Viṿ
- 101 (1989)
- Songs of Faith and Devotion Live (1993)
- Touring the Angel: Live in Milan (2006)
- Tour of the Universe: Barcelona 20/21.11.09 (2010)
- Live in Berlin (2014)
- Live Spirits Soundtrack (2020)
Racòlti
- People Are People (1984)
- The Singles 81→85 (1985)
- Catching Up with Depeche Mode (1985)
- Greatest Hits (1987)
- The Singles 86>98 (1998)
- The Singles 81>98 (2001)
- Remixes 81–04 (2004)
- The Best of, Volume 1 (2006)
- Remixes 2: 81–11 (2011)
Sìngui
| An | Sìngul | Disc |
|---|---|---|
| 1981 | Dreaming of Me | Speak & Spell |
| New Life | ||
| Just Can't Get Enough | ||
| 1982 | See You | A Broken Frame |
| The Meaning of Love | ||
| Leave in Silence | ||
| 1983 | Get the Balance Right! | – |
| Everything Counts | Construction Time Again | |
| Love, in Itself | ||
| 1984 | People Are People | Some Great Reward |
| Master and Servant | ||
| Blasphemous Rumours/Somebody | ||
| 1985 | Shake the Disease | The Singles 81→85 |
| It's Called a Heart | ||
| 1986 | Stripped | Black Celebration |
| A Question of Lust | ||
| A Question of Time | ||
| But Not Tonight | ||
| 1987 | Strangelove | Music for the Masses |
| Never Let Me Down Again | ||
| Behind the Wheel | ||
| 1988 | Little 15 | |
| Strangelove '88 | ||
| 1989 | Everything Counts (Live) | 101 |
| An | Sìngul | Disc |
|---|---|---|
| 1989 | Personal Jesus | Violator |
| 1990 | Enjoy the Silence | |
| Policy of Truth | ||
| World in My Eyes | ||
| 1993 | I Feel You | Songs of Faith and Devotion |
| Walking in My Shoes | ||
| Condemnation | ||
| 1994 | In Your Room | |
| 1997 | Barrel of a Gun | Ultra |
| It's No Good | ||
| Home | ||
| Useless | ||
| 1998 | Only When I Lose Myself | The Singles 86>98 |
| 2001 | Dream On | Exciter |
| I Feel Loved | ||
| Freelove | ||
| 2002 | Goodnight Lovers | |
| 2004 | Enjoy the Silence 04 | Remixes 81–04 |
| 2005 | Precious | Playing the Angel |
| A Pain That I'm Used To | ||
| 2006 | Suffer Well | |
| John the Revelator/Lilian | ||
| Martyr | The Best of, Volume 1 | |
| 2009 | Wrong | Sounds of the Universe |
| Peace | ||
| Perfect | ||
| Fragile Tension/Hole to Feed | ||
| 2011 | Personal Jesus 2011 | Remixes 2: 81–11 |
Vìddeo
- The World We Live In and Live in Hamburg (1985)
- Some Great Videos (1985)
- Strange (1988)
- 101 (1989)
- Strange Too (1990)
- Devotional (1993)
- The Videos 86>98 (1998)
- Some Great Videos 81>85 (1998)
- One Night in Paris (2002)
- Videos 86>98+ (2002)
- Touring the Angel: Live in Milan (2006)
- The Best of - Volume 1 (2006)
- Tour of the Universe: Barcelona 20/21.11.09 (2010)
- Live in Berlin (2014)
- Video Singles Collection (2016)
- Spirits in the Forest (2020)