Vai al contenuto

Andragogìa

Da Wikipedia.

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn Emiliàn

Na lesiòun a dla ginta granda in dal Stêt dla Virgìgna in dl'América.

L’andragogìa (andragogia in itagliàṅ, da 'l gréc ἀνήρ, anēr, ἀνδρός, andros, "òm" e αγω, ago, "purtèr", "cunpagnèr", ch'a starèv per "educhèr") l'è cla branca edla pedagogìa ch'la stùddia el manéri 'd insgnèr, ed formèr, e 'd socialiśèr i agìnta grand ch'i gh'n àpien biśògn.

La diferèinsa più grosa che 'n educadōr al gh'à da tgnìr in amèint quand al gh'à dla ginta granda da tgnìrgh adrē, l'è che quischè i gh'àn bèle el só idèi, i só pinsēr e anca i só pregiudìsi un bel pô radichê in di só savér. Insgnèr a di agìnta grand la nn'è minga damànd fèr cgnùser i lavōr ai putèin e ai ragasōl ch'i i sèinten per la prìma volta, mo a gh'è da fèr a metê coi lavōr che i agìnta grand i sàn bèle e i ìn anca un bel pò cunvìnt ed savéri bèin. Mèinter che ai ragasōl te gh'insègn di lavōr ch'i gh'gnaràn bòun soquànt an più tèrdi quand lò 'l andrà a lavurèr, i agìnta grand i dmànden edla cgnusìnsa ch'la dvintìs ùtil edmatèina, dimòndi présti, edla formasiòun per al só lavōr, per na lìngva furastéra da śuntèr a 'l só conpetèinsi, e di quèl ch'i psìsen gnìr ùtil incō. La manéra 'd inparèr di agìnta grand 'l è dimòndi lighèda a 'l esperimènt, ala misa a l'ōvra lè per lè edla nóva teorìa ch'i gh'àn apèina śibî.
Soquànt epsicòlog, dimòndi arèint ai noster tèinp, damànd Levinson, i àn estrulghê la teorìa che i agìnta grand i sarèven più interesê a inparèr di lavōr nōv in chi perìod ed crìś e 'd tranśisiòun preśèint ed lung ala só vìta, ch'i s dàn al canbi coi perìod ed stabilitê indû gninta a scalfirèv la bòuna drìta tolta sù. In generèl, in di ùltem tèinp, col tetnologìi ch'i progredìsen a na velocitê mài vista prìma, a s capìs che i agìnt ch'i lavóren i gh'àpien da stèr agiornê e sèinper atèinti ai nōv canbiamèint. De più, a gh'è anca dal preocupasiòun dala pèrt edl UNESCO perchè che i agìnt i pòsen inparèr ed lung a tùta la só vìta (progèt Lifelong Education).

«
Vi sono forse scuole in qualche luogo, scuole non dico superiori, ma di grado ancora più elevato, che preparino i quarantenni ad affrontare il loro domani colle sue esigenze, come le scuole superiori comuni conferiscono ai giovani una prima conoscenza del mondo e della vita? Noi giungiamo alla metà della vita con la più completa impreparazione e, quel che è peggio, vi giungiamo provvisti di preconcetti, di ideali, di verità buoni sino a quel momento. Ho curato troppe persone anziane e troppo sovente ho guardato nei recessi segreti delle loro anime, per non essere più che convinto della verità di questa regola fondamentale.»
(IT)(Le diverse età dell'uomo, ed C. G. Jung, 1942[1])
«
Gh'ìni, s'ocòr, da na quèlc pèrt, dal scóli, a n'dig minga dal scóli élti, mo dal scóli incòr più élti, ch'i preparìsen i agìnt ed quarànt'an a spianèr i só edmàn coi só biśògn, acsè damànd che 'l scóli élti i śibìsen ai śóven na prìma cgnusìnsa dal mond e dla vìta? Nuètr a rivèm ala metê dla nostra eśistèinsa sàinsa èsregh preparê gnaṅ un pô e, incòr, a gh'rivòm pin ed pregiudìsi, 'd ideèl, e 'd veritê ch'i éren stèdi bòuni fin a cal mumèint lè. Mè ajò tgnû drē a tròpi persòuni vèci e tròp despès ajò tgnû vèder in di cantòun lughê dal só almi, pr ann èser più che cunvìnt edla veritê ed cla prìma réghla chè.»
(CARPŚ)

«
I am conceiving adult education in terms of a new technique for learning, a technique as essential to the college graduate as to the unlettered manual worker. It represents a process by which the adult learns to become aware of and to evaluate his experience. To do this he cannot begin by studying "subjects" in the hope that some day this information will be useful. On the contrary, he begins by giving attention to situations

in which he finds himself, to problems which include obstacles to his self-fulfillment. Facts and informations from the differentiated spheres of knowledge are used, not for the purpose of accumulation, but because of need in solving problems. In this process the teacher finds a new function. He is no longer the oracle who speaks from the platform of authority, but rather the guide, the pointer-out who also participates in learning in proportion to the vitality and relevancy of his facts and experiences. In short, my conception of adult education is this: a cooperative venture in nonauthoritarian, informal learning, the chief purpose of which is to discover the meaning of experience; a quest of the mind which digs down to the roots of the preconceptions which formulate our conduct; a technique of learning for adults which makes education coterminous with life and hence elevates living itself to the level of adventurous experiment.»

(EN)(The Democratic Man: Selected Writings of Eduard C. Lindeman, 1956[2])
«
Mè a intènd l'educasiòun di agìnta grand damànd na nóva tètnica per inparèr, na tètnica ùtil vōt a 'l studèint diplomê, vōt a 'l lavuradōr manovèl minga 'd lettri. Tètnica ch'la rapreśèinta un procès indû la ginta granda l'inpèra a véregh consapevolèsa e a valutèr la só esperìnsia. Per fèr acsè, i agìnta grand i n'tacaràn minga col studdièr di "argumèint" in dla sperànsa che un dè cl'informasiòun chè la gh'gnarà ùtil. Al contràri, l'agìnta granda la tacarà a fèr atensiòun ai lavōr indû 'l s cata, ai probléma ch'i s mèten còuntr'ala só àvto-realiśasiòun. I fat e ai informasiòun da 'l diferèinti sféri edla cgnusìnsa, i ìn druèdi minga per l'acumulasiòun dal savér, mo pr al biśògn ed mètr a pòst di probléma. In cal procès chè, al mìster al cata na funsiòun nóva. Lò al n'è più 'l oràcli ch'al descòr da 'l pùlpit edl'autoritê, mo piutòst la gvìda, al facilitadōr ch'al tōś pèrt anca lò ai aprendimèint in dla stèsa proporsiòun con la vitalitê e l'inportànsa ed chi fàt e esperìnsi lè. In pòchi paròli, la mé idèa edl'educasiòun di agìnta grand l'è questa chè: n'aventùra coperatìva in dl aprendimèint informèl e minga autoritàri indû, quèl ch'a còunta, 'l è descuvrìr al significhèt edl'esperìnsia; n'arsérca edla mèint ch'la schèva śò in dal raìś di pregiudìsi ch'i gh'cmànden in di noster conportamèint; na tètnica dl aprendimèint ch'la và avànti per la vìta e pertànt la léva sù al vìver stès a 'l livèl 'd un esperimèint pin 'd aventùra.»
(CARPŚ)


Dimòndi teoriśasiòun in sìm'a l'andragogìa i deśvìnen da 'l pedagogìsta americàṅ Malcom Knowles, ch'al li scrivìva in dal 1980 in dal só lìber The Modern practice of adult education: From pedagogy to andragogy.[3]
Dop anc di èter stùddi 'd inìsi '900 'd E. C. Lindeman, Knowles 'l ìva teoriśê che i aginta grand i gh'àn biśògn ed sintìres bèinvlû dèintr in dal grup coi èter studèint, ch'i gh'àn da dìr la sùa, ch'i gh'àn da fèr capìr quèl ch'a gh'interèsa, fèr pert cumùn di métod più adàt ai aprendimèint, e che 'l insgnant èter al ne srèv che 'n facilitadōr che chilōr i inpèren i lavōr ch'i gh'servìsen.

Soquànt precedèint estòric

Na lesiòun edl’Université Populaire du Théâtre dal 2015.

La nn'è minga na nuvitê che dla ginta granda la gh'àpia dl interèsi a inparèr incòr in dla só vìta, ch'la dmanda edl'ètra formasiòun e ch'la gh'àpia incòr dal pasiòun culturèli da purtèr avànti.
S'a vlèm tōr 'l eśèinpi edla scóla dal gréc Sòcret, a savém che lò al sprunèva i só studèint a 'l ragiunamèint, a serchèr dèintr in sè stès el rispòsti ai enìgma edla vìta. I pinsadōr antìg Platòun, Aristòtel, Geśù, Ciceròun e Sant Agostèin, i 'l saìven bèle, che i agìnt grand i pólen inparèr e interesères ai savér nōv, e che la só manéra 'd inparèr l'è più cunpàgna a n'arsérca personèla che a dl insgnamèint deśgnû da 'l élta.
In dl'etê modèrna, di pinsadōr damànd Martin Lutēr, Melantòun, Comèni, i intindìven l'educasiòun di aginta grand de più damànd n'alfabetiśasiòun, ch'a s deśgnìva da di tèinp indû 'l analfabetìśem 'l éra 'l pan ed tut i dè.

«
[Come nella clessidra ...] il fluire dei grani sono tutte le esperienze, i fatti, gli amori, le gesta vissute... Il principio di gravità trasferisce tutto questo in basso; si accumula e filtra tutto ciò che fu vivo diventando memoria, un pallido ricordo. [Ma è] Pur sempre un altro volume di cose ascendente. Quella piramide, nata dal suo contrario, indica un vertice verso l'alto, ciò che si è svuotato ha assunto ora una forma elevata, crescendo. La discesa del tempo che la clessidra decreta è, in verità, non una perdita ma un'ascesa, che appartiene ora alla mente, alla memoria che trasforma in un valore altro e più prezioso quanto nella cruna di cristallo è passato.»
(IT)(In età adulta. Le mutevoli fisionomie, ed D. Demetrio, 2005[4])
«
[Damànd la clesìdra ...] i granèin ch'a pasa i ìn tuti eli esperiìnsi, i fat, i amōr, quèl ch'a s è visû... Al prinsìpi edla gravitê al cùcia tut queschè in śò; tut i lavōr ch'i éren stê viv i s mùcen e i vinen filtrê mèinter ch'i dvèinten edla memòria, di arcòrd eśbiadî. [Mo 'l è] Pur sèinper 'n èter vilùp ed lavōr ch'i salìsen. Cla piràmid lè, nèda da 'l só contràri, la fà vèder na vèta a 'ndèr a 'l élta, quèl ch'a s è vudê 'l à tolt adèsa na forma vers 'l élta, chersènd a 'l in sù. Cal tèinp che la clesìdra la ghe cmanda 'd andèr śò, al nn'è minga un pèrdregh, mo un alvères in sù, che adèsa al fà pert edla mèint, edla memòria, ch'la tramùta quèl ch'l éra pasê damèś ala crùna ed cristàl ind un valōr diferèint e più presiōś.»
(CARPŚ)

Vōś lighèdi

Noti e referèinsi

  1. ↑ (IT) "Le diverse età dell'uomo" in "Il problema dell'inconscio nella psicologia moderna" ed Carl Gustav Jung, tradusiòun da 'l tudèsch, Turèin 1979, paǵ 185.
  2. ↑ (EN) "The Democratic Man: Selected Writings of Eduard C. Lindeman", Boston, 1956, paǵ 160.
  3. ↑ (EN) Un pcòun dal lìber ed Knowles in dal sit archive.org.
  4. ↑ (IT) "In età adulta. Le mutevoli fisionomie" ed Duccio Demetrio, Milàṅ 2005, paǵ 25.

Èter progèt

Colegamèint estèren

Estratto da "https://eml.wikipedia.org/w/index.php?title=Andragogìa&oldid=146054"