Andragogìa
C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn |
L’andragogìa (andragogia in itagliàṅ, da 'l gréc ἀνήρ, anēr, ἀνδρός, andros, "òm" e αγω, ago, "purtèr", "cunpagnèr", ch'a starèv per "educhèr") l'è cla branca edla pedagogìa ch'la stùddia el manéri 'd insgnèr, ed formèr, e 'd socialiśèr i agìnta grand ch'i gh'n àpien biśògn.
La diferèinsa più grosa che 'n educadōr al gh'à da tgnìr in amèint quand al gh'à dla ginta granda da tgnìrgh adrē, l'è che quischè i gh'àn bèle el só idèi, i só pinsēr e anca i só pregiudìsi un bel pô radichê in di só savér. Insgnèr a di agìnta grand la nn'è minga damànd fèr cgnùser i lavōr ai putèin e ai ragasōl ch'i i sèinten per la prìma volta, mo a gh'è da fèr a metê coi lavōr che i agìnta grand i sàn bèle e i ìn anca un bel pò cunvìnt ed savéri bèin. Mèinter che ai ragasōl te gh'insègn di lavōr ch'i gh'gnaràn bòun soquànt an più tèrdi quand lò 'l andrà a lavurèr, i agìnta grand i dmànden edla cgnusìnsa ch'la dvintìs ùtil edmatèina, dimòndi présti, edla formasiòun per al só lavōr, per na lìngva furastéra da śuntèr a 'l só conpetèinsi, e di quèl ch'i psìsen gnìr ùtil incō. La manéra 'd inparèr di agìnta grand 'l è dimòndi lighèda a 'l esperimènt, ala misa a l'ōvra lè per lè edla nóva teorìa ch'i gh'àn apèina śibî.
Soquànt epsicòlog, dimòndi arèint ai noster tèinp, damànd Levinson, i àn estrulghê la teorìa che i agìnta grand i sarèven più interesê a inparèr di lavōr nōv in chi perìod ed crìś e 'd tranśisiòun preśèint ed lung ala só vìta, ch'i s dàn al canbi coi perìod ed stabilitê indû gninta a scalfirèv la bòuna drìta tolta sù. In generèl, in di ùltem tèinp, col tetnologìi ch'i progredìsen a na velocitê mài vista prìma, a s capìs che i agìnt ch'i lavóren i gh'àpien da stèr agiornê e sèinper atèinti ai nōv canbiamèint. De più, a gh'è anca dal preocupasiòun dala pèrt edl UNESCO perchè che i agìnt i pòsen inparèr ed lung a tùta la só vìta (progèt Lifelong Education).
in which he finds himself, to problems which include obstacles to his self-fulfillment. Facts and informations from the differentiated spheres of knowledge are used, not for the purpose of accumulation, but because of need in solving problems. In this process the teacher finds a new function. He is no longer the oracle who speaks from the platform of authority, but rather the guide, the pointer-out who also participates in learning in proportion to the vitality and relevancy of his facts and experiences. In short, my conception of adult education is this: a cooperative venture in nonauthoritarian, informal learning, the chief purpose of which is to discover the meaning of experience; a quest of the mind which digs down to the roots of the preconceptions which formulate our conduct; a technique of learning for adults which makes education coterminous with life and hence elevates living itself to the level of adventurous experiment.»
Dimòndi teoriśasiòun in sìm'a l'andragogìa i deśvìnen da 'l pedagogìsta americàṅ Malcom Knowles, ch'al li scrivìva in dal 1980 in dal só lìber The Modern practice of adult education: From pedagogy to andragogy.[3]
Dop anc di èter stùddi 'd inìsi '900 'd E. C. Lindeman, Knowles 'l ìva teoriśê che i aginta grand i gh'àn biśògn ed sintìres bèinvlû dèintr in dal grup coi èter studèint, ch'i gh'àn da dìr la sùa, ch'i gh'àn da fèr capìr quèl ch'a gh'interèsa, fèr pert cumùn di métod più adàt ai aprendimèint, e che 'l insgnant èter al ne srèv che 'n facilitadōr che chilōr i inpèren i lavōr ch'i gh'servìsen.
Soquànt precedèint estòric
La nn'è minga na nuvitê che dla ginta granda la gh'àpia dl interèsi a inparèr incòr in dla só vìta, ch'la dmanda edl'ètra formasiòun e ch'la gh'àpia incòr dal pasiòun culturèli da purtèr avànti.
S'a vlèm tōr 'l eśèinpi edla scóla dal gréc Sòcret, a savém che lò al sprunèva i só studèint a 'l ragiunamèint, a serchèr dèintr in sè stès el rispòsti ai enìgma edla vìta. I pinsadōr antìg Platòun, Aristòtel, Geśù, Ciceròun e Sant Agostèin, i 'l saìven bèle, che i agìnt grand i pólen inparèr e interesères ai savér nōv, e che la só manéra 'd inparèr l'è più cunpàgna a n'arsérca personèla che a dl insgnamèint deśgnû da 'l élta.
In dl'etê modèrna, di pinsadōr damànd Martin Lutēr, Melantòun, Comèni, i intindìven l'educasiòun di aginta grand de più damànd n'alfabetiśasiòun, ch'a s deśgnìva da di tèinp indû 'l analfabetìśem 'l éra 'l pan ed tut i dè.
Vōś lighèdi
Noti e referèinsi
- ↑ (IT) "Le diverse età dell'uomo" in "Il problema dell'inconscio nella psicologia moderna" ed Carl Gustav Jung, tradusiòun da 'l tudèsch, Turèin 1979, paǵ 185.
- ↑ (EN) "The Democratic Man: Selected Writings of Eduard C. Lindeman", Boston, 1956, paǵ 160.
- ↑ (EN) Un pcòun dal lìber ed Knowles in dal sit archive.org.
- ↑ (IT) "In età adulta. Le mutevoli fisionomie" ed Duccio Demetrio, Milàṅ 2005, paǵ 25.
Èter progèt
- Wikimedia Commons contiene file multimediali su Andragogìa
- Wikizionario contiene la voce di dizionario «Andragogìa»
Colegamèint estèren
- (EN) Un pcòun dal lìber "The Modern practice of adult education: From pedagogy to andragogy" ed Knowles in dal sit archive.org.
- (EN) La vìta e i pinsér ed Malcom Knowles in dal sit infed.org.