Aiuto:ISTRUZIONIBASE/Dèr a mèint
Artéccol in dialètt mudnés
| Per tachèr | Cambiamèint | Scritùra | Ligamèint | Nòti | Discussiòun | Argistrères | Dèr a mèint! |
Agh in di lavór da tgnir in a mèint quand as lavóra in dla Vichipèdia.
Règoli per i scritór
Al sogèt l'è importànt
La Vichipèdia l'è 'n'enziclopedéa ech tótt i pólen cambièr. Dòunca, i artécol i gh'an d'avér di informaziòun da enziclopedéa, e i gh'an da ciacarèr ed sogèt "importànt". Agh in continuamèint di discussiòun só quèl ch'a l'è importànt o méno, in dla Vichipèdia, mo in nisùn chès a gh'à da èsergh (per al règoli dla Vichipèdia) un artécol per ogni cristiàn ed ste mònd chè, o ed ogni fàbrica ch'la vènd un quèl, o per ogni via in ogni sitê dal mònd.
Atenziòun: la Vichipèdia, anch se l'è in dialètt, l'è un lavór sèri, e i artécol i gh'an da èser sèri. A bsògna druvèr un linguàg' pulî e scréver mia di lavór stópid.
In tótt i mòd, agh in anch di progèt fradèl per tótt i lavór ch'a n'in mia da mètter in óna enziclopedéa.
I artécol i gh'an da ciacarèr prémma ed tótt dal sogèt, mia dla paròla dal nòm dal sogèt, dòunca tótt al pàgini che i ciacàren sól ed la definisiòun e ed cum as dróva 'na paròla o óna frès curta, acsè cóm t'i cat, ed sòlit, in un diziunàri, i gh'avrèven da èser méss in dal Vichiziunàri.
In dal Vichiziunàri italiàn agh è óna categoréa ed paròli in Emiliàn e Rumagnòl, e la 's cata chè. In pió, l'è in fès d'aprovaziòun un Vichiziunàri in Emiliàn.
Quèl ch'i an détt di personàg' famós, di félm o di lébber, insòma di citaziòun, is pólen catèr in dal progèt ed Wikiquote, in-duv agh è anch óna categoréa ed provérbi emiliàn e rumagnòl.
La Vichipedia l'è fata da la Wikimedia Foundation, un organizazioun seinsa fini di lucro che la gh'à anch una moccia di eter proget.
 |
Commons Sorgeint ed risorsi (EN) |
 |
Wikiquote Proverbi in emilian e rumagnol |
 |
Wikiversity Universitè in dal web (IT) |
 |
Wikibooks Lébber ed test e manuel (IT) |
 |
Wikisource Documeint lébber (IT) |
 |
Vichiziunari emilian & Vichiziunari rumagnol Diziunari (incora in versioun ed prova) |
 |
Wikinews Novitè e nutézi (IT) |
 |
Wikispecies Catalogh dal spezi animeli e di pianti (EN) |
 |
Meta-Wiki Cordinazioun di proget Wikimedia (EN) |
La Vichipèdia, incòra, la n'è mia al pòst in-du' mètter dal ricérchi fati da tè — al vól dir ch'i 'n 's pólen mia mètter di teorî nóvi, ch'i én ménga bèle gnudi fóra in d'un lébber prémma. In sta manéra chè, agh sarèv da mètter sèimper la sorgèint ch'tè druvê da tór i informasiòun.
Punt ed vésta nèutro
La pulética ch'as dróva in dal scrévver su la Vichipèdia l'è ch'i artécol i gh'an da èser scrétt druvànd un punt ed vésta nèutro (dal vòlti as dis "NPOV" da l'inglés neutral point of view). Sta pulética chè la dis ech nuèter ascultòm tótt i punt ed vésta (N.B. : ch'i gh'àbian un sèins!) a riguàrdi d'un quel. Al pòst ed mètter un sól punt ed vésta, nuèter a pruvòm a fèr vèder tót i mòd ed vèder 'na quistiòun sèinsa fèr di giudézi. Al nòster obietìv l'è informèr e descréver bèin, an gh'òm da cunvìncer nisùn! La nòstra pulética però la 'n vól mia dir ch'i nòster artécol i gh'an da èser "super partes" al 100%, vést che quand as quistiòuna tótt i én cunvìnt ch'al sô mòd ed vèder l'è l'ónich gióst.
In tótt i mòd al và bèin mètter di punt ed vésta in un artécol, mo i gh'an da èser méss cum opiniòun, ménga cum di fat! Incòra, l'è óna bòuna idèa ed mètter chi él ad avér st'opiniòun chè, ad esèimpi "Chi él d'acòrdi cun quest chè al dis che..." or "Al Sgnór X al pèinsa che...". Al punt ed vésta al gh'à da èser ed quelchidùn importànt a riguàrdi, al mê e al tô i 'n van mia bèin!
Te prèvv sintìr ch'un artécol al gh'à di problémi ed "neutralitê". Al stà a dir che quel artécol lè l'è stê scrétt secònd un sól punt ed vésta o al gh'à di informasiòun faziósi; in pió, an và nianch bèin mètter sé dû punt ed vésta, mo spènder tròp su un e tròp pòch su cl'èter. In tótt i mòd, as s'aspèta che al scritór al dróvi sèimper al bòun sèins.
Sti règoli chè i én importànt sovratótt quand as ciacàra ed religiòun, ed pulética e via a discòrer, mo i én da tgnir in a mèint anch quand as ciàcara di lavór méno delichê, ad esèimpi ed matemàtica o di zógh.
Citing sources
Al règoli ed la Vichipèdia i dìsen ch'a gh è bisògn ed mètter sèimper la sorgèint di informaziòun ch't'è drê da scréver, e la manéra pió bòuna l'è 'd mètter na nòta, acsè cum a-i-òm détt in dla pèrt "Nòti" dla spiegaziòun. Al nòti e al sorgèinti i dan na man a catèr pió informaziòun e verifichèr quel ch't'è scrétt.
S'agh è un sit dal web ch'al gh'à di informaziòun in pió sull'argomèint che's ciacàra in d'un artécol, al sarèvv da mètter sòta la seziòun "Ligamèint ed fóra". Tót i lébber interesànt sull'argomèint i gnarèven méss sòta la seziòun "Da léser sull'argomèint", mo sól s'in mia stê druvê da nòta o sorgèint per l'artécol.
Règoli dla copiadùra (copyright)
An s'pól mia zuntèr a la Vichipèdia dal materièl sòta copyright sèinsa al perméss ed quel ch'al gh'à i dirétt dal copyright. Quand tè zunt dali informaziòun su un'artécol, te gh'è da èser sicur ch'al sia farèina dal tô sach, druvànd al tô paròli. Anch copièr un lavór in italiàn, inglés o 'n'ètra léngua e mètterl in dialètt l'è sbaiê: agh è da cambièr chè e là. Tin in a mèint che tótt quel ch'te cat in dal web l'è sòta copyright, a méno che al sit an gh'abia scrétt ceramèint al cuntràri.
N.B.: gninta at impedéss ed dmandèr al proprietàri un'autorisaziòun!
Dialètt dl'emiliàn e dal rumagnòl
Acsè com te pò vèder, l'Emiliàn e al Rumagnòl i én ménga léngui unìdi. In sta Vichipèdia chè as pól lavurèr cun nóv dialètt: per l'Emiliàn, agh in bulgnés, mudnés, arzàn, pramzàn, ferarés, pió mantuàn e cararés (anch s'i én mia in Emélia, i ciacàren un dialètt emiliàn); per la Rumàgna agh è un un dialèt ónich, al rumagnòl.
Quand te scrévv un artécol, a bsògna mètter un segnèl per fèr capìr che dialètt ét druvê: a bsògna mètter al Template:Variant acsè {{Variant|XXX}}}, in-dóvv XXX al stà per al còdes dal dialètt (i còdes i én tótt scrétt in dla pàgina dal Template). Un mudnés al druarà {{Variant|MUD}}
Is pólen fèr di pàgini in pió d'un dialètt: agh è un modèl apòsta, al Template:CASSETTO. Dèinter l'istèssa pàgina, basta scrèver {{CASSETTO|XXX|nòm}}, indóvv XXX, cum dedsóver, l'è al còdes dal dialètt, e nòm l'è al tétol dla pàgina ch'te vô fèr saltèr fóra in dal tô dialètt (cfr. Emélia-Rumàgna). Una vòlta finìda la tô pèrt, agh è da mètter {{FINE CASSETTO}} e sòta as pólen mètter di èter cassèt in di èter dialètt.
Agh in dal règoli:
- 1. An s'pól mia cambièr una pàgina sól per cambièr un dialètt ch'al n'è mia al tô. Ad esèimpi, s'agh è na pàgina in pramzàn, te n'pô mia cambièrla in mudnés, piotòst zuntel cun al cassèt.
- 2. Sarèvv méi, s'te fê di cambiamèint in una pàgina ch'la n'è mia in dal tô dialètt, druvèr al dialètt uriginèl.
- 3. Quand is fan i cassèt, ed sòlit as và per órden alfabètich (arzàn, bulgnés, ecc.)
- 4. Se l'argomèint l'è lighê a óna pèrt indovv as ciacàra un dialètt dl'emiliàn o dal rumagnòl, al prémm cassèt al gh'à da èser quel dal dialètt dal pòst. Ad esèimpi, s'as ciacàra ed Luciano Pavarotti, dla Ferrari o dal cumùn ed Sasól, al prémm cassèt al gh'à da èser quel in mudnés; s'as ciacàra ed Londra o dal mérel as và in órden alfabètich.
Dialètt in dla pruvèinsa ed Mòdna
Dmanda: Mè a sun ed Chèrp/Suléra/Furmézen/Mirandla/Pavóll ecc. Al mê l'è sèimper mudnés?
Respòsta: Al dialètt in dla pruvèinsa l'è pió o méno tótt cumpàgn: a partìr da só, in èlt dla pruvèinsa, da Chèrp e san Pròsper, e ad arivèr zò, in dla muntàgna, fin a Pavóll e Muntfiurèin, te pô scréver in dal tô dialètt e mètter la Variant mudnésa. (cfr. al dialètt ed Chèrp, ed Sasól, ed Mòdna, ed Pavóll)
T'pô scréver in dal tô dialètt, mo agh ét da druvèr la manéra ed scritùra cumùna: lés cum a scrévver in dialètt mudnés. Lè agh è anch scrévv cum a fèr per mètter a pòst al diferèinzi.
Al dè d'incô an s'è incòra tòta 'na decisiòun in sta Vichipèdia su cum agh è da cunsiderèrel: per al momèint, per chi al scrévv in mirandulés, agh è da mètter la Variant mudnésa e sòta [[File:Mirandules.png|130px|thumb|right|Articul in Miranduleś]] ch'al vin fóra acsè:
Per chi al ciacàra un dialètt dl'èlta muntàgna (Pivpèlag, Fiumalbo..) an s'è incòra tòta una decisiòun su cum agh è da fèr. S'a vìnet da lè fà dmanda in dal Bar.
A vrèmm arcurdèr, per chi él ed Castelfrànch, ch'al sô l'è un dialètt bulgnés (vèdd chè).
Cundòta
La Vichipèdia la gh'à da èser un ambièint in-dóvv as lavóra in amicéssia e tranquilitê. Oviamèint, in dla pràtica agh in dal vòlti di momèint in-dóvv as quistiòuna o an s'è mia d'acòrdi, mo i mèmber dla comunitê i gh'an da comportères cun dl'ósta, dal bòun sèins e di bòuni manéri.
Al lavór pió importànt da tgnir in a mèint l'è ch't'è gh'è sèimper da pinsér che chi èter druvadór is mòvan in bòuna féd. An pinsèr mia che quelchidùn al sia drê da comportères cun dla maléssia. Se quelchidùn al fà un quel ch'at dà fastédi, lasa un mesàg' curdièl sulla discussiòun dl'artécol in quistiòun, o diretamèint in dla sô discussiòun dal druvadór, e dmàndegh perchè al l'à fat acsè. Te prèvv vèder ch'al gh'à avû al sô ragiòun, e t'è evitê 'd quistiunèr e fèr dla féra.
Fèr di artécol nóv
St'è drê da fèr un artécol nóv in dla Vichipèdia, sérca ed tgnir in a mèint i cunsélli ch'a t'òm dê in sti istruziòun chè è tgnir a drê la pulética ch'a t'òm spighê, cum ad esèimpi al "punt ed vésta nèutro". L'è sèimper importànt fèr vèder la sorgèint per èser sicùr ch'i informaziòun i én gióst. In tótt i mòd, per fèr di artécol nóv a bsògna èser argistrê.
Nòm nóv d'óna pàgina
S'te cat un artécol e te pèins ch'al nòmm al sia sbaliê (sól se l'è in dal tô dialètt o t'è sicùr ed quel ch't'è drê da fèr), per favór fèr mia còpia e incòla dla pàgina cun al tétol vèc' in quela cun al tétol nóv — tra i èter lavór, a sèlta fóra un dupiòun e as divìd la stòria di chi à scrétt (ch'agh òm bisàgn ed tgnir insém per ragiòun ed copyright). La manéra giósta l'è móver la pàgina ad óna cun al tétol nóv, mo arcòrdet ch'agh è bisàgn d'èser argistrê per fèrel. Vést ch'an gh'è mia óna manéra ed scrévver giósta e sicùra, prémma di fèr di muvimèint al sarèvv méi scrévver un quel in dla pàgina ed discussiòun dl'artécol.
Un ètra manéra ed lavurèr in questa manéra chè l'è druvèr i redirect: basta schisèr al butòun in èlta, sòta Avanzate, 
, e al vin fóra "#REDIRECT[[]]", e al basta mètter al ligamèint dla pàgina in-duv te vô rivèr.
Adèsa ch'sèt tótt quel ch'agh è da savér in dla Vichipèdia, và a scrévver e dà 'na man!