Sarah Palin
C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś |
La Sarah Louise Heath, da spuśàda cgnusùda méj cuma la Sarah Palin (Sandpoint, 11 ad Favràr dal 1964, a s lèś [ˈsæɹə ˈpeɪlᵻn] in ingléś, scólta'l chè) l'è na pulìtiga americàna, mémbar dal partî republicàṅ e leader dal muimènt ultra-cunservadōr dal Tea Party.
Biugrafìa e Famìja
Nada in d'l Idaho, la Palin la s bèca subìt al scutmàj ad Baracùda a scōla par via dal sò caràt'r agresìṿ. In dal 1984 la riva secónda a 'l cuncōrs ad Miss Alàska pò tri an dòp la ciàpa 'l diplòma in siénsi pulìtighi a 'l North Idaho College. In séguit la taca a far la giurnalìsta spurtìva par na televiśiòṅ 'd Anchorage, pò la spóśa Todd Palin avénd-ag sèg sinc fiōi, òṅ ad qvi lè andicapâ. A quarànta-quàt'r an la dvènta nóna.
La Palin la s diverìs a 'ndàr a casa, a cupàr al bèsti e a pascàr su 'l giàs. In dal 2010, in dal sò spetàcul televiśìṿ, la s fà védar ch'la tira na sćiuptàda a 'n caribù masànd-al, pò ridénd la salta sù dgénd ch'la finìs sèmpar qvél ch'la taca in dal méntar ch'la gh taja la góla.
L'à anc fat vgnir fóra 'n lìb'r ad sucès intitulâ Going Rogue: An American Life, la sò biugrafìa, ch'l à vindû da piò ad dū migliòṅ ad còpi.
Esperiénsa pulìtiga
Dòp èsar stada na mémbra dal cunsìli cumunàl ad Wasilla da 'l 1992 a 'l 1996, la dvènta sìndica ad cla sitadìna lè da 'l 1996 a 'l 2002. In dal 2006 la gh la cava a ès'r elèta p'r al partî republicàṅ cuma guvernadōra dal stat d'l Alàska.
Dū an dòp la vîṅ sarnìda par John McCain par far la sò vice in dla cursa par la presidénsa di Stat Unî cóntar Barack Obama. La Palin l'è la prima dóna dal GOP sarnìda par cal rōl lè, la secónda dla stòria americàna dòp la demucràtica Geraldine Ferraro. Dòp avér pardû gl'elesiòṅ la s dimét anc da guvernadōra in dal Luj dal 2009.
Durànt al sò mandâ l'iva mis na préda insìma a 'l prugèt “Bridge to Nowhere” (“pònt vèrs al gnint”, sìmbul dal śbàtar via i bèsi pùblic) ch'al gh'iva da culegàr 'l ìśula 'd Gravìna, abitàda da sinquànta parsòni, a Ketchikan. L'iva invéci dâ inìsi a na pulìtiga 'd trivelasiòṅ a róta 'd còl, faghénd far di gaśdót e di uleudót nóṿ dgénd ch'l éra 'l vlēr ad Dio. L'à anc fat in manéra 'd scanślàr 'l ōrs biànc e 'l baléni belùghi da 'l elènc dal bèsti prutèti.
La Palin 'l è cóntar 'l abòrt e i matrimòni gay, anc s'la gh tîṅ a dir ch'la gh'à di amìg fnòć, e a favōr dla péna 'd mòrt.
Dòp la rifórma sanitària 'd Barack Obama, cgnusùda cuma 'l Obama Care, la Sarah l'à publicâ su 'l sò sit web 'n elènc ad pulìtig ad far fóra puliticamènt cuma la Gabrielle Giffords, deputàda demucràtica a 'l Cungrès di Stat Unî, ch'l'iva dâ 'l sò cuntribùt a scrìvar-la. 'L 8 ad Śnar dal 2011 òṅ al l'à ciapàda in paròla sparànd-'g a la tèsta. La Giffords l'è andàda in a risć fòrt ad murìr e l'è stada custréta a dimét'r-as par curàr-as.
In dal 2016 la Palin l'è stada una dal primi leader dal partî republicàṅ a dar al sò apòǵ a Donald Trump durànd al primàri dal sò partî.
Imitasiòṅ
L'atōra pòran Lisa Ann l'à girâ soquànti pelìculi purcùsi faghénd la sò imitasiòṅ druànd al nóm ad Sarah Pay-Linn. Chi lē l'à anc tòlt part a 'l vìddeo dal rapper Eminem We Made You.