Frânch arzân

Artécol in dialèt arzân

Frânch arzân (Lira reggiana in italiân) êren i sôld ch' as druvêven a Rèz dal XIII sècol fîn a la Restaurasiòun; êren divîş in 20 Sôld e quisché in 12 Bèsi. Fîn al 1572 (dâta ed quând l'à sarê) la zèca ed Rèz l'à batû munèida in Frânch arzân, pó quisché în dvintê l' amzûra per dêr valōr a la rôba, dôp a s'în cumpagnê ai Frânch mudnèiş, cun quisché a s'é batû i sôld dal Duchêt ed Mòdna e Rèz fîn al 1796, ânca lōr divîş a la manēra ed la rifōrma fâta da Carlo Magno tr'al 781 e al 794 oséja in 20 Sôld e 12 Bèsi.

A la fîn dal XVIII sècol un schîn ed Venèsia al valîva 45 Frânch arzân e al Scûd ed Milân (ciamê Filippo) cîrca la metê. Al Frânch arzân as prîva facilmèint parzêr al Frânch milanèîş ch' al valîva un têrs.

Al Frânch italiân l'à tôt al pôst dal divêrsi munèidi lochêli a i tèimp ed Napoleòun.

Per i valōr dal divêrsi munèidi ed l' època ed l'Unitê d'Itâlia Paola Meschini la scrév in Estimi e catasti del territorio reggiano:

«

…

Chiarendo che si parla di 1 lira di 20 soldi, e di 1 soldo di 12 denari, la lira reggiana era di 1/3 più debole di quella modenese, sicché £ 3 reggiane corrispondevano a £ 2 modenesi, e ragguagliandole entrambe alla lira italiana, quella di Modena equivaleva a £. italiane 0,384, mentre quella di Reggio a £. italiane 0,256.

… »

'Na tabèla ed cunfrûn dal valōr dal munèid ed cl' època l'é còsta:

3 Frânch arzân = 2 F. mudnèiş = 0,768 F. italiân

1 Frânch arzân = 13 Sôld e 4 Bèsi mudnèiş = 0,256 F.italiân;

1 Frânch italiân = 3 F. arzân 18 Sôld e 2 Bèsi = 2 F. mudnèiş 12 Sôld e 1 Bèsi;

N' êter sistêma per calcolêr al brigōş rapôrt fra al Frânc arzân e al Frânc italiân l'é còl ch'al vèd al prém 11/43 ed ch' l' êter; in decimêl 1 Frânch arzân l'é cumpâgn a 0,256 Frânch italiân.

Materiêl pr'andêregh in fònda

(manca)Lésta di léber e documèint impurtântLésta di lébber e documèint impurtantBibliografia ed opere di riferimento:

• Ragguaglio per rilevare i rapporti della lira di Reggio, e di Milano, colla lira italiana dedotto dalle tariffe annesse al decreto di S.A.I. il principe vice-re d'Italia delli 12 Dicembre 1806 : con in fine il metodo pratico per tramutare le lire di Milano e di Reggio in lire italiane, e le lire e centesimi di lira italiana in lire di Milano, e di Reggio. - Reggio Emilia : Stamperia G. Davolio & F., 1806

(manca)E'v prén interesêr ânca st' al pâgini chéGuarder anchVedere anche:
Zèca ed Rèz

((manca)Nôta: sta pâgina ché l'é stêda inviêda cun 'na tradusiòun da it: Lira reggianaNota: sta pagina chè l'é steda tradòta da it: Lira reggianaNota: pagina inizialmente tradotta a partire da it: Lira reggiana)