Elèinc di Prémi Nobel per la Pêś
Aspetto
Chè a seguìr, a gh'è 'l elèinc dal persòuni o daj asociasiòun ch'a gh'è stê dê al Prémi Nobel 'd lung i an:
An | Artràt | Premiê | Nasionalitê | Motivasiòun |
---|---|---|---|---|
1901 | Jean Henri Dunant | Śvéssra
|
Fundadōr dla Crōś Ròsa e inveintōr dal Convensiòun 'd Ginévra p'r i dirìt umàṅ | |
Frederic Passy | Franza | Fundadōr e presidèint edla prìma sosietê per la pêś Société d'arbitrage entre les Nations | ||
1902 | Elie Ducommun, Charles Albert Gobat | Śvéssra
|
Segretàri onoràri dl Ufìsi internasionêl per la pêś ed Berna | |
Charles Albert Gobat | Segretàri generêl dl'Uniòun interparlamentêr e segretàri onoràri dl Ufìsi internasionêl per la pêś | |||
1903 | William Randal Cremer | Inghiltèra | Segretàri dla Lega internasionêl edl arbitrê | |
1904 | Institut de droit international | Bélgi
|
||
1905 | Bertha von Suttner | Austria-Ungheria | Preśidèinta onorària edl Ufìsi internasionêl per la pêś | |
1906 | Theodore Roosevelt | Stêt Unî
1896-1908 |
Presidèint di Stêt Unî | |
1907 | Ernesto Teodoro Moneta | Itâglia
|
Presidèint edl Uniòun lunbèrda per la pêś | |
Louis Renault (giurista) | Franza | Profesōr ed dirìt internasionêl ala Sorbòna | ||
1908 | Klas Pontus Arnoldson | Şvèsia | Fundadōr edl Asociasiòun śvedéśa per la pêś e l'arbitrê | |
Fredrik Bajer | Danimèrca | Presidèint onoràri edl Ufìsi internasionêl per la pêś | ||
1909 | Auguste Marie François Beernaert | Bélgi
|
Member dal parlamèint belga e dla Córt permanèint 'd arbitrê | |
Paul Henribenjamin Balluet D'estournelles De Constant | Franza | Fundadōr e presidèint dal grup parlamentêr francéś per l'arbitrê internasionêl e fundadōr dal comitê per la diféśa daj interès nazionêl e 'd cunciliasiòun internasionêl | ||
1910 | Permanent International Peace Bureau | Śvéssra
|
||
1911 | Tobias Michael Carel Asser | Paes Bàs | Cumèinsadōr dal Conferèinsi in sìm'a 'l dirìt privê internasionêl a L'Aia | |
Alfred Hermann Fried | Austria-Ungheria | Giurnalìsta, fundadōr dal Die Friedenswarte | ||
1912 | Elihu Root | Stêt Unî
1908-1912 |
P'r al cuminciamèint ed soquànt tratê 'd arbitrê | |
1913 | Henri La Fontaine | Bélgi
|
Presidèint edl Ufìsi internasionêl per la pêś | |
1914 | mìa dê a nisùn | |||
1915 | mìa dê a nisùn | |||
1916 | mìa dê a nisùn | |||
1917 | Cumitê internasionêl dla Crōś Ròsa | Śvéssra
|
||
1918 | mìa dê a nisùn | |||
1919 | Thomas Woodrow Wilson | Stêt Unî
1912-1959 |
Presidèint di Stêt Unî, a favōr dla Lega dal Nasiòun | |
1920 | Leon Victor Auguste Bourgeois | Franza | Presidèint dal Cunsìli dla Lega dal Nasiòun | |
1921 | Karl Hjalmar Branting | Şvèsia | Prìm minìster, deleghê śvedéś dal Cunsìli dla Lega dal Nasiòun | |
Christian Lous Lange | Norvègia | Segretàri generêl edl'Uniòun interparlamentêr | ||
1922 | Fridtjof Nansen | Norvègia | Deleghê norvegéś ala Lega dal Nasiòun, inveintōr dal Pasapórt Nansen p'r al persòuni arfugèdi | |
1923 | mìa dê a nisùn | |||
1924 | mìa dê a nisùn | |||
1925 | Austen Chamberlain | Inghiltèra | Co-ideadōr di Tratê ed Locarno | |
Charles Gates Dawes | Stêt Unî
1912-1959 |
Presidèint edla cumisiòun aleéda per l'arcostrusiòun dòp la guèra e ideadōr dal Piàṅ Dawes | ||
1926 | Aristide Briand | Franza | Co-ideadōr di Tratê ed Locarno | |
Gustav Stresemann | Germâgna | |||
1927 | Ferdinand Buisson | Franza | Fundadōr e presidèint edla Lega p'r i dirìt umàṅ | |
Ludwig Quidde | Germâgna | Profesōr, descoridōr in tanti cunferèinsi 'd pêś | ||
1928 | mìa dê a nisùn | |||
1929 | Frank Billings Kellogg | Stêt Unî
1912-1959 |
Co-ideadōr dal Pât Briand-Kellogg | |
1930 | Nathan Söderblom | Şvèsia | Cmandànt dal muvimèint ecumènic | |
1931 | Jane Addams | Stêt Unî
1912-1959 |
Presidèint dla Lega internasionêl 'd cal dòni per la pêś e la libertê | |
Nicholas Murray Butler | Stêt Unî
1912-1959 |
A favōr dal Pât Briand-Kellogg | ||
1932 | mìa dê a nisùn | |||
1933 | Norman Angell | Inghiltèra | Member dal Cumitê eśecutìv dla Lega dal Nasiòun e dal Cunsìli nasiunêl per la pêś | |
1934 | Arthur Henderson | Inghiltèra | Presidèint edla Conferèinsa p'r al diśarmamèint edla Lega dal Nasiòun | |
1935 | Carl Von Ossietzky | Germâgna 1933-1945 | Giurnalìsta pacifìsta, imperśunê da 'l 1933 p'r órdin dla Gestapo | |
1936 | Carlos Saavedra Lamas | Argintèina
|
Presidèint edla Lega dal Nasiòun e mediadōr in dla guèra tra 'l Paraguay e la Bolivia | |
1937 | sortname Robert Cecil | Inghiltèra | Fundadōr e presidèint edla Campàggna internasionêl per la pêś | |
1938 | Ufìsi internasiunêl Nansen p'r i arfugê | Śvéssra
|
||
1939 | mìa dê a nisùn | |||
1940 | mìa dê a nisùn | |||
1941 | mìa dê a nisùn | |||
1942 | mìa dê a nisùn | |||
1943 | mìa dê a nisùn | |||
1944 | Cumitê internasionêl dla Crōś Ròsa | Śvéssra
|
cunsgnê per 'l an indrê mo in dal 1945 | |
1945 | sortname Cordell Hull | Stêt Unî
1912-1959 |
Co-fundadōr prinsipêl dal Nasiòun Unìdi | |
1946 | Emily Greene Balch | Stêt Unî
1912-1959 |
Presidèinta onorària edla Lega internasionêl 'd cal dòni per la pêś e la libertê | |
John Mott | Stêt Unî
1912-1959 |
Presidèint dal Cunsìli misiunàri internasiunêl e presidèint edla Young Men's Christian Association (YMCA) | ||
1947 | The American Friends Service Committee | Stêt Unî
1912-1959 |
“a nòm edla Sosietê 'd céśa di amìg, méj cgnusùda c'ma i Quàcher” | |
The Friends Service Council | Inghiltèra | |||
1948 | mìa dê a nisùn | “Perchè in c'l an lè a n'gh'era mìa nisùn candidê vivèint ch'l andìs bèin” (pinsènd a Mahatma Gandhi, perchè al prémi al n'pōl mìa èser dê dòp edla mort[1] | ||
1949 | John Boyd Orr | Inghiltèra | Organiśadōr e diretōr generêl edla FAO, presidèint dal Cunsìli nasionêl per la pêś e dl'Uniòun mondiêl dai organiśasiòun ed pêś | |
1950 | Ralph Bunche | Stêt Unî
1912-1959 |
Mediadōr in Palestèina (1948) | |
1951 | Leon Jouhaux | Franza | Presidèint dal Sindachê francéś CGT, vis-presidèint edla Confederasiòun internasionêl di sindachê lìbe e dla Federasiòun sindachêl mondièla, member dal Cunsìli edl'Organiśasiòun internasionêl dal lavōr, deleghê a 'l ONU | |
1952 | Albert Schweitzer | Germàggna Ovest
/ Franza |
Chirùrg misiunàri, fundadōr edl uśdêl Lambaréné in Gabon (śvilùp edla filośofìa dal “Rispêt per la vìta”) | |
1953 | George Catlet Marshall | Stêt Unî
1912-1959 |
Ideadōr dal Piàṅ Marshall | |
1954 | Elt cumisariê dal Nasiòun Unìdi p'r i arfugê (UNHCR) | Template:ONU | ||
1955 | mìa dê a nisùn | |||
1956 | mìa dê a nisùn | |||
1957 | Lester Pearson | Template:CAN | Presidèint edla 7ma sesiòun dl'Asembléa generêl dal Nasiòun Unìdi (śuntê el forsi 'd pêś per sarèr la crîś ed Suez) | |
1958 | Georges Dominique Pire | Bélgi
|
A 'l cmànd edl'organiśasiòun 'd ajùt p'r i arfugê l'Europe du Coeur au Service du Monde | |
1959 | Philip Noel-Baker | Inghiltèra | Per la só vìta caluróśa dedichèda a la pêś e a la cooperasiòun internasionèla | |
1960 | Albert John Lutuli | Template:ZAF 1928-1994 | Presidèint edl African National Congress | |
1961 | Dag Hjalmar Agne Carl Dag Hammarskjöld (dòp ed mort) |
Şvèsia | Segretàri generêl dal Nasiòun Unìdi | |
1962 | Linus Carl Pauling[2] | Stêt Unî
|
Chìmic e pacifìsta, profesōr a 'l Caltech, inisiadōr dla campàggna count'r i test nucleèr | |
1963 | Cumitê internasionêl dla Crōś Ròsa | Śvéssra
|
||
Federasiòun internasionèla dal societê 'd Crōś Ròsa e Meśalùna Ròsa | ||||
1964 | Martin Luther King | Stêt Unî
|
Cmandànt edla Southern Christian Leadership Conference, ativìsta p'r i dirìt sivîl | |
1965 | Fonda dal Nasiòun Unìdi per l'infànsia (UNICEF) | Template:ONU | ||
1966 | mìa dê a nisùn | |||
1967 | mìa dê a nisùn | |||
1968 | René Cassin | Franza | Presidèint edla Cōrt evropèa di dirìt umàṅ. | |
1969 | Organiśasiòun internasionèla dal lavōr | Śvéssra
|
||
1970 | Norman Borlaug | Stêt Unî
|
Sieinsiê agràri a 'l International Maize and Wheat Improvement Center (CIMMYT) | |
1971 | Willy Brandt | Germàggna Ovest
|
Canceliēr edla Germàggna Òvest (a favōr edl Ostpolitik, polìtica ed normaliśasiòun di rapòrt cun la Germàggna Est e l'Evròpa edl Est) | |
1972 | mìa dê a nisùn | |||
1973 | Henry A. Kissinger | Stêt Unî
|
Intermediàri dai Acòrd ed pêś ed Parì (1973) (per la fin edla guèra dal Vietnam) | |
Le Duc Tho (mìa vlû tōr) |
Template:VNM | |||
1974 | Seán MacBride | Franza / Irlânda | Presidèint edl Ufìsi internasionêl per la pêś e dla Cumisiòun edla Namìbia a 'l Nasiòun Unìdi | |
Eisaku Sato | Template:JPN | Prìm Minìster giapunéś ch'al fèva śuntèr al Giapòun a 'l Tratê 'd mìa proliferasiòun nucleèr | ||
1975 | Andrei Dmitrievich Sakharov | Template:SUN 1955-1980 | Fìśic nucleèr soviètic ch'al prumuvìva dal campàggni p'r i dirìt umàṅ | |
1976 | Mairead Corrigan | Inghiltèra | Fundadóri dal muvimèint Northern Ireland Peace Movement (dòp cambiê 'd nòm in Community of Peace People) | |
Betty Williams | ||||
1977 | Amnesty International | Inghiltèra | Campàggna còunt'r a la tortùra | |
1978 | Menachem Begin | Template:ISR | Negosiadōr edla pêś tra 'l Egìt e 'l Iśraél | |
Mohamed Anwar El Sadat | Template:EGY 1972-1984 | |||
1979 | Medra Teréśa 'd Calcùta | India | Fundadóra dal Misionàri edla caritê, per la só dedisiòun ai puvrèt | |
1980 | Adolfo Pérez Esquivel | Argintèina
|
Da la pèrt di dirìt umàn | |
1981 | Elt cumisariê dal Nasiòun Unìdi p'r i arfugê (UNHCR) | Template:ONU | ||
1982 | sortname Alva Myrdal | Şvèsia | Deleghê a l'Asembléa generêl dal Nasiòun Unìdi in sìm'a la tolta vìa di armamèint | |
Alfonso Garcia Robles | Template:MEX | |||
1983 | Lech Wałęsa | Pulògna | Fundadōr ed Solidarność e ativìsta p'r i dirìt umàṅ | |
1984 | Desmond Mpilo Tutu | Template:ZAF 1928-1994 | Arsivèscov sudafricàṅ, ativìsta anti-apartheid | |
1985 | International Physicians for the Prevention of Nuclear War | Stêt Unî
|
Campàggni 'd informasiòun per fèr capìr quèl ch'a gnarèv dòp ed na guèra atómica | |
1986 | Elie Wiesel | Template:ROU 1965-1989 / Stêt Unî
|
Presidèint edla cumisiòun presidensièla in sìm'a 'l olocàust (autōr dal romànś La notte) | |
1987 | Óscar Arias Sánchez | Template:CRI | “P'r al só lavōr per la pêś in dl'Amèrica sentrèla, ch'l à purtê a 'l'acòrdi firmê in dal Guatemàla, al 7 'd agòst ed cl an chè” | |
1988 | Forsi 'd peace-keeping dal Nasiòun Unìdi | Template:ONU | 'L avér tolt pèrt a dimòndi batàj da 'l 1956 | |
1989 | Tenzin Gyatso (14um Dalai Lama) | Template:Tibet | Per la só opośisiòun a 'l druamèint edla viulèinsa da pert edla la só gint per la liberasiòun dal Tibet | |
1990 | Michail Sergeevič Gorbačëv | Template:SUN 1980-1991 | “Per la só pert ed prim piaṅ in dal custruìr la pêś che anch'incō l'armàgn in tanti pert grosi dla comunitê internasionèla” | |
1991 | Aung San Suu Kyi | Template:MMR 1989-2010 | “Per la só lota mìa viulèinta per la democrasìa e i dirìt umàṅ” | |
1992 | Rigoberta Menchu Tum | Template:GUA | “In dl arcgnusimèint p'r al só lavōr per la giustìsia socêl e la pêś etno-culturèla ch'la s fonda in sìm'a 'l rispèt p'r i dirìt di agìnt indìgen” | |
1993 | Fredrik Willem De Klerk | Template:ZAF 1928-1994 | “Per quèl ch'i àn lavurê per tōr vìa sàinsa viulèinsa, 'l apartheid, e p'r aver acsè fat cumincèr un nōv Sudàfrica democràtic” | |
Nelson Mandela | ||||
1994 | Yasser Arafat | Template:PSE | “Per quèl ch'i àn lavurê per purtèr la pêś in dal Medi Oriĵnt” | |
Shimon Peres | Template:ISR | |||
Yitzhak Rabin | Template:ISR | |||
1995 | Pugwash Conferences on Science and World Affairs | Template:CAN | “Per tùt quel ch'i àn fat per tōr vìa j armamèint nucleèr in dla polìtica internasionêl e, in dal tèimp lung, per tōr-i vìa dal tùt” | |
Joseph Rotblat | Pulògna / Inghiltèra | |||
1996 | Carlos Filipe Ximenes Belo | Template:TLS | “Per quel ch'i àn lavurê per giustèr in dla pêś la batàja dal Timor Est” | |
José Ramos Horta | ||||
1997 | Campàggna internasionèla per tōr via el mini countra 'l òm (ICBL) | Śvéssra
/ Stêt Unî
|
“Per 'l impègn in dal tōr via el mini countra 'l òm” | |
Jody Williams | ||||
1998 | John Hume | Inghiltèra | “P'r al lōr impègn in dal catèr na solusiòun ed pêś a 'l batàj in dl'Irlànda dal Nord” | |
David Trimble | ||||
1999 | Dutōr sàinsa cunfìn (tolt da 'l James Orbinski) |
Śvéssra
|
“P'r al lōr lavōr umanitàri pionerìstic edl'organiśasiòun in soquànt cuntinèint” | |
2000 | Kim Dae-Jung | Template:KOR | “P'r al só impègn per la democrasìa e i dirìt umàṅ in dla Coréa dal Sud e in dl'Aśia orientèla in generêl, e per la pêś cun la Coréa dal Nord in dal particolêr” | |
2001 | Kofi Annan | Template:GHA | “P'r al lōr impègn per na Tera méj organiśèda e piò pina ed pêś” | |
Organiśasiòun dal Nasiòun Unìdi | Template:ONU | |||
2002 | Jimmy Carter | Stêt Unî
|
“Per l'impègn decenêl sainsa stufèr-es per catèr dal solusiòun mia viulèinti a 'l batàj internasionèli, per cucèr la democrasìa e i dirìt umàṅ, e 'l śvilòp econòmic e socêl” | |
2003 | Shirin Ebadi | Template:IRN | “P'r al só impègn per la democrasìa e i dirìt umàṅ. Masimamèint per la só batàja p'r i dirìt ed cal dòni e di putèin e putèini” | |
2004 | Wangari Maathai | Template:KEN | “P'r al só ajùt a 'l śvilòp sustgnìbil, ala democrasìa e ala pêś” | |
2005 | International Atomic Energy Agency | Template:ONU | “Per i lōr sfors perchè l'energìa nucleêr la n'vegna mìa druèda per di quèl militêr e perchè invéci la vègna druèda per dla pêś e in dla manéra piò sicùra ch'a s posa” | |
Mohamed ElBaradei | Template:EGY | |||
2006 | Muhammad Yunus | Template:BAN | “Per i lōr sfors per fèr tachèr al śvilòp econòmic e socêl da 'l bas” | |
Grameen Bank | Template:BAN | |||
2007 | Al Gore | Stêt Unî
|
“Per i lōr sfors per custruìr e stremnèr piò 'd cgnusèinsa in sìm'ai cambiamèint climàtic cauśê da 'l òm, e p'r avér tachê a mèter in pē el premèsi p'r andèr còunt'r a chi cambiamèint lè” | |
IPCC | Template:ONU | |||
2008 | Martti Ahtisaari | Finlândia | “P'r i só gròs e-sfors, in soquànt cuntinèint e per piò 'd treint'àn, per giustèr el batài internasionèli” | |
2009 | Barack Obama | Stêt Unî
|
“Per i só sfòrs estraordinàri per robustìr la diplomasìa internasionêl e la cooperasiòun tra 'l gint” | |
2010 | Liu Xiaobo | Template:CHN | “Per la só lunga lòta mìa viulèinta p'r i dirìt umàṅ in dla Cina” | |
2011 | Ellen Johnson Sirleaf | Template:LBR | “Per la lōr lòta mìa viulèinta per la sicurèsa ed cal dòni e p'r i lōr dirìt a tōr pert a 'n procès ed pêś” | |
Leymah Gbowee | Template:LBR | |||
Tawakkul Karman | Template:YEM | |||
2012 | Uniòun evropéa | Template:EUR | “Per piò 'd ssant'àn 'l à jutê la pêś a 'ndèr avànti e anca la democrasìa e i dirìt umàṅ in dl'Evròpa” | |
2013 | OPAC | Internasionèla | “P'r i só gròs e-sfors per tōr vìa j ermi chìmic” | |
2014 | Kailash Satyarthi | Template:IND | “Per la lōr batàja còunt'r a 'l masamèint di putèin e di ragàs e p'r al dirìt ed tùt i putèin a l'istrusiòun” | |
Malala Yousafzai | Template:PAK | |||
2015 | Tunisian National Dialogue Quartet | |||
2016 | Juan Manuel Santos | |||
2017 | International Campaign to Abolish Nuclear Weapons | |||
2018 | Denis Mukwege, Nadia Murad | |||
2019 | Abiy Ahmed |
Referèinsi
[modifica | mudéfica la surzéia]- ↑ Mahatma Gandhi, al premiê ch'al manchèva
- ↑ Già prémi Nobel per la chìmica in dal 1954