Ebràic
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
«
כל בני האדם נולדו בני חורין ושווים בערכם ובזכיותיהם. כולם חוננו בתבונה ובמצפון, לפיכך חובה עליהם לנהג איש ברעהו ברוח של אחוה.»
«
Tut i èsar umaṅ i nàsan lìbar, cumpàgn in di dirìt e dégn a la stésa manéra. I gh'àṅ la raśòṅ e 'l giudìsi e i gh'aṅ da cumpurtàr-as da fradèi 'l un cun c'l àtar.»
(MUD)
'L ebràic (da lōr: עברית, ivrit, prununsiâ [ʔivˈʁit] scólta'l chè o anc [ʕivˈɾit] scólta'l chè) l'è na léngua semìtica, cuma 'l àrab e 'l aramàic, ch'la s dascór in dal stat 'd Iśraēl e in part in Cisgiurdàgna e in di mònt dal Gòlan. I èṅ sèt migliòṅ al parsòni ch'i la dróan.
A s trata dna léngua SVO cumpàgn a 'l emigliàṅ ch'la dróa dimóndi cunsunànti articulàdi in dla góla e 'l alfabēt ebràic e minga 'l létri latìni. La sa scriv tacànd da la banda dèstra.
Vucàli
'L ebràic al gh'à 'l vucàli cumpàgni a 'l emigliàṅ, lunghi e curti, a part qvéli vèrti. La vècia shva la ténd a èsar prununsiàda cuma na /e/ o tiràda via dal tut.
Cunsunànti
| Létra | Funéma | Eśémpi | Emigliàṅ | Nòta |
|---|---|---|---|---|
| ב | [b] | בית | cà | cumpàgn a bal |
| ד | [d] | דב | ōrs | cumpàgn a dar |
| ג | [ɡ] | גמל | camèl | cumpàgn a gat |
| פ | [p] | פחם | carbòṅ | cumpàgn a put |
| ת | [t] | תחת | sóta | cumpàgn a tut |
| כ | [k] | כוכב | stéla | cumpàgn a cuc |
| ט | [tʼ] | טבח | cōg | a 'l incìrca cuma la T di calabréś |
| ק | [kʼ] | קבר | tómba | a 'l incìrca cuma la C ad Daffy Duck |
| ז | [ð] / [d͡ð] | זכר | masć | a 'l incìrca cuma żnèr dal bulgnéś |
| [z] / [d͡z] | זרק | butàr | cumpàgn a śnar e a madśìna | |
| ס | [s] / [t͡s] | סוכר | sùcar | cumpàgn a sùcar e a tsévad |
| שׁ | [ʃ] / [t͡ʃ] | שׁמים | cēl | cumpàgn a 'l itagliàṅ sci e a ciàṿ |
| [θ] / [t͡θ] | שׁמונה | òt | a 'l incìrca cuma 'l bulgnéś znèr | |
| שׂ | [ɬ] / [t͡ɬ] | שׂמאל | sinìstra | a 'l incìrca cuma la S ad Daffy Duck |
| צ | [θʼ] / [t͡θʼ] | צל | òra | |
| [sʼ] / [t͡sʼ] | צרח | sigàr | ||
| [ɬʼ] / [t͡ɬʼ] | צחק | rìdar | ||
| ע | [ɣ]~[ʁ] | עורב | córuv | a 'l incìrca cuma 'l francéś rester |
| [ʕ] | עשׂר | déś | ||
| א | [ʔ] | אב | pàdar | |
| ח | [x]~[χ] | חמשׁ | sinc | a 'l incìrca cuma 'l tedésc dach |
| [ħ] | חבל | lasa | a 'l incìrca cuma 'l ingléś RP hat | |
| ה | [h] | הגר | emigràr | cumpàgn a 'l ingléś high |
| מ | [m] | מים | àqua | cumpàgn a mut |
| נ | [n] | נביא | pruféta | cumpàgn a nûd |
| ר | [ɾ] | רגל | gàmba | cumpàgn a miranduléś |
| ל | [l] | לשׁון | léngua | cumpàgn a léngua |
| י | [j] | יד | maṅ | cumpàgn a jutàr |
| ו | [w] | ורד | róśa | cumpàgn a quàtar |
Bibliografia
- Zuckermann, Ghil'ad (2003). Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew.Palgrave Macmillan. ISBN 978-1403917232.