Càstel 'd Muntèc

C'l artìcul chè 'l è scrit in Arzân

Al castèl 'd Muntèc (Castello di Montecchio Emilia in italiân) l'é stê un stâbil ed difèisâ ed Muntèc in pruvîncia ed Rèz.

Stôria

In un documèint dal 1114 , firmê da Matélda ed Canòsa, as pêrla per la préma vôlta dal castèl che, per la só pusisiòun stratègica, a l'ardôs dal cōrs ed l' Èinsa, al fêva 'n' impurtânta funsiòun int al sistēma ed difèişa préma ed la culèina prugetê da i Canòsa. Int al XIII sècol l'é stê ocupê dal cmûn ed Pèrma che però, per tgnîrel, l'à duvû cumbâter per dimòndi tèimp al sgnuréi e i vèschev svinânt.

Int al 1247 Pèrma, ch' l'ēra sòta i ghiblèin la pâsa sòta i guēlf, mó Muntèc l'armâgn fedēl a l'Imperadōr. A ciâpen al cmând dal casèl i Vicedomini, ch' al mantînen fîn al 1348. Int al 1317 Gilberto da Curèz l' al bóta zò a l'al şmûnta e int al 1348 Obizzo III d' Este l'al vènd a i Visconti, che a câsen via i fevdatari ed préma e a 'gh mèten un lōr vicâri, al castèl l vîn rinfurs incòra di pió.

Int al 1426 la rôca la vîn restavrêda per mân 'd Agnolo della Pergôla. tr' al 1440 e al 1455 a gh'é stê fât soquânt intervèint, acsé cme sòta Guido Torelli e sòta a j Estèins, che , int al 1486, ôcupen per sèimper Muntèc. Tr'al 11813 e al 1823 a vînen tirê só i pôrdegh, da la perta ch' la dà insém a la piâsa.

Spiegasiòun

Al castèl al fà da cunfîn, da la pêrt a sîra, dal cèinter stôtich ed Muntèc. Al gh'à 'na piânta a quâter lê mó mia regolêra, frût dal justadûri fâti int al cōrs di sècol. La pêrt pió antîga, oséia còla 'd l'arlòj, l'é dal peréio ed Matélda ed Canòsa. Tóti dō al tòri în quacêdi e a gh'àn un gîr intēr ed merladûra.

Vōş coleghêdi

Elèinch di léber

Fernando Fabbi, Guida Reggio nell'Emilia-Città del Tricolore, Reggio nell'Emilia, 1962

Colegamèint d'ed fōra

Nôta: cla pâgina ché l'é stêda fâta cun la tradusiòun ed Castello di Montecchio Emilia trâta da it.wikipedia.org.
Guêrda la stôria ed la pâgina uriginêla per cgnòser l'elèinch 'd j autōr.