Anisàkis

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

'L Anisàkis (nóm sientìfic “Anisakis”) 'l è 'n bêg nematôd parasìta di pés (òspit intermèdi) e di mamìfar marèṅ (òspit definitìṿ) ma al pōl culpìr anc 'l óm ^[1] (òspit par caś) in dua a gh fà vgnir un mâł ciamâ Anisakìaśi o anc “Anisakidóśi”.

Al sò culōr al và da 'l biànc a 'l rós pasànd p'r al ròśa. I bêg i s védan bèṅ anc a òć nûd parchè i eṅ lung da òṅ a tri cm e i s càtan da spés tut anvlupâ.

Soquànt parasìta catâ in dal budèli dna saràca

Chi parasìta chè i s càtan da grand in dla pansa di mamìfar marèṅ cuma la baléna, al delfîṅ e la fòca, specialmènt in di sò stómag. Chi lōr i butàn fóra i óṿ minga fecundâ d'l Anisàkis quànd i càgan.

In dl'àqua i óṿ i vènan pò fecundâ e i nàs'n al larvi ch'i èṅ bòni ad nudàr e ad finìr in past a i krill e pò a i pés (i gh finìs'n in fónd tulénd un culōr biànc) ma 'l è sōl quànd i finìs'n in dla pansa di mamìfar marèṅ ch'i pōlan śvilupàr-as dvintànd di bêg grand dòp dū muti. Studiànd i śgómbar frésc vindû in dal marcâ dal pés ad Granàda (Spaggna) a s è vdû ch'al 39,4% al gh'iva cal parasìta chè dèntar.

Quànd 'l è 'l óm a magnàr dal pés infèt, al ciàpa anc lò l'Anisakìaśi ch'l è 'n brut mâł parchè in dal gir ad vint-quàt'r óri a vèṅ ingòsa e gòmit, i sûg gàstric difàti i n èṅ briśa bòṅ ad dasfàr-i. S'i bêg i finìs'n in dal budèli, a partìs anc al caghét e a s và in a risć ch'i sa śbuśìsan marsénd e alóra a gh'è da tacàr a tiràr-an via di pès oprànd in présia.

Magnànd dal pés crûd (cuma 'l sushi^[2] o 'l sashimi o la saràca in salamùria) o anc còt minga tant bèṅ a s và in perìcul ad malàr-as. Par masàr al parasìta a gh'è da ślar sèmp'r al pés (dòp che 'd avér-ag tolt vìa i budē),^[3] faghénd andàr la temperadùra 'd sóta di -18 °C par 96 óri almànc, ma i frigo i n èṅ minga bòṅ ad rivàr a cal fréd lè, che sōl i abatidōr ad temperadùra i gh'la cavan. O sinò a s pōl cōś'r-al almànc a ssanta grâd per dēś minùt^[4] in tut i sò pcoṅ.

Culegamènt estéran

(IT) La schéda dl'Anisakìaśi fata da 'l stud mèdag Bordignon

Nòti

↑ A séra drē a murìr par 'l Anisàkis
↑ Al bêg parasìta ch'al pōl lugàr-'s in dal sushi
↑ (IT) Sirculàr 11 Mars 1992, n. 10: Direttive e raccomandazioni in merito alla presenza di larve di Anisakis nel pesce, in dla Gazzetta Ufficiale della Repubblica Italiana, Serie Generale, nº 62, 14 Mars 1992.
↑ Ibidem

Àtar prugèt

Wikiquote contiene citazioni di o su Anisàkis
Wikimedia Commons contiene file multimediali su Anisàkis

[1] A séra drē a murìr par 'l Anisàkis

[2] Al bêg parasìta ch'al pōl lugàr-'s in dal sushi

[3] (IT) Sirculàr 11 Mars 1992, n. 10: Direttive e raccomandazioni in merito alla presenza di larve di Anisakis nel pesce, in dla Gazzetta Ufficiale della Repubblica Italiana, Serie Generale, nº 62, 14 Mars 1992.

[4] Ibidem

[1]

[2]

[3]

[4]