Vióla
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
La Vióla l'è na piànta a fiōr dla famìja dal Violaceae. In gènar l'è 'd culōr vióla ma la pōl anc avér-an di àtar cuma 'l śal. La crés praticamènt in tuta l'Europa, in di Amèrichi e in dal śòni di tròpic.
La s divìd in quatarsènt spéci a 'l incìrca, soquànt i vìvan 'n an dgl'atri anc da piò. Qvéli più cgnusùdi i èṅ la vióla Màmula, ch'la gh'à 'n culōr scûr e 'n parfùm dimóndi bòṅ, la vióla dal pinsēr, ch'la gh'à tri culōr e difàti la gh'à anc al nóm ad vióla tricolor, la vióla calcaràda, ch'la crés in dal muntàgni dl'Europa dal sud e la gh'à i pètai śai, e la vióla di Nebrodi, ch'la s cata in Sicìglia.
In gènar i èṅ élti da déś a vint cm e i fiurìs'n in Primavéra. I crésan bèṅ a l'òra e anc da par lōr, specialmènt s'la tèra l'è anc téndra. Da 'l vióli ch'i faṅ udōr i s tìran fóra di parfùm e anc dal caramèli, dla ròba dōlsa tìpica dla sità francéśa ad Tulóśa.