Tlêr ed stampa serigràfica
|
C'l artìcol chè 'l è scrit in
Carpśàn |
Al tlêr ed stampa serigràfica 'l è al cliscè ch'al servìs per stampèr in serigrafìa. Al dróva un pôc al stès prinsìpi dal sdàs, ch'al tgnarèv sòdi na pèrt ed materièl per fèr-en caschèr n'ètra: difàti, al tlêr serigràfic al servìs a tgnìr sódi tùta la màsa 'd inciòster mèinter che da 'l sô màj bèin sernìdi a forma ed na figùra, a s làsa vgnìr śò sól na determinèda quantitê 'd stàmpa in sìma a 'l lavòr da stampèr.
I só cumpunèint
'L è furmê da na tela, ciamèda anca séda (na vôlta da bòun ed séda, mo incō in poliamìde o in polièster) teśèda a dìr téśa, tirèda uniformemèint e fisèda in sìm'a na curnìśa retangulèra (na vòlta ed lègn, mo incō 'd alumìni o 'd fêr) cun dal còli specièli ch'i n'gh'la fan più scapèr vìa. La séda vérgin l'à da èser perfetamèint téśa e unifórma in dla só finèsa.
La sernidùra dla séda giusta volta per volta, la dipènd da 'l lavôr ch'a s andrà a fèr: più 'l lavōr l'a'rà da èser fin e precîś (cùma dal scrìti cichìni) e più a biśgnarà tōr na séda fìna; mèinter che se 'l lavōr da fèr al n'arà mìa da èser tròp fìn, 'l è più pratic andèr a siéglier na séda méno fìna mo più robùsta: dal sédi a gh'n è ch'i gh'àn dài 4 u 5 fîl ch'a pàsa ind un sentìmeter lineèr per di lavôr mìa precîs (del caschèdi 'd inciòster tant ch'i caschen), infìn sù ai 120 u 150 fîl par sentìmeter pr'i lavôr piò fin; e infàti cla densitê lè di fìl, specifichèda per sentìmeter lineér ed séda, la tgnarà più o méno strìc 'l inciòster prima ch'al vàga śò a travérs el so màj.
L'impresiòun dal tlêr
Na vòlta sernî al tlêr cun la séda giòsta, in 'n ambĵnt un pôc in penòmbra a bśògna spalmèr-'g in sìma, da 'na pèrt e da cl'ètra, l' emulsiòun sinsìbla a la lùś, cun na vaschèta apòsta ch'la gh'fà pugèr sôl 'na sutilèsa ed śladèina. La séda in dal tlèr, acsé spalmèda, la va mìsa a sughèr, cun un pò 'd chèld e dl'aria 'sùta, mo però a l'ôra (méj sèinsa lûś dal tùt, o anca in na lûś inatìnica ed na cambra scùra), arcundènd-es che adèsa al tùt 'l è pròpi sinsìbil a la lùś.
Na vòlta bèin sughèda la śladèina in dla tela dal tlêr, a s pōl pasèr a la fotoincisiòun dla pelìcola (o typon) sòt'a la lûś: a gh'vōl sè la lûś, mo anca un tòrchi pnevmàtic o, in tùt i chêś, na manéra per psér tgnìr pugèda e tachèda uniformemèint la pelìcula a la séda in dal tèimp edl'espośisiòun a la lûś sèinsa dal bòli d'ària da mêś: infàti a sucēd c'ma ind un prinsìpi fotogràfic che la lûś la gh'à da picèr sōl in dû a 'l se gh'cmànda, e dòunca sèinsa interferèinsi gnanca edl'ària. Dòunca la lùś l'indurìs, cun un procès fìśic e chìmic, la śladèina in dû a gh'è biśògn, pr'un sért pôc ed tèimp sèimper parametrê al caraterìstic ch'a s vól tirèr fòra, po' a s desfà al barachìn e a s mèt al tlêr a lavèr-es a bagn dèintr'a na vasca 'd aqua.
A s pōl lavèr-el cun delicatèsa, però, anca cun dl'aqua e dl'aria cumprèsa delichèdi, che in dùa fotograficamèint la śladèina la nn'è mìa stèda còta, la và vìa cun l'àqua, lasènd al so pòst lìber p'r al futûr pasàg' edl' inciòster; la śladèina invece armèśa atâc a la séda anca dòp la fotoinciśiòun, l'è stablìda lè in 'na manéra dimòndi duradûra, e l'só mistēr 'l è quel 'd an fèr mìa pasèr l'inciòster 'd sòta dal tlêr, mo d' tgnìr-el invéci sù.
A gh'è dal fotoemulsiòun ed vòlta in volta adàti ai diferèint tîp d' inciòster, anca lōr ed vòlta in volta da cambièr a seconda dal materièl da stampèr e dal risultê ch' a se vrà tôr fòra. Pr' avér-eg incòri piò robustèsa dal tlèr, a s'pōl anca cataliśèr al lavōr già incîś (la só śladèina per la preciśiòun), tulènd-egh fóra na resistèinsa a 'l tiradûri incredìbil (fin anca a 70.000 o 80.000 tiradûri).