Simśa
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
La Simśa 'l è 'n insèt parasìta che par vìv'r al ciùcia via 'l sangṿ da 'l bèsti, uśèi e mamìfar. I n vìvan mia adòs a 'l sò vitmi cuma i piōć ma in di sò ambînt lè dintóran cuma 'l sfési dal cà o in di gnai, pò ad nòt i sàltan fóra. Soquànt spéci 'd simśi i aṅ sarnî 'l óm cuma fònt ad nutrimènt, la più impurtànta l'è la Simśa di stramàs (Cimex lectularius).
Ólt'r a 'l simśi ch'i càmpan bvénd al sangṿ a gh 'n è ad qvéli ch'i ciùcian via la linfa da i fiōr e da 'l piànti. In gènar i èṅ bòni anc ad far dla pusa quànd a s gh dà adòs cuma la Simśa vérda (Palomena prasina o anc Nezara viridula), un perìcul grand dimóndi par 'l àrbul dla nisōla, o la Simśa rósa-négra [1].
Al fémni ad cla bestiulìna chè i n gh'aṅ minga la figa dònca 'l masć par fecundàr-la 'l è custrét a śbuśìr-ag diretamènt la pansa in diresiòṅ d'l òrgan ad Ribàga faghénd na cupulasiòṅ traumàtica. I masć dla simśa dla spéce Xylocoris maculipennis i èṅ bòṅ ad far àtar tant c'n i masć in manéra, a s pènsa, ad misćiàr la sò śbòra cun qvéla dal sò òspit acsè la vòlta dòp chi lò al farà far di fiōi druànd al sò patrimòni genètic[2] [3].
In gènar a far spiùra l'è la salìa dla simśa, a part qvést chè di prubléma a n ag 'n è briśa a part na simśa ch'la viṿ in dl'Amèrica dal Sud ch'la s ciàma Vinchuca (Triatoma infestans) che quànd la magna la t caga in dla ghigna lasànd in dla pèl i sò pét impinî 'd un parasìta ciamâ Tripanuśòma cruzi ch'al fà vgnir al Mâł ad Chagas.
Culegamènt estéran
Àtar prugèt
Wikiquote contiene citazioni di o su Simśa
Wikimedia Commons contiene file multimediali su Simśa
