Vai al contenuto

Sghirât

Da Wikipedia.

Artìcol in dialètt pramsân

Sghirât
Un sghirât ròss.
Clasificasión siéntifica
Dominì Eukaryota
Rèign Animalia
Clâsa Mammalia
Órdin Rodentia
Famija Sciuridae
Genór Sciurus

Con la paróla sghirât a s'inténda ed sòlit al sghirât ròss (Sciurus vulgaris) ma pù in generèl a s'pol inténdar tutì il sòrti dal gènòr Sciurus.

Tutì il sòrti ed sghirat is polón dividar in trì grùp:

  • il sòrti arboricoli ch'i stan prevalentemént in sim'ma'l pianti
  • il sòrti'd térà ch'i stan in dil buzi fatì par térà
  • il sòrti volânti ch'i gan dil membrani sòtà'l sanfi par planär ed tra méz il pianti tra na bròca e clätra

Tutì i sghirât i magnón dil nózi, dil nozióli, dil giândi, di fôns e dla frûta; ed solit i lóghen da magnèr d'istè e i al spärén par l'invérèn. S'i g'la cäven a ćiapèria i magnón d'insétt e anca un quälc ósél pićén.

Socuanti sòrti ed sghirât

[modifica | mudéfica la surzéia]

Al sghirât ca podèmà catär in t'la penisóla italjâna l'è d'la sòrta Sciurus vulgaris, conósù pù che ätòr c'me sghirât evropéo o mej ancòrà c'me sghirât ròss. L'é 'na béstia ed taja meédia, long sù par sò 40 bòr, con'na plisà ròsà carga c'la dvénta bianca in sim'ma al stomégh.

Al sghirât ròss al s'pól catär fin in t'l'Ómbria, pù sò, a partîr da l'Abrùss, al sparizà par lasär al pòst a la râza nigra, che parò al saris sémpór ed la stèsà sòrta: a cambia ätor che al colôr.

Di ätri sòrti ed shirât i pólén isór al sghirât grîz di Amèrichi setantriónäli (Sciurus carolinensis) e al shirât volânt sibériàn (Pteromys volans).

Un sghirât ròss
Un sghirât nigor ed la bas'Itâlja
Un sghirât grîz américan
Un sghirât volânt ed la Sibéria