Vai al contenuto

Santa Marìa in Castèl (Chèrp)

Da Wikipedia.

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn Emiliàn

La Sègra ind al màinter ch'a gh'è na féra in dal só piasêl.

La céśa ed Santa Marìa in Castèl, ciamèda anc "La Sègra" (Santa Maria in Castello, Sagra in itagliàṅ) l'è la céśa più antìga ed Chèrp. La s cata ala matèina dal piasêl "Re Astolfo", dedrē da 'l Castêl ed Chèrp, tirèda sù a partìr da 'l otèv sécol.

La só stòria

La tradisiòun la vrèv che la céśa la 'l ìs tirèda sù al rè longobèrd Astōlf in dal 752, mo soquànti primi notìsi ed lē i s caten ind un documèint dl 879[1][2][3] che la piéva, in alóra, la gh'ìva avû 'n insèndi.

La lunèta in mèrem 'd sóv'r ala só porta.
Al sarcòfeg ed Manfrēd I Pio, dal XIV sécol, a l'élta dal mùr ed drìta dla ceśulèina.
Al purtòun edla Sègra.

Na só avtonomìa da 'l dipendèinsi del céśi arśàni la taca a deśgnìregh masimamèint da la só costrusiòun nóva, purtèda avànti dala Matìlda 'd Canósa, dop che soquànt documèint papèl e imperièl i gh'avìven scrìt ch'la fus bèle da per lē da 'l tèimp dal pepa Stéven II.
La céśa la gniva acsè consacrèda n'ètra volta (d'indû al só nòm ed "Sègra") al 15 ed lùj dal 1184 da 'l pepa Lucius III, drē a pasèr per Chèrp ind ùn di só viàś.
La só tòr col campàni la vin tirèda sù a partìr da 'l 1217. El dimensiòun edla piéva in cal tèimp lè i nn'éren brìśa quìli 'd incō, perché el só campèdi e i curidōr i éren dimòndi più lung, tri vòlti tant, che la céśa la gniva avànti in dal piasèl per un bel pô. Mo 'l prìnsip Alberto III Pio in dal 1514 al n'la vliva più acsè in avànti, ch'la tulìva vìa tròp post in dal piasèl drē al Castèl, e dòunc al la fà scurtèr, cichina cuma l'è anc adèsa. Baldasèr Perùs al gh'strolga la facia arnasimentèla che la ciśulèina l'à pò mantgnû infìn a incō.

Pcòun edla poveśìa „I grand e i cìcch”

«
...Trâ lór, sêinsa ômbra ed sudisiôun
stà, dla Sêgra, cla tòrr élta e šnêla
che bêin d'etèe bastansa stagiunêda
la n'tèm nisun cunfrôunt nè paragôun.
...[4]»
(CARPŚ)(Pcòun dla poveśìa "I grand e i cìcch" ed Massimo Loschi, 1999)
«
...Tra loro, senza ombra di soggezione
sta, della Sagra, quella torre alta e snella
che, anche se d'età abbastanza stagionata,
non teme nessun confronto nè paragone.
...»
(IT)

Vóś lighèdi

Referèinsi

  1. ↑ (IT) "Carpi - Guida storico-artistica" 'd Alfòuns Garùt e 'd Dante Colli, Chèrp 1990.
  2. ↑ (IT) "Chiese di Carpi tra arte, storia e topografia urbana", artìcol dla Manuéla Ghisòuna, Mòdna 2004.
  3. ↑ (IT) "Carpi e la sua storia dalle terramare a internet", ed M. Bisòchel e 'd G. Gvàitol, Mòdna 2008.
  4. ↑ (CARPŚ) e (IT) "I mè quadêrèn - dialetto di Carpi", ed Massimo Loschi, Mòdna, 1999.

Èter progèt

Colegamèint estèren

Estratto da "https://eml.wikipedia.org/w/index.php?title=Santa_Marìa_in_Castèl_(Chèrp)&oldid=151982"