Pinàcul (śōg)

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

Al pinàcul (pinnacola o pinella in itagliàṅ) 'l è 'n śōg ad carti uriginàri 'd Burdighéra ch'a s fà druànd dū mas ad carti francéśi (sènt-òt carti in tut cuntànd anc al mati). A s pōl śugàr da dū a siē parsòni o anc in quàtar faghénd dū còpi alternàdi. Par vìnsar a gh'è da far soquànti partìdi in fiṅ tant ch'un śugadōr al riva a muciàr sù di punt abàsta par pasàr un traguàrd fisâ a 'l inìsi, in gènar dumìla punt. S'a s śōga in còpia, i s mùć'n insém i punt di śugadōr dla còpia.

Règhli

Al masēr, cuncurdâ a 'l inìsi o decìś a caś, al misćia 'l carti e 'l in dà trédas a tut i śugadōr, pò al dasquàcia na carta da 'l mas par métar-la in dla fila di scart, darènt a 'l rèst dal mas ch'l armàgn quaciâ. Al masēr al cambiarà pò a tùr'n in dal partìdi a vgnir, sarnénd 'n àtar śugadōr andànd in séns uràri.

Dòp avēr dâ 'l carti, a s và in séns uràri a śugàr. Al śugadōr ch'al tóca a lò al pōl decìd'r ad tōr sù na carta da 'l mas o sinò una o più carti da la fila di scart ma sōl s'l in cata una ch'la gh parmét ad calàr un tris o 'n poker (tri o quàtar carti dla stésa categurìa ma 'd sém difarènt, cuma tri rè o quàtar sinc), na scala 'd almànc tri carti dal stés sém (tgnénd a mènt ch'in dal pinàcul al scali i èṅ sirculàri dònca a s pōl far na scala cun rè, as e dū) o 'd tacàr-la a una dal sò cumbinasiòṅ bèla calàdi in di tùran prima (quànd a s śōga in còpia a s pōl tacàr dal carti anc in dal cumbinasiòṅ dal sò cumpàgn). S'i s tìran sù più carti, quèla da calàr par fòrsa l'è sèmpar la prima dal muć ch'a s tōś, dònca la più vècia.

In dal pinàcul, ólt'r a i jolly clàsic, anc i dū “négar” (fiōr e pic) i fùnśan da mati (i èṅ ciamâ “matèṅ”) dònca i pōl'n èsar druâ par far di tris, di pòker o dal scali. A gh'è da dir però che 'l scali 'd fiōr e 'd pic i n gh'ànan minga 'l dū in mèś (dòp 'l as a vîṅ diretamènt al tri) e ch'a n s pōl minga far un tris o 'n poker ad dū. Quànd a s dróa na mata o 'n matèṅ in na scala o in un tris l'è sèmpar ciàra la carta ch'la sustituìs, mént'r in na còpia a n è briśa acsè. P'r arcgnósar-la a gh'è da batśàr-la miténd la mata (o 'l matèṅ) in na puśisiòṅ precìśa: se la còpia l'è fata da na carta rósa (cōr o quàdar) e una négra (fiōr e pic), al jolly al fà riferimènt a la carta dal stés culōr ad qvéla in du l'è tacàda o sinò a gh'è da tgnir a mènt la règla ch'la diś ch'al fiōr al ciàma 'l quàdar e 'l pic al ciàma 'l cōr. In na scala al matèṅ al pōl sèmp'r èsar spustâ (a 'l inìsi o a la fiṅ dla scala) s'in dla cumbinasiòṅ calàda a s mét a 'l sò pòst la carta ch'al sustituìva (cal dascōrs chè al n vâl minga però p'r i tris). S'un śugadōr al gh'à la carta ch'la curispónd a na mata calàda in una dal sò cumbinasiòṅ o anc in una 'd un sò aversàri, al la pōl fargàr miténd cla carta lè a 'l sò pòst ma pò a gh'è 'l òblig ad calàr-la subìt faghénd un tris, un poker, na scala o tacànd-la a una dal sò cumbinasiòṅ.

Durànt al sò tùran, dòp avēr tirâ sù na carta da 'l mas o una o più carti da i scart, un śugadōr al pōl calàr di tris, di poker o dal scali, śuntàr una o più carti a 'l sò cumbinasiòṅ (o a qvéli dal cumpàgn s'a s śōga a còpi) o anc star férum. Al sò tùr'n al finìs quànd al pògia na sò carta in dal muć di scart.

La partìda la finìs quànd un śugadōr, scartànd na carta in di scart durànt al sò tùran, al finìs al sò carti.

Cuntéǵ di punt

Par la “saràda” al śugadōr al vins sènt punt ad prèmi méntar tut chi àtar (a part al śugadōr ch'l è sèg quànd a s śōga in còpia) i gh'aṅ da pagàr al valōr dal carti ch'i gh'èṅ armàśi in maṅ, ch'i èṅ qvist chè 'd sóta:

mata: 30 punt
matèṅ: 20 punt
as: 15 punt
sèt, òt, nóṿ, déś, jack, regìna e rè: 10 punt
dū (rós), tri, quàtar, sinc e siē: 5 punt

S'un śugadōr al n gh'à gnanc na cumbinasiòṅ su 'l tàvul, al paga dópi. Par far al tutàl di punt dla partìda a gh'è da cuntàr anc i punt dal carti dal cumbinasiòṅ, tgnénd a mènt ch'i poker sénsa jolly o 'l scali cun almànc siē carti sénsa jolly i vàlan dópi.

A s pōl dar ch'un śugadōr ch'al vins na partìda al faga manc punt 'd un sò aversàri.