Levadóra
|
C'l artìcol chè 'l è scrit in
Carpśàn |
La levadóra (in itagliàn levatrice, ch'la léva, ch'la tóś sù 'l putèin), l'è cla figùra 'd dòna 'spèrta in dal fer nàs'r i ragasō, che in soquànt tèimp ed na volta, la vgnìva ciamèda in del cà da cal dòni per jutèr-i a parturìr (a gh'era però anca dal noni ch'i n'la vliven mìa perchè l'era na furastéra e alóra i tulìven piò vluntéra soquànti cumèri ed cà).
La storia dal mistēr
Sól ind un tèimp mìa dimòndi luntàṅ, in di prìm dal Setsèint cun 'l Iluminìś'm, a s imparèva che 'l man pulìdi i éren méi per fer nas'r i ragasō, e 'l prìmi scōli per levadóri i furmèven cla figùra chè, anca in dl' Itâglia.
Vgnènd fóra dal scóli, el levadóri i vgnaràn sèimper piò visti méj da chi a duvìva aver fiō, piotòst che ciamèr el cumèri 'd cà, ch' i armagnìven cun meno sìnsia ed lalōr e in dal chêś, i psìven vgnìr bòuni sól per jutèr in di abòrt, ch'l' era sèimper na pràtica ch'a n'se psìva mìa.
Na volta mandèda a ciamèr, o anch andèda a tōr, la levadóra la rivèva cun la só borsa cun dèinter soquànt śavàj dal mistér; chilē pò la vlìva i linsō pulî, la vlìva bùjer i só fer, e alòra la s mitìva cun la mama a jutèr-la a cucèr fóra al putèin. Apèina nê, a 'l putèin a gh' éra da fèr-egh sù 'l umbrìghel, tajénd vìa al curdòun incòri lighê a la mama. A 'l putèin a biśgnìva anca tór-egh vìa la michéla dal naśèin, ch'al gh'la cavìs ed respirèr, pò cun dū scupasèti in dal culèin, a se vlìva fer-el piànśer perchè al s rabìs e 'l s tulìs sù.
Vóś lighèdi
Colegamèint estèren
- (IT) D'in dû a deśvìn al só nòm in sìm'a etimo.it
- (IT) La vóś in sìm'a la Treccani