Lòd

Da Wikipedia.

Artìcol in dialët piaṡintëin


Lôd
Stat Itâglia
Regiån (IT) Lumbardìa
Altësa m
Süparfìs 42 km²
Abitànt 43.800 ab.
Densitä 1059,12 ab/km²
Frasiòn Funtana, Ulm, Riöl, San Grà
Cumoin cunfinänt {{{tacä}}}
CAP IT-26900
Prefìs dal telèfun italiän +39
Patròn San Basän
Sit dal cumoin


Lòd (Lodi in italian, Laus Pompeia in Latëin) l'é una citä italiana ad 43.800 abitant. L'é la capitäla ad la sò pruvincia. A l'é in dla basa Val Padàna in s'al al fiüm Ada.

I sò abitant i's ciaman ludṡan.

Storia[modifica | mudéfica la surzéia]

I prìm insediamëint ad Lòd i en adritüra ad' l'epuca rumana, quand la s' ciamäva Laus Pompeia.

L'é pasä suta i Lungubärd in dal 1111, e distrügì dai Milaneṡ. Dal 1251 l’é pasä suta il signurii d'i Vistarini, i Turiani, par siguitä cun i Visconti, i Fissiräga e i Vignati, ch'i hann ṡuntä Lod a Piaṡëinsa, fëin che in dal XIV sécul Lod l'é pasä cul dücä ad Milàn.

In dal secul XVI l'è stä suta i Spagnö, Austrìagh e Franceṡ.

Da l'Ünità d'Italia in dal 1861 i'hann cminsä a nass il prim indüstri: al Lanificio Varesi-Lombardo in dal 1868, al Linificio Canapificio Nasiunäl e la Polenghi Lombardo in dal 1870.

Munümëint[modifica | mudéfica la surzéia]

Ceṡ[modifica | mudéfica la surzéia]

  • Catedräla:
  • La ceṡa ad l’Incurunä
  • La ceṡa ad San Francesco
  • La ceṡa ad San Lurëins
  • La ceṡa ad Sant’Agneṡa
  • La ceṡa ad San Filìp
  • Al palasi dal Véscuv
  • La ceṡa ad Santa Maria dil Gràsi
  • La ceṡa ad la Maddalena
  • La ceṡa ad Santa Chiara
  • La ceṡa ad San Cristòfar
  • La ceṡa ad San Gualtèr

Munümëint civìl[modifica | mudéfica la surzéia]

  • Al palasi dal Brulëtt
  • L’Uspedäl
  • Palasi Muṡanica
  • Palasi Mudignan
  • Palasi Vistarìn
  • Teàtar Alle Vigne
  • Palasi dal Guèrn
  • Al Pont in s' l’Ada
  • Al Pärc ad l’Isula Carulëina cul Castèll
  • Porta Cremona

Cumnicasiòn[modifica | mudéfica la surzéia]

A Lòd a gh'è un giornäl, c'as ciäma il Cittadino.

Üniversitä[modifica | mudéfica la surzéia]

Indal 2005 i han inaugürä el Parc Tecnulògich Padàn specializä in biutecnulugìe agru-alimentär.

L'è anca un sed dastacä ad l'Üniversitä ad Milan

Bibliugrafìa[modifica | mudéfica la surzéia]

  • Giovanni Agnelli, Lodi ed il suo territorio nella storia, nella geografia e nell'arte, Lodi, 1917. noISBN.
  • Beatrice Ambreck et al., Atlante della nuova Provincia di Lodi, Lodi, Il Giorno, 1996. noISBN}}.
  • Agenore Bassi, Storia di Lodi, Lodi, Edizioni Lodigraf, 1977. ISBN 8871210182
  • Agenore Bassi, Lodi fra storia e cronaca dal 1919 al 1945, Lodi, Il Pomerio, 1979. ISBN 8871210190.
  • Agenore Bassi et al., Lodi - La storia, Lodi, 1989. noISBN.
  • Giorgio Bigatti, Il Municipio e la Città - Il Consiglio comunale di Lodi (1859-1970), Silvana Editoriale, 2005. ISBN 888215999X.
  • Vittorio Bottini, Alessandro Caretta e Luigi Samarati, Lodi - Guida artistica illustrata, Lodi, Edizioni Lodigraf, 1979. noISBN.
  • Alessandro Caretta e Luigi Samarati, Lodi - Profilo di storia comunale, 1958. noISBN.
  • Ernesto Carinelli, Sandro De Palma e Giorgio Granati, Lodi Murata - Sistema difensivo e parti sotterranee, Lodi, Il Pomerio, 2006. ISBN 887121448X.
  • Sergio Galuzzi (a cura di), Lodi in un giorno, Lodi, Giona, 2000. noISBN.
  • Bassano Martani, La buona indole dei lodigiani, Lodi, Il Pomerio, 1880. ISBN 8871210573.
  • Gaspare Oldrini, Lodi nella musica e nella cultura. noISBN.
  • Andrea Timolati, Lodi nella storia e nell'arte. noISBN.
  • Cesare Vignati, Storia di Lodi e il suo territorio, Lodi, 1860. ISBN 8870722503.

Ligamm ad föra[modifica | mudéfica la surzéia]