Etè dal fèr
St artéccol qué l é scrétt in bulgnaiṡ |
L'etè dal fèr l'è in urèggin un época d'la preistòria o protostòria d'l Europa indòvv as à druvè di mondi al fèr.
In Europa e int'al Vsén Uriänt la ngn'j é l'etè dal brånz e la vén prémma ch'la tachéss la stòria, indòvv i s caten anch'dî scrétt. L'etè dal fèr la cminzéppia dal dudgésum sécol prémma ed Crésst atais al Mèr Mediterràneo e stra'l nòn e l'utèv sécol prémma ed Crést int'l Èlta Europa.
C'me pr'äli èltri êpoch d'la stòria i lémmit i canbien a secånda dî sît e däl cultûr. Däl ziviltè al n cgnussén brîsa l'etè dal fèr anch's i avénn dî svilopp di mondi inpurtànt, c'me i Incas.
Donca as pänsa a l'etè dal fèr c'me a un epoca cronologica d'un stèdi d'evoluziån, mo såura tott d'un livèl d'cultûra ch'l'à influenzè l'omen. Al ziviltè ch'a l cgnussén l'etè dal fèr én stè: i Achei int'la Grécia antîga, i Celti, la cultûra d'Hallstatt e d'La Tène, i Villanuvien (Italia de centro-nord).