Vai al contenuto

Francesco Andreini

Da Wikipedia.

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn Emiliàn

'L artrât edl Andreàin drē a fèr la pêrt dal Capitàṅ Spavèinta in na pitùra dal Sustermans o dal Jacopo da Empoli.
'L artrât edl Andreàin piturê in dal 1620 da 'l Domenico Fetti.
'L artrât edl Andreàin incîś in dl inìsi dal só lìber in sìm'a "Le bravure del Capitano Spavento".

Al Francesco Andreini (Pistōia, dintór'n a 'l 1548 - Màntua, al 20 agòst dal 1624) 'l è stê 'n atōr edla Cumédia edl'êrt e 'n scritōr.

Biugrafìa

A cavâl dal 1578, al Fransèsc 'l andèva a recitèr dàint'r in dla Cumpagnìa di Gelōś, ch'i mitìven sù di pês edla Cumédia edl'êrt, e i éren anc dimòndi brêv. A 'l inìsi lò al fèva la pert edl inamurê, mo dôp a 'l s tgniva strìc la pert dal Capitàn Spavèinta, d'indû in dal 1607 'l avrèv anca scrìt el só avaintùri ind un lìber[1].
Sàimper śóven, al Fransèsc al spóśa l'Isabella Canali, ch'la recitèva dàint'r in dla Cumpagnìa bele prìma che lò al 'rivìs lè e ch'la gh'darà subìt al fiōl Giambattista Andreini, anca lò dvintê pò atōr in dla stèsa Cumpagnìa.
In dal 1603 la Cumpagnìa di Gelōś la vin ciamèda in Fransa per fèr di spetàcol a la cōrt dal rè Enrîc IV e dla só spóśa itagliàna la Maria de' Medici.
'L an dôp la mujér dal Fransèsc la mur'rà, sàimp'r in Fransa, e lò al turnarà indrē in Itàglia a Mantua, indû al gh'la cavarà 'd tgnir adrē ala scritùra e ala publicasiòun di só còunt anca lighê ai pês da lò recitê in dla giuvinèsa, c'ma:

  • L'Alterezza di Narciso e L'Ingannata Proserpina (fóli dal bôsc, Venésia 1611);
  • Ragionamenti fantastici posti in forma di dialoghi rappresentativi (Venésia 1612, in dal nùmer ed 14);
  • Il felicissimo arrivo del Duca Vittorio di Savoia col Serenissimo Don Filiberto suo fratello (èdit da 'l D. Lanza p'r el nósi Solerti-Saggini, Pinerōl e Bulògna 1889);

Vōś lighèdi

Èter progêt

Colegamèint estèren

  • (IT) La só schéda in sìm'a 'l Disiunàri bibliugràfic Treccani.
  • (IT) La só schéda in sìm'a l'Ensiclupedìa Treccani.
  • (IT) Na só biugrafìa in sìm'a "Biografia degli artisti ovvero Dizionario della vita e delle opere dei pittori, degli scultori,degli intagliatori, dei tipografi e dei musici di ogni nazione" dal Filippo de' Boni dal 1852.
  • (IT) Al lìber in sìm'a "'L Bravùri dal Capitàṅ Spavèinta" alśìbil in ligna.

Noti e referèinsi

  1. (IT) Al lìber Le bravure del Capitano Spavento, divise in molti ragionamenti in forma di Dialogo, di Francesco Andreini da Pistoia, Comico Geloso., Venésia, 1624, alśìbil in ligna.