Winona Ryder
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |





La Winona Laura Horowitz (Winona, 29 'd Utóbar dal 1971, a s lèś [wɪˈnoʊnə ˈɹaɪdɚ] in ingléś), cgnusùda méj cuma Winona Ryder, l'è n'atōra americàna, candidàda par dū vòlti a i Prèmi Òscar, in dal 1994 par L'età dell'innocenza e in dal 1995 par Piccole donne.
Biugrafìa
La Ryder la cata 'l sucès internasiunàł a la fiṅ di an Utànta c'n i film Beetlejuice - Spiritello porcello ad Tim Burton e Schegge di follia. In dal 1990 la tórna a lauràr cun Burton in dal sò film icònic Edward mani di forbice. In Sirene la recitâ insém a la Cher e la vîṅ numinàda a Golden Globe.
In séguit la rècita in soquànti pelìculi impurtànti cuma Dracula di Bram Stoker (1992) e L'età dell'innocenza (1993) ch'la gh parmét ad vìns'r al Golden Globe cuma atōra minga prutagunìsta e 'd èsar numinàda a i Prèmi Òscar. In Piccole donne, faghénd la Jo March, la và davśèṅ a vìnsar 'l Òscar ma l'armàgn incóra a bèc sut. Semp'r in dal 1994 la dà la sò vōś a 'n ediśòdi di The Simpsons.
La sò caréra la ciàpa 'l vōl e la Ryder la tōś part a di film ad gènar difarènt cuma Giovani, carini e disoccupati (1994), La seduzione del male (1996), Celebrity ad Woody Allen (1998), Ragazze interrotte (1999) e Lost Souls - La profezia (2000).
In dal 2001 la vîṅ bcada a rubàr in un gran magaśèṅ ad Beverly Hills, un brut strabùc dabòṅ par la sò caréra.
La Winona l'è stada da spés la muróśa 'd atōr cgnusû in di set di sò film cuma Christian Slater, Johnny Depp e Matt Damon. La gh'à abû dal stòri anc c'n al cantànt di Soul Asylum Dave Pirner e c'n al cantànt di Helmet Page Hamilton. La gh'à na stéla in dla Hollywood Walk of Fame.
Filmugrafìa
- 1986 - Lucas, regìa ad David Seltzer
- 1987 - Square Dance - Ritorno a casa (Square Dance), regìa ad Daniel Petrie
- 1988 - Beetlejuice - Spiritello porcello (Beetlejuice), regìa ad Tim Burton
- 1988 - 1969 - I giorni della rabbia, regìa 'd Ernest Thompson
- 1989 - Schegge di follia (Heathers), regìa ad Michael Lehmann
- 1989 - Great Balls of Fire! - Vampate di fuoco (Great Balls of Fire!), regìa ad Jim McBride
- 1990 - Roxy - Il ritorno di una stella (Welcome Home, Roxy Carmichael), regìa ad Jim Abrahams
- 1990 - Edward mani di forbice (Edward Scissorhands), regìa ad Tim Burton
- 1990 - Sirene (Mermaids), regìa ad Richard Benjamin
- 1991 - Taxisti di notte (Night on Earth), regìa ad Jim Jarmusch
- 1992 - Dracula di Bram Stoker (Bram Stoker's Dracula), regìa ad Francis Ford Coppola
- 1993 - L'età dell'innocenza (The Age of Innocence), regìa ad Martin Scorsese
- 1993 - La casa degli spiriti (The House of the Spirits), regìa ad Bille August
- 1994 - Giovani, carini e disoccupati (Reality Bites), regìa ad Ben Stiller
- 1994 - Piccole donne (Little Women), regìa ad Gillian Armstrong
- 1995 - Gli anni dei ricordi (How to Make an American Quilt), regìa ad Jocelyn Moorhouse
- 1996 - Boys, regìa dla Stacy Cochran
- 1996 - La seduzione del male (The Crucible), regìa ad Nicholas Hytner
- 1996 - Riccardo III - Un uomo, un re (Looking for Richard), regìa 'd Al Pacino - ducumentàri
- 1997 - Alien - La clonazione (Alien: Resurrection), regìa ad Jean-Pierre Jeunet
- 1998 - Celebrity, regìa ad Woody Allen
- 1999 - Ragazze interrotte (Girl, Interrupted), regìa ad James Mangold
- 2000 - Autumn in New York, regìa ad Joan Chen
- 1990 - Lost Souls - La profezia (Lost Souls), regìa ad Janusz Kamiński
- 2001 - Zoolander, regìa ad Ben Stiller
- 2002 - Mr. Deeds, regìa ad Steven Brill
- 2002 - S1m0ne, regìa 'd Andrew Niccol
- 2002 - Ingannevole è il cuore più di ogni cosa (The Heart Is Deceitful Above All Things), regìa dl'Asia Argento
- 2004 - The Darwin Awards - Suicidi accidentali per menti poco evolute (The Darwin Awards), regìa ad Finn Taylor
- 2006 - A Scanner Darkly - Un oscuro scrutare (A Scanner Darkly), regìa ad Richard Linklater
- 2007 - The Ten, regìa ad David Wain
- 2007 - Tutti i numeri del sesso (Sex and Death 101), regìa ad Daniel Waters
- 2008 - The Last Word, regìa ad Geoffrey Haley
- 2008 - The Informers - Vite oltre il limite (The Informers), regìa ad Gregor Jordan
- 2009 - La vita segreta della signora Lee (The Private Lives of Pippa Lee), regìa dla Rebecca Miller
- 2009 - Star Trek, regìa ad J. J. Abrams
- 2009 - Stay Cool, regìa ad Michael Polish
- 2010 - Il cigno nero (Black Swan), regìa ad Darren Aronofsky
- 2011 - Il dilemma (The Dilemma), regìa ad Ron Howard
- 2012 - The Iceman, regìa 'd Ariel Vromen
- 2012 - The Letter, regìa ad Jay Aniana
- 2013 - Homefront, regìa ad Gary Fleder
- 2015 - Experimenter, regìa ad Michael Almereyda
- 2018 - Destinazione matrimonio (Destination Wedding), regìa ad Victor Levin
- 2022 - Fuga nella notte (Gone in the Night), regìa 'd Eli Horowitz
- 2023 - La casa dei fantasmi (Haunted Mansion), regìa ad Justin Simien
- 2024 - Beetlejuice Beetlejuice, regìa ad Tim Burton