William Holden

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

William Franklin Beedle Jr., cgnusû méj cuma William Holden (O'Fallon, 17 Avrìl dal 1918 - Santa Mònica, 12 ad Nuvémbar dal 1981), 'l è stâ 'n atōr americàṅ, vinsidōr dal Prèmi Òscar dal 1954 par Stalag 17, cun dū atri candidadùri, in dal 1951 par Viale del tramonto e in dal 1977 par Quinto potere.

Par soquànt an 'l à fat 'l agìnt sóta quaciamènt par la CIA, dasfrutànt al fat ch'l al psiva viàśàr facilmènt in tut al mónd.

'L American Film Institute al 'l à mis a 'l 25^śum pòst in dla lista dal star più grandi dla stòria dal cìnema.

Biugrafìa

William 'l è uriginàri d'l Illinòis e 'l è nâ da na famìja cun di bèsi: sò pàdar 'l éra 'n chìmig méntar sò màdar n'insgnànta. A tri an al và a star in Califòrgna a Pasadena. Da śōvan 'l à fat dal rèciti a la ràddio e a teàtar, cun la cumpagnìa Pasadena Playhouse. La Paramount Pictures la gh buta i òć adòs e la 'l sarnìs in dal 1937 par lauràr da atōr a Hollywood, tacànd da Prison Farm dal 1938.

La sò prima part da prutagunìsta la riva 'l an dòp cun Passione. Lè al cgnós la Barbara Stanwyck ch'la dvintarà sò amìga e ch'la dedicarà 'l Òscar vins in dal 1982. In séguit Holden al pasa a la Columbia Pictures.

Turnâ da la secónda guèra mundiàla, al cata 'l sucès faghénd al scritōr gigolò par Billy Wilder in Viale del tramonto. In di an Sinquànt al gira dimóndi atri pelìculi 'd sucès, faghénd al parśunēr ad guèra Sefton in Stalag 17 ch'al gh fruta 'l Prèmi Òscar cuma atōr prutagunìsta, al playboy biónd, fradèl più pìcul 'd Humphrey Bogart, in dal famóś Sabrina (1954), al vagabónd Hal Carter in Picnic (1955), al curispundènt ad guèra in dal rumàntic L'amore è una cosa meravigliosa e 'l dasfurtunâ parśunēr americàṅ in Il ponte sul fiume Kwai (1957).

Da la fiṅ di an Sinquànta 'l è andâ a star insém a la sò famìja in Śvisra anc se pò 'l éra da spés anc in Kènya (al s éra pasiunâ d'l Àfrica durànt un safàri) e a Hong Kong.

In di an Ssanta 'l à patî di brut mumènt, c'n al sò matrimòni in criśi e la caréra da atōr ch'la n andàva piò acsè bèṅ cuma prima. Holden 'l à tacâ a 'vēr di prubléma 'd alculìśum e 'd depresiòṅ. Durànt la nòt dal 26 ad Luj dal 1966, mént'r al guidàva imbariàg la sò Ferrari su 'l stradi dla Tuscàna p'r andàr in Versìglia, 'l à fat 'n brut incidènt ch'l è custâ la vita a 'l agìnt ad cumèrs Valerio Giorgio Novelli mòrt in ambulànsa. 'L atōr 'l è pò stâ cundanâ a òt méś par masamènt culpóś.

Fra i sò ùltim film a 'rcurdém la pelìcula su i risć dal putēr dla televiśiòṅ Quinto potere ad Sidney Lumet, cun Peter Finch e la Faye Dunaway, e La maledizione di Damien, film su la vgnuda d'l Anticrìst recitâ insém a la Lee Grant e a la Sylvia Sidney.

Holden 'l è stâ spuśâ da 'l 1941 a 'l 1971 cun l'atōra Brenda Marshall, avénd sèg dū fiōi: Peter e Scott. Prima 'd ligàr-as cun la Stefanie Powers, ch'l'è armàśa sèg in fiṅ a la mòrt, al gh'à abû dal stòri anc cun l'Audrey Hepburn e la Capucine.

'L è mòrt a ssanta-tri an cascànd in cà sua. Al còrp 'l è stâ catâ quàtar dè dòp, 'l è fàcil ch'al s sia śliciâ śò su 'n tapē śbaténd pò la tèsta cón'r un tàvul. Fórsi 'l éra ciùc in cal mumènt là.