Vasco Ascolini

Artécol in dialèt arzân

Ascolini Vasco l'é un fotôgrafo italiân, nê a Rèz int'al 1937.

Profîl biogrâfic e artéstic

Al cumîncia a fotografêr a metê ed j an ssânta dal 1900. Al mèt a pûnt un stîl personêl basê só di pûnt ed fôrsa e dal sciēlti in môd de stîli che, purtêdi avânt ind al tèimp, pōlen sembrêr sforsêdi: a srân al só trât linêr distintîv.

Atravêrs la frequèinsa dla squêrta dla fotograféia americâna e a l’ajót ricevû dal lesiòun ed l’universitê ed Pèrma as confrûnta cun di personâg cme Mulas ed êter.

L’inési ed la colaborasiòun cun al Teâter Municipêl ed Rèz (1973 - 1990) égh d’à al môd ed preparêr un só linguâg speciêl druvê préma per la fotograféia ed teâter. Ascolini l'intènd, cambiândel, al spetacól e l‘ arnôva completamèint la curnîṣa dla sêna. Sô fotograféi dal spettacòl ed Lindsay Kemp [1] srân dichiarêdi "magneficamèint vîvi". Da còl pûnt lé in avânti al srà un cresènd ed fôrsa ‘d’emosiòun ind al brûṣ ed la spiegasiòun. In sté insèm e sté ambîjnt ché i momèint ed spetacòl, in specêl môd al bâl e al recitêr a gèst, darân al materiêl per procurêr uriginêli emosiòun visîvi.

Al pâs segvèint al srà l’indeblîres dal rapôrt cun al teâter e l’inési d'un nôv filòun réch de spûnt e d’ucaṣion. I sugèt nôv dal sô figûri a srân al “mêlmer”, i volóm dl'architetûra parsiêl, al quartèini, al clōni, al stâtvi. Cuschè al sucêd vêrs la metê ‘d j ân ’80.

Al percôrs e i riferimèint

L’ativitê d’espresion cun al mèz fotogrâfich l' as pōl dîr inisiêda atōren al 1965. Dal 1973 al 1990 al fotôgrafa pr’al Teâter Municipêl ed Rèz "Romolo Valli". Vêrs al 1980 l’invéja al peréiod in dōve al s’interèsa dla fotograféia di sogèt dl'architetûra e di repêrt dal musèo.

In tal 1983, a Chalon-sur-Saone (Francia), al fà 'na móstra al Musèo dla Fotograféia di N. Niépce. In Francia l'é dimòndi stimê e l'à otgnû divêrsi mansiòun da Eint e Istitut dal Minister dla Cultura Musée du Louvre, Musée Rodin, Tuileries, Versailles, Parc Royal, St. Cloud.

In tal 1985 espuṣisiòun int al Lincoln Centre Public Library, New York

Mòstra personêla ad Arles (Francia) in tal 1991.

Espuṣisiòun intitulêda "Mèt al fotôgrafo int al Musèo (1996)", 'na preṣentasiòun per figûri di Musèi Cèvich ed Rèz ṣvilupêda da divêrs fotogrâfi, curêda dal Prof. Massimo Mussini

Al comûn ed Salon-de Provence (Francia) agh fà la dèdica ed 'na mòstra atravêrs al tèimp “Noir lumiere” (1998).

L’”idea metafisica” (Rèz, 1992);

L'intervîn a l’espuṣisiòun "Une incertaine Folie" trêda insèm ind la Sêla dal Conclave ed Lille (Francia) cun al figûri di sît ed cûra per i malê ed mèint.

L'é presèint int la mòstra "D'Apres l'Antique" (ân 2000) al Louvre (Parigi) l'é la préma mòstra fotogrâfica urganisêda al musèo ed Parigi.

La sitê ed Mântva agh dà un incâregh (int al 2002-03) ind al prugèt "Al segrêt ed la sitê" per 'na publicasiòun cun di tèst ed Jacques Le Goff e Pierre Sorlin.

Int l’ân 2004 al và a 'na mòstra al Cairo drêda a l’invît dal Ministér dla Cultûra Egiṣiàn cun 'na mòstra dal pió bèli ôpri di miōr artésta cureda da A. Gioé. N'êtra mòstra a l'Université de Lyon, ind l' istès ân.

A New York, dèinter al MOMA e al Metropolitan Museum, cme al Guggenheim Musem, ’în tgnûdi da cât e méṣi in mòstra fotograféi dal peréiod teatrêl. Acsè ânca da êtri impurtânti istitusiòun internazionêli cme al Lincoln Center Public Library, la Texas University di Austin, la Fondasiòuun Italiâna dla Fotograféia, Turèin, a la Biblioteque Nationale a Parigi, al Musée Carnevalet (Parigi); ecc.

Vasco Ascolini l'à ricevû tânt arcgnosimèint, tra i pió impurtânt la nômina a “Chevalier de l’Ordre des Arts et des Lettres” dêda dal Ministér dla Cultûra Francèisa (int al 2000) e la Grande Medaille dla Citeé d'Arles

La lénia crética

Ségn distintîv dal stîl ed Vasco Ascolini l'é al trât scûr, nîgher. L'é la celebrasiòun dal cuntrâst cun al pôch biânch che ghé presèint int ‘na figûra che l'é in môd rigurōs in biânch e nîgher. S’ as vôl dêr al nòm al sô carateréstichi, ânca se ògni spiegasiòun l'é strèta da per sé, as pōl squacêr i trât principêl ed tóti al sô ôpri int al cuntrâst dal gradasiòun e ind al rifiût a druvêr al colōr.

Ind la fotograféia ed teâter, cun ‘na fôrta preferèinsa pr’ al bâl e pr’ al recitêr a gêst, cmânda la figûra umâna che, atravêrs la pîna eliminasiòun dal gradasiòun ed méz dal luṣôr, l'é cambiêda in un côrp in môd plâstich e fés, quêsi un ugèt, 'na stâtva.

Ind al periéod “di mêlmer” al lénji ed préma as în adatêdi a 'n’ espresiòun (in aparèinsa) frèda e stiliṣêda. L'é stê pió vôlti dê un pusébil paragoun cun la pitûra misteriōṣa (De Chirico). An créd mìa ch' la sia, però, 'na citasiòun cêra. Al tàj dal môd ed guardêr al figûri l'é pió personêl, pió mudêren e al méz fotogrâfic as mòstra cun 'n’inchiēta divêrsa.

Trât carateréstich dal peréiod “di mêlmer” l'é la complêta mancânsa dla figûra umâna (vîva).

Se unòm la fôrsa scûra di nîgher contrastê (peréiod “dal teâter”) e la mancânsa umâna (periéod “di mêlmer”) 'na préma impresiòun superficêla la prés purtêr, chi guêrda, a 'na viṣiòun pesiméstica dal complès dal figûri.

Al cuntrâst biânch – nîgher, acsé evidèint, al ciâma al sémbol dal Yin e Yang ed la cultûra giapunèisa (e cinèisa). Dal figûri ed sêna a sembrén cme dal teâter dal NÔ. Al cuntât dl'Ascolini cun la cultûra giappunèisa lé gnûda prêma dla só pasiòunal per la fotograféia. Al stòdi dla “VIA” al l'à purtê a dvintêr ânca mèister ed lôta giapunèisa e cintûra nîgra ed VI dan (Ju-do).

Se vréssen s’ciarîr a l’ j impresiòun e i cuncét cun al fêr la dmânda a l’avtôr ló, abandunêda l’aria da dutôr e da “mèister”, al farèv un surîs incurnisê da la bêrba c'l’é bèle biânca e as direv: “…l’ôpra dl'artésta, se êrt l'é, l'an sèrov mia per dîr un quél, a fêr dal dichiarasiòun, mó per tirêr fôra da ciaschidûn ed nuèter còl che agh'om dèinter, biânch o nîgher ch'al sia, scûr o aleghēr…” e che: “…fôrsi dèinter int ‘na figûra, e mìa sôl int ‘na figûra, an n'é mìa impurtânt còl che gh'é, còl ch'la fà vèder. Despès l'é pió impurtânt còl ch'agh mânca, lasând a nuèter la posibilitê ed serchêrel, sfumadûra o òm ch'al sia.”

Colegaméint ésteren

http://www.luminous-lint.com/app/vexhibit/_PHOTOGRAPHER_Vasco__Ascolini_01/1/0/0/

http://www.luminous-lint.com/app/photographer/Vasco__Ascolini/A/

Nota: Guérda anca in Francia