Joseph von Fraunhofer: differenze tra le versioni

Naviga nella cronologia in modo interattivo

← Differenza precedente Differenza successiva →

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto

VisualeWikitesto

In linea

Versione delle 17:14, 4 Ago 2015

Carpśàn

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn

Joseph von Fraunhofer (Straubing, 6 ed mèrs 1787 – Mòneg ed Bavéra, 7 ed śùgn 1826) 'l è stê 'n fìśic e astrònum tudèsc.

Biugrafìa

Dôp ed n'infànsia tribulèda e d'ès'r armêś sàinsa i genitōr, al Fraunhofer al cuntinuèva a imparèr al mistēr dal pèder, ch'l ìva fabrichê di vēder, andènd a fèr l'aprendìsta in na fàbrica 'd spèć. Al gh'la cavèva anc d'andèr a studièr in dl Istitût ed Mecànica Reichenbach, Utzschneider & Liebherr, a Mòneg ed Bavéra, indû i vliven fabrichèr di strumèint 'd astrunumìa e 'd geodeśìa.

'D lùng a 'l tèimp al Fraunhofer al strulghèva sàimper di nōv e-strumèint ed precisiòun per sernìr e perfesionèr i pasaǵ e i spèć ed la lûś a travérs i vēder, in manéra da psér costruìr dal lèinti dimòndi nóvi p'r al tèimp e ch'i s'rèven servìdi p'r i só stùdi in sìm'a la lûś.

In dal 1814 al Fraunhofer al catèva i ràǵ ch'i porten al só nòm in dal spèter solêr. 'L an dôp 'l invintèva al spetroscòpi. Grasi al só invensiòun e ai só stùdi, i gh'dèven, in dal 1822, 'l insegnamèint ed Fìśica in dl'Acadèmia bavaréś dal Sièinsi, pò al tìtul nobiliêr e incòri la sitadinànsa onorària ed Móneg.

Fraunhofer al murìva in dal 1826 a 39 an ed tuberculōś polmonêr, mo anca forsi tùt ch'i vapōr ed metal peśànt inalê per custruìr i vēder (c'm'a sucedìva anca ai só coléga) i ìven dê na màṅ a la malatìa. I 'l suplìven in dl Alter Münchner Südfriedhof (l' antìgh simitéri sud ed Móneg).

A la só memòria l'è stèda intitulèda la Fraunhofer-Gesellschaft, ch'l'è la più granda organiśasiòun par la sièinsa aplichèda in Euròpa, preśèinta anca in Itâglia col nòm Fraunhofer Italia Research a Bolsàṅ.^[1]

Nòti

↑ Vèd al comunichē 'd stàmpa: http://www.fraunhofer.de/en/press/research-news/2009/12/fraunhofer-italy.jsp

[1] Vèd al comunichē 'd stàmpa: http://www.fraunhofer.de/en/press/research-news/2009/12/fraunhofer-italy.jsp

[1]

@@ Riga 12: / Riga 12: @@
-'''Joseph von Fraunhofer''' (Straubing, 6 ed mèrs 1787 – [[Mònag 'd Bavéra|Mônac ed Bavēra]], 7 ed śùgn 1826) l' è stê un fìsic e astrônum tudèsc.
+'''Joseph von Fraunhofer''' ([[Straubing]], [[6 ed mèrz|6 ed mèrs]] 1787 – [[Mònag 'd Bavéra|Mòneg ed Bavéra]], 7 ed śùgn 1826) 'l è stê 'n fìśic e astrònum [[Germâgna|tudèsc]].
 == Biugrafìa ==
+Dôp ed n'infànsia tribulèda e d'ès'r armêś sàinsa i genitōr, al Fraunhofer al cuntinuèva a imparèr al mistēr dal pèder, ch'l ìva fabrichê di [[vēder]], andènd a fèr l'aprendìsta in na fàbrica 'd spèć. Al gh'la cavèva anc d'andèr a studièr in dl Istitût ed Mecànica ''Reichenbach, Utzschneider & Liebherr'', a Mòneg ed Bavéra, indû i vliven fabrichèr di strumèint 'd [[astrunumìa]] e 'd [[geodeśìa]].
+[[File:MUC Ruhmeshalle 46 Ios. v. Fraunhofer Optiker.jpg|185px|thumb|right|Al bùst dal Fraunhofer dàinter 'l Istitût ed Mòneg ed Bavéra]]
-Dòp ed 'n infànsia tribulèda e d' ès'r' arméś òrfen dj genitôr, al cuntinuèva a imparèr al mistér dal pèder, ch' l' éra stē fabricànt ed [[Vêder|vēder]], andènd a fèr l' aprendìsta in 'na fàbrica ed spèc'. Al gh' la cavèva anca d' andèr a studièr int d' l' Istitût ed Mecànica Reichenbach, Utzschneider & Liebherr, a Mônac ed Bavēra, in dù j vlìven fabrichèr dj strumèint d' [[astrunumìa]] e d' [[geodeśìa]].
+'D lùng a 'l tèimp al Fraunhofer al strulghèva sàimper di nōv e-strumèint ed precisiòun per sernìr e perfesionèr i pasaǵ e i spèć ed la lûś a travérs i vēder, in manéra da psér costruìr dal lèinti dimòndi nóvi p'r al tèimp e ch'i s'rèven servìdi p'r i só stùdi in sìm'a la lûś.
-[[File:MUC Ruhmeshalle 46 Ios. v. Fraunhofer Optiker.jpg|185px|thumb|right|Al bùst dal Fraunhofer dèinter l' Istitùt ed Mônac ed Bavēra]]
+In dal 1814 al Fraunhofer al catèva i ràǵ ch'i porten al só nòm in dal [[spèter]] solêr. 'L an dôp 'l invintèva al [[spetroscòpi]].
-In dj àn al mitìva a punt sèimper dj nôv istrumèint ed precisiòun per sernìr e perfesionèr j pasag' e i spèc' ed la lùś a travérs j vēder, in manéra da psér costruìr dal lèinti dimòndi nôvi pr' al tèimp e ch' j srèven servìdi pr' j sô stùdi int su la luś.
+Grasi al só invensiòun e ai só stùdi, i gh'dèven, in dal 1822, 'l insegnamèint ed Fìśica in dl'Acadèmia bavaréś dal Sièinsi, pò al tìtul nobiliêr e incòri la sitadinànsa onorària ed Móneg.
+Fraunhofer al murìva in dal 1826 a 39 an ed [[tuberculōś polmonêr]], mo anca forsi tùt ch'i vapōr ed metal peśànt inalê per custruìr i vēder (c'm'a sucedìva anca ai só coléga) i ìven dê na màṅ a la malatìa. I 'l suplìven in dl ''Alter Münchner Südfriedhof'' (l' antìgh simitéri sud ed Móneg).
-In dal 1814 Fraunhofer al catèva j ràg' ch' j pòrten al sô nòm in dal [[spèter]] solèr. L' àn dòp l' invintèva al [[spetroscòpi]].
-Grâsi al sô invensiòun e aj sô stùdi, j gh' dèven, in dal 1822, l' insegnamèint ed Fìsica int d' l' Académia bavaréś dal Siènsi, pò al tìtul nubilièr e incòri la sitadinànsa unorària ed Mônac.
+A la só memòria l'è stèda intitulèda la ''Fraunhofer-Gesellschaft'', ch'l'è la più granda organiśasiòun par la sièinsa aplichèda in Euròpa, preśèinta anca in Itâglia col nòm ''Fraunhofer Italia Research'' a [[Bolsàṅ]].<ref>Vèd al comunichē 'd stàmpa: http://www.fraunhofer.de/en/press/research-news/2009/12/fraunhofer-italy.jsp</ref>
-Fraunhofer al murîva in dal 1826 a 39 àn ed [[tuberculôś pulmonèr]], mo anca fòrsi tùt ch' j vapôr ed metaj peśànt inalé per costruìr j vēder (cùm' a sucedîva anca ai sô coléga) j îven dé 'na màn a la malatìa. J gh' dèven sepoltûra in dl' Alter Münchner Südfriedhof (l' antîgh simitéri sud ed Mônac).
-A la sô memòria l' è stèda intitulèda la Fraunhofer-Gesellschaft, ch' l' è la piò grànda urganiśasiòun par la sièinsa aplichèda in Eurôpa, presèinta anca in Itâglia cul nòm Fraunhofer Italia Research a Bulsàn (it: Bolzano).<ref>Vèd al comunichē 'd stàmpa: http://www.fraunhofer.de/en/press/research-news/2009/12/fraunhofer-italy.jsp</ref>
 ==Nòti==
@@ Riga 35: / Riga 34: @@
 }}
-[[Categoria:SCIENZE|von Fraunhofer Joseph]]
+[[Categoria:SCIENZE|Fraunhofer Joseph]]