Cròstel: differenze tra le versioni
m Bot: Migrating 4 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2249822 (translate me) |
Ritrovamenti fossili |
||
Riga 15: | Riga 15: | ||
Al nâs insém a l' [[Apenèin arzân]], a tâch a [[Caṣîna]], e al cór per un pcòun ed fiânc a la [[Strêda Statêla 63 dal Pâs dal Cerēto| strêda dal Cerēto]]. Un tèimp al curîva dèinter al mûri ed [[Rèz]], lòngh a [[Cōrs ed la Gêra|Cōrs Garibaldi]] – quî ed Rèz al ciâmen "Cōrs ed la Gêra", apûnt da la parôla "gêra", nòm ch' l' é stê ciapê ânca da la başélica ch' la dà insém a la 'stèsa strêda – mó int al cōrs di sècol a gh'é stê cambiê diresiòun divêrsi vôlti. 'Na préma vôlta int al 1226, al turèint l'é stê deşviê fōra dal mûri, lòngh a còl che incō al vîn ciamê "viale Timavo", dôp int al 1570 l'é stê deşviê in dó l'é adès: a dû chilômeter dal mûri. |
Al nâs insém a l' [[Apenèin arzân]], a tâch a [[Caṣîna]], e al cór per un pcòun ed fiânc a la [[Strêda Statêla 63 dal Pâs dal Cerēto| strêda dal Cerēto]]. Un tèimp al curîva dèinter al mûri ed [[Rèz]], lòngh a [[Cōrs ed la Gêra|Cōrs Garibaldi]] – quî ed Rèz al ciâmen "Cōrs ed la Gêra", apûnt da la parôla "gêra", nòm ch' l' é stê ciapê ânca da la başélica ch' la dà insém a la 'stèsa strêda – mó int al cōrs di sècol a gh'é stê cambiê diresiòun divêrsi vôlti. 'Na préma vôlta int al 1226, al turèint l'é stê deşviê fōra dal mûri, lòngh a còl che incō al vîn ciamê "viale Timavo", dôp int al 1570 l'é stê deşviê in dó l'é adès: a dû chilômeter dal mûri. |
||
Al và dêr int al Po atâch a [[Guastâla]], mó al só lèt antîgh, ciamê "Crustulèina", ch' a 's vèd incòra int la berlèida dal Po, la dêva int al grôs fióm a [[Lusêra]], a i cunfîn cun al mantvân. L'à dê al nòm al [[Dipartimèint dal Cròstel]] al tèimp ed Napoleòun. |
Al và dêr int al Po atâch a [[Guastâla]], mó al só lèt antîgh, ciamê "Crustulèina", ch' a 's vèd incòra int la berlèida dal Po, la dêva int al grôs fióm a [[Lusêra]], a i cunfîn cun al mantvân. L'à dê al nòm al [[Dipartimèint dal Cròstel]] al tèimp ed Napoleòun. |
||
==Besti ed prēda catedi int al Cròstel== |
|||
Int i sedimeint d'al Quaternâri continentel (vélafranchian superiôr), zvein a Pujanel e Rivèlta, în stē catē dî giarōn con en sèma col c'al resteva di besti ch'eren carpedi lè e dōp eren stēdi cuacēdi dal fióm con d'la tèra. În stē catē i rest d'ippopotamo, d'elefānt e anca ed rinocerōunt. În stē tót portē al museo ed Rèz. |
|||
==L'aluviòun dal 1973== |
==L'aluviòun dal 1973== |
Versione delle 11:10, 11 mar 2015
C'l artìcul chè 'l è scrit in Arzân |
Artécol in dialèt arzân
Al Cròstel (Crostolo in italiân, Cròstul in dialèt ed Guastâla) l'é un torèint ch' al cór dal tót ind al pruvîncia ed Rèz, e al và dêr a dréta dal fióm Po.
Al nâs insém a l' Apenèin arzân, a tâch a Caṣîna, e al cór per un pcòun ed fiânc a la strêda dal Cerēto. Un tèimp al curîva dèinter al mûri ed Rèz, lòngh a Cōrs Garibaldi – quî ed Rèz al ciâmen "Cōrs ed la Gêra", apûnt da la parôla "gêra", nòm ch' l' é stê ciapê ânca da la başélica ch' la dà insém a la 'stèsa strêda – mó int al cōrs di sècol a gh'é stê cambiê diresiòun divêrsi vôlti. 'Na préma vôlta int al 1226, al turèint l'é stê deşviê fōra dal mûri, lòngh a còl che incō al vîn ciamê "viale Timavo", dôp int al 1570 l'é stê deşviê in dó l'é adès: a dû chilômeter dal mûri. Al và dêr int al Po atâch a Guastâla, mó al só lèt antîgh, ciamê "Crustulèina", ch' a 's vèd incòra int la berlèida dal Po, la dêva int al grôs fióm a Lusêra, a i cunfîn cun al mantvân. L'à dê al nòm al Dipartimèint dal Cròstel al tèimp ed Napoleòun.
Besti ed prēda catedi int al Cròstel
Int i sedimeint d'al Quaternâri continentel (vélafranchian superiôr), zvein a Pujanel e Rivèlta, în stē catē dî giarōn con en sèma col c'al resteva di besti ch'eren carpedi lè e dōp eren stēdi cuacēdi dal fióm con d'la tèra. În stē catē i rest d'ippopotamo, d'elefānt e anca ed rinocerōunt. În stē tót portē al museo ed Rèz.
L'aluviòun dal 1973
Int al zógn dal 1973 a Rèz è sucès un dişâster. Int la nôt t'r al l' 8 e al 9 de sté mèiş difâti, a câşva dal bundânti piuvûdi, al j âcvi dal Cròstel a 's în scarghêdi lòngh via Mûnt Cîşa, che a l'època an n'ēra mia ancòra difèişa da l' êrşen dóv' a dès a gh'é al Pârco dal Cavrèti. La viulèinsa dal j âcvi l'à fât un dişâster: dō persòuni în môrti, al mâchini în stêdi cucêdi vìa, dimòndi cà butêdi zò. La câşva principêla dal dişâster l'é stêda che al lèt dal turèint an gh'é mia stê tgnû a drē. Difâti in chî dé l'é al córer ed l'âcva l'é stê frenê da i rutâm e da i trûş ch' a s' ēren incastrê sòt al j archêdi dal pûnt ed Sân Pelgrèin. In pió fîn a chî dé l'é al cà ed via Mûnt Cîşa ēren insém a la rîva dal turèint sèinsa gnân 'na protesiòun cûntr al j aluviuòun. Purtrôp còst l'à purtê a fêr 'na cementêda dal lèt dal Cròstel cûnt'r a tóti al j amzûri (sia tètnichi ch' ed vidûda) ch' ed al règola a 's dêven tōr in sti chêş.
Regém dal j âcvi
Al regém dal j âcvi dal Cròstel l'é in gèner còl di torèint: fôrti sèchi 'd istê, mèinter in premavèira e avtûn al purtêdi în al mâsim
Cmûn traversê dal Cròstel
Cōrs d' âcva che vân a dêr int al Cròstel
- Ré Fiumzèl
- Ré Ceşòla
- Turèint Ampla
- La Mudlèina
- Chêv Chêva
- Rôden o Canalâs Tasòun
Êter progèt
- Wikimedia Commons contiene file multimediali su Cròstel
Nôta: cla pâgina ché l'é stêda inviêda cun 'na tradusiòun da Crostolo trâta da it.wikipedia.org.
Guêrda la stôria ed la pâgina uriginêla per cgnòser l'elèinch 'd j autōr.