Sècia: differenze tra le versioni

Naviga nella cronologia in modo interattivo

← Differenza precedente Differenza successiva →

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto

In linea

Versione delle 17:44, 26 Mâg 2007

??? (variante non definita??) ???

Al Sècia l'è un fióm impurtânt ed l’Êlta Itâlia c’al córr per la grân pêrta in Emélia-Rumàgna e, ind al pès finêl, in Lûmbardeja.
L'è per lunghésa (172 km), bacîn e purtêda mèdia (42 mc/sec), al principêl fiôm, a dréta, ch’el va a dêr ind al Po dôp al Tanêr.
Al sô bacîn (lèregh 2.292 km²) l'è ‘na curiositèe perché l'è cumpâgn, cme destèisa, a cól dal Panêr.

Al côrs dal fiôm

Al nâs dal' Êlp ed Succiso inséma a l’ Apenèin tosch-emiliân in pruvîncia ed Rèz Emélia, mìa luntân dal pâs dal Sréj; al và vêrs mezanôt e, a partîr da la zûnta dal’ j acqui di turèint Dôl e Dragòun (c’al sucêd atâch a Srédel), al cumîncia a sgnêr i cunfîn tr’al pruvînci ed Réz e Mòdna.
Al rîva pó ind la Pianûra Padâna atâch a Sasôl pruvîncia ed Mòdna, al mêt insém a l’ j acqui dal Ternêr atâch a Rubēra, e al pâsa d’aréint a la zôna ôvest dla sitê ed Mòdna.
D’ed ché al ralèinta e al cór a besabōga loungh un lèt quacèe d’êrsen, al bâgna al cmun ed Cuncôrdia e dôp al fà al sô ingréss, ind la pêrt finêla dal sô côrs, in Lûmbardeja.
Ché al bâgna Quistèl e al và pó a dêr ind al Po apèina ûn pô a mezdé ed Mantva a Mirasôl ed Sân Bendèt Po, atâch al pôst in dō al Mîncio al và a finîr int al Po.

La purtêda dal’ j acqui

Cme tót i côrs d'âcvua dal nôstri muntâgni al Sècia al pâsa dal grân sót d’ istèe a grôsi pîni in premavèira e mâsma in avtûn.
In cunfrûnt a ch’j éter fiôm dal nôstri muntâgni che vân a dêr in dal Po as fà nutêr pr ‘al sô purtêdi bundânti in premavèira (qualitèe cumpâgn al Panêr) grâsia a gl’ j impurtânti anvêdi che vînen zò, per grân pêrt dl 'ân, ind la zôna in dō al nâs.
Al vôda, in dōve a gh’è al sbòch ,42 mc/sec ed purtêda, la pió êlta (tgnû fôra al Tanêr) tra i fióm ed dréta che vân a dêr ind al Po.
Al sô pîni avtunêli, in mâsma prepotèinti e lidgôsi (che, in chês fôra dal nurmêl, pōlen rivêr ânca a grandèsi d’ed sôver a i 2.000 mc/sec.), vînen in pêrta controlêdi ind al pcòun préma ed Mòdna da ûn complichèe sistèma ed câsi de slerêgh.

I turèint che vân a dêr ind al Sècia

I principêl turèint che vân a dêr ind al Sècia j ‘n:

L’Ôzla
Al Scél
Al Dôl
Al Dragòun
La Rusèina
Al Ternêr
La Fôsa

Curiositèe

Al côrs a mezanōt dla via Emélia l’à patî dimóndi cambiaméint: as péinsa che in epóca rumâna al pasés pió a sira d’incô fîn a Cavés, pô al cambiêva diresiòun a la brósca a matéina e l’andêva a fînir ind al Po a Bundèin. Cun i lavôr purtèe avanti dal 1288 al 1360 l’è stê ublighèe ind al lèt dal dè d’incô, atravêrs un pât fr’al sitèe ed Pèrma, Rèz, Mòdna, Mantva e Frêra l’é stê dèe, in virtó ed còsta lêansa, al nòm al paèis ed Cuncôrdia inséma al Sècia c’as câta gióst inséma al Sècia.

Al sô nóm latèin lèe Sicla, e l'é curiôs nutêr che l'è maschîl pr’ i arsân (al Sècia) e feminîl pr’ i mudnês (la Sècia).

Artéccol in dialètt mudnés

La Sáccia l'è un fiómm impurtânt ed l'èlta Itàlia c'al córr per la grân pèrta in Emélia-Rumàgna e, in d'al pêż finêl, in Lumbardìa.
L'è, per lunghèża (172 km), bacîn e purtèda mèdia (42 mc/sec), al principêl fiómm, a drétta, ch'al và a dêr in d'al Po dòp al Tanêr.
Al sô bacîn (lèregh 2.292 km²) l'e 'na curiositê parchè l'è cumpâgn, cmé destésa, a quáll d'al Panêr.

Al côrs d'al fiómm

Al nâs dal' Êlp ed Succiso insìma a l' Apenèin tôsch-emiliân in pruvèinza ed Rèz, mìa luntân dal pâs dal Sréj; al và vérs meżanôt e, a partîr da la zûnta d'i acqui d'i turèint Dôl e Dragòun (ch'agh è datês da Srédel), al cmèinsa a sgnêr i cunfîn tr'al pruvèinzi ed Rèz e Mòdna.
Al rîva pò in d'la Piàna Padàna datês a Sasôl in pruvèinza ed Mòdna, al ciàpa j'acqui d'al Tresnêr datês da Rubêra, e al pàsa asvèin a la zòna ovest d'la zitê ed Mòdna.
D'ed chè al ralèinta e al córr a l'imbarièga lóngh un lêt quacê d'èrżen, al bàgna al cumûn ed Cuncôrdia e dòp al fà al sô ingrês, in d'la pêrt finèla dal sô côrs, in Lumbardìa.
Chè al bàgna Quistêl e al và pò a dêr in d'al Po apèina ûn pô a meżdè ed Mantva, a Mirasôl ed San Bendátt Po, datês al pôst in-dûv al Mînc' al và a fgnîr in d'al Po.

La purtèda d'j'acqui

Cme tótt i côrs d'acqua d'i nòstri muntàgni al Sáccia al pàsa da d'i gràn sótt d'istê a gròsi pìni in premavéra e sovratótt in autónn.
In cunfròunt a chi èter fiómm dd'i nòstri muntàgni ch'i vân a dêr in d'al Po as- fà nutêr pr'él sô purtèdi bundànti in premavéra (qualitê cumpàgna al Panêr) gràsia a j'impurtànti anvèdi ch'i vìnen żò, per gràn pêrt d'l'ân, in d'la zòna in-dûv al nâs.
Al vóda, in-dû' a gh'è al sbôch ,42 mc/sec ed purtèda, la pió èlta (tgnû fôra al Tanêr) tr'i fiómm ed drétta che vân a dêr ind al Po.
Al sô pìni autunèli, di mòndi prepotèinti e lidgôsi (che, in chês fóra dal nurmêl, pôlen rivêr ànca a grandèssi ed sóver a i 2.000 mc/sec.), vìnen in pèrta cuntrulèdi in d'al pcòun prémma ed Mòdna da un cumplichê sistèma ed càsi ed slèregh.

I turèint ch'i vân a dêr in d'la Sáccia

I principêl turèint ch'i vân a dêr in d'la Sècia i én:

L'Òżla
Al Scêl
Al Dôl
Al Dragòun
La Rusèina
Al Tresnêr
La Fôsa

Curiositê

Al côrs a mezanôt d'la via Emélia l'à patî di mòndi cambiamèint: a-s pèinsa ch'in època rumàna al pasés pió a sira d'incô, fîn a Cavêż, pò al cambièva direziòun a la brósca a matèina e l'andèva a fgnîr in d'al Po a Bundèin. Cun i lavôr purtèdi avanti dal 1288 al 1360 l'è stê ublighê in d'al lêt d'al dè d'incô, atravêrs un pât fr'al zitê ed Pèrma, Rèz, Mòdna, Màntva e Frèra l'è stê dê, in virtó ed sta aleànsa, al námm al paés ed Cuncôrdia sôver la Sáccia c'a-s càta gióst insìma a ls Sáccia.

Al sô námm latèin l'è Sicla, e l'è curiôs nudêr ch'l'è maschîl pr'i arsân (al Sècia) e feminîl pr'i mudnés (la Sáccia).

@@ Riga 2: / Riga 2: @@
 {{Template:Variant|ARS}}
-Al  '''Sècia''' lèe ûn fióm impurtânt ed l’Êlta  Itâlia c’al córr per la grân pêrta in Emélia-Rumàgna e, ind al pèss finêl, in Lûmbardeja. <br>
+Al  '''Sècia''' l'è un fióm impurtânt ed l’Êlta  Itâlia c’al córr per la grân pêrta in Emélia-Rumàgna e, ind al pès finêl, in Lûmbardeja. <br>
-Lèe per lunghésa (172 km), bacîn e purtêda mèdia (42 mc/sec), al principêl fiôm, a dréta, ch’el va a dêr ind al Po dôp al Tanêr.<br>
+L'è per lunghésa (172 km), bacîn e purtêda mèdia (42 mc/sec), al principêl fiôm, a dréta, ch’el va a dêr ind al Po dôp al Tanêr.<br>
-Al sô bacîn (lèregh 2.292 km²) lèe ‘na curiositèe perché lèe cumpâgn, cme destèisa, a cóll dal [[Panêr]].
+Al sô bacîn (lèregh 2.292 km²) l'è ‘na curiositèe perché l'è cumpâgn, cme destèisa, a cól dal [[Panêr]].
 [[Image:Graureiher.jpg| thumb|left|200px|]]
 ==  Al côrs dal fiôm  ==
 Al nâs dal' Êlp ed ''Succiso'' inséma a l’ ''Apenèin'' tosch-emiliân in pruvîncia ed [[Rèz]] Emélia, mìa luntân dal pâs dal ''Sréj''; al và vêrs mezanôt e, a partîr da la zûnta dal’ j acqui di turèint Dôl e Dragòun (c’al sucêd atâch a ''Srédel''), al cumîncia a sgnêr i cunfîn tr’al pruvînci ed Réz e [[Mòdna]]. <br>
-Al rîva pò ind la Pianûra Padâna atâch a  [[Sasôl]] [[pruvèinza ed Mòdna|pruvîncia ed Mòdna]], al mêt insém a l’ j acqui dal Ternêr atâch a [[Rubēra]], e al pâsa d’aréint a la zôna ôvest dla sitê ed [[Mòdna]].<br>
+Al rîva pó ind la Pianûra Padâna atâch a  [[Sasôl]] [[pruvèinza ed Mòdna|pruvîncia ed Mòdna]], al mêt insém a l’ j acqui dal Ternêr atâch a [[Rubēra]], e al pâsa d’aréint a la zôna ôvest dla sitê ed [[Mòdna]].<br>
-D’ed ché al ralèinta e al córr a besabōga lôngh ûn lèt quacèe d’êrsen, al bâgna  al cmun ed [[Cuncôrdia]] e dôp al fà al sô ingréss, ind la pêrt finêla dal sô côrs, in Lûmbardeja.<br>
+D’ed ché al ralèinta e al cór a besabōga loungh un lèt quacèe d’êrsen, al bâgna  al cmun ed [[Cuncôrdia]] e dôp al fà al sô ingréss, ind la pêrt finêla dal sô côrs, in Lûmbardeja.<br>
 Ché al bâgna Quistèl e al và pó a dêr ind al Po apèina ûn pô a mezdé ed Mantva a Mirasôl ed Sân Bendèt Po, atâch al pôst in dō al Mîncio al và a finîr int al Po.
 ==  La purtêda  dal’ j acqui ==
-Cme tótt i côrs d'âcqua dal nôstri muntâgni al Sècia al pâsa dal grân sótt d’ istèe  a grôsi  pîni in premavèira e mâsma in avtûn.<br>
+Cme tót i côrs d'âcvua dal nôstri muntâgni al Sècia al pâsa dal grân sót d’ istèe  a grôsi  pîni in premavèira e mâsma in avtûn.<br>
 In cunfrûnt a ch’j éter fiôm dal nôstri muntâgni che vân a dêr in dal Po as fà nutêr pr ‘al sô purtêdi bundânti in premavèira (qualitèe cumpâgn al Panêr) grâsia  a gl’ j impurtânti  anvêdi che vînen zò, per grân pêrt dl 'ân, ind la zôna in dō al nâs.<br>
 Al vôda, in dōve a gh’è al sbòch ,42 mc/sec ed purtêda, la pió êlta (tgnû fôra al Tanêr) tra i fióm ed dréta che vân a dêr ind al Po.<br>
@@ Riga 29: / Riga 29: @@
 ==  Curiositèe  ==
-Al côrs a mezanōt dla via Emélia l’à patî dimóndi cambiaméint: as péinsa che in epóca rumâna al pasés pió a sira d’incô fîn a Cavés, pô al cambiêva diresiòun a la brósca a matéina e l’andêva a fînir ind al Po a Bundèin. Cun i lavôr purtèe avanti dal 1288 al 1360 l’è stê ublighèe ind al lètt dal dè d’incô, atravêrs ûn pât fr’al sitèe ed Pèrma, Rèz, Mòdna, Mantva e Frêra l’é stê dèe, in virtó ed còsta lêansa, al nòm al paèis ed  Cuncôrdia inséma al Sècia c’as câta gióst inséma al Sècia.<br>
+Al côrs a mezanōt dla via Emélia l’à patî dimóndi cambiaméint: as péinsa che in epóca rumâna al pasés pió a sira d’incô fîn a Cavés, pô al cambiêva diresiòun a la brósca a matéina e l’andêva a fînir ind al Po a Bundèin. Cun i lavôr purtèe avanti dal 1288 al 1360 l’è stê ublighèe ind al lèt dal dè d’incô, atravêrs un pât fr’al sitèe ed Pèrma, Rèz, Mòdna, Mantva e Frêra l’é stê dèe, in virtó ed còsta lêansa, al nòm al paèis ed  Cuncôrdia inséma al Sècia c’as câta gióst inséma al Sècia.<br>
-Al sô  nóm latèin lèe ''Sicla'', e lèe curiôs nutêr che lèe maschîl pr’ i arsân (al Sècia) e feminîl pr’ i mudnês (la Sècia).
+Al sô  nóm latèin lèe ''Sicla'', e l'é curiôs nutêr che l'è maschîl pr’ i arsân (al Sècia) e feminîl pr’ i mudnês (la Sècia).
 </div>