Śvedéś: differenze tra le versioni
Creata pagina con '{{Variant|MUD}} 130px|thumb|right|Artìcul in [[Miranduléś]] {{CITAZIONE2|Alla människor äro födda fria och lika i värde och rättigheter. De ä...' |
Nessun oggetto della modifica |
||
Riga 9: | Riga 9: | ||
Al '''Śvedéś''' (''svenska'') l'è na léngua ch'la fà part dal grup urientàl dal léngui scandinàvi, cgnusû anc cuma grup setentriunàl dal léngui germànichi, e l'è druàda da piò ad déś migliòṅ ad parsòni stramnàdi in [[Śvèsia]], in soquànti parti dla [[Finlàndia]] e in dagl'[[Ìśuli Åland]]. Daśvgnénd da la léngua in cumùṅ di antìg [[Vichìng]], al s davśìna dimóndi a 'l [[Nurvegéś]] e, in na sèrta manéra, anc a 'l [[Danéś]]. |
Al '''Śvedéś''' (''svenska'') l'è na léngua ch'la fà part dal grup urientàl dal léngui scandinàvi, cgnusû anc cuma grup setentriunàl dal léngui germànichi, e l'è druàda da piò ad déś migliòṅ ad parsòni stramnàdi in [[Śvèsia]], in soquànti parti dla [[Finlàndia]] e in dagl'[[Ìśuli Åland]]. Daśvgnénd da la léngua in cumùṅ di antìg [[Vichìng]], al s davśìna dimóndi a 'l [[Nurvegéś]] e, in na sèrta manéra, anc a 'l [[Danéś]]. |
||
Al Śvedéś 'l è dvintâ la léngua uficiàla dla [[Śvèsia]] sōl a far data dal 1 ad Luj dal 2009. |
Al Śvedéś 'l è dvintâ la léngua uficiàla dla [[Śvèsia]] sōl a far data dal 1 ad Luj dal 2009. La léngua ch'la s dascór al dè 'd incō la s ciàma ''nusvenska'' (''Śvedéś 'd adès''). |
||
== Vucàli == |
== Vucàli == |
||
Riga 71: | Riga 71: | ||
| rowspan="2" | y |
| rowspan="2" | y |
||
| [ʏ] |
| [ʏ] |
||
| -- |
|||
| cuma la U da subìt [su'bit] dita da 'n Guastaléś [sʏ'bit] |
|||
| [[:Media:sv-syll.ogg|syll]] [sʏll] |
| [[:Media:sv-syll.ogg|syll]] [sʏll] |
||
|- |
|- |
||
Riga 180: | Riga 180: | ||
| |
| |
||
|} |
|} |
||
== Gramàtica == |
|||
=== Sustantìṿ === |
|||
Al Śvedéś, cum a sucèd da spés in dal léngui germànichi, al gh'à al gènar ''nèutar'', ma, cuntrariamènt a 'l [[Tedèsch]], al n fà briśa difarénsa fra paròli fémni e masći, miténd-li insém in un grup dit ''gènar cumùṅ''. |
|||
I sustantìṿ i pōlan èsar singulàr o plurài. |
|||
* sustantìṿ ad gènar cumùṅ <small>(> 80% a 'l incìrca)</small> |
|||
** a s śònta '''-er''': vän → vänner ''(un amìg – di amìg)'' |
|||
** a s śònta '''-ar''': häst → hästar ''(cavàl – cavài)''; pojke → pojkar ''(un baghét – di baghét)'' |
|||
** a s śònta '''-or''' (p'r i nóm ch'i finìsan in ''A''): matta → mattor ''(un tapē - di tapē)'' |
|||
** a s fà 'n cambi ad vucàl: hand → händer ''(na maṅ – dal maṅ)''; man → män ''('n óm – di óm)''; bror → bröder ''(fradèl – fradèi)'' |
|||
* sustantìṿ ad gènar nèutar <small>(< 20% a 'l incìrca)</small> |
|||
** i rèstan cumpàgn: bord → bord (tàvul – tàvui) |
|||
** a s śònta '''-n''' (p'r i nóm ch'i finìsan par vucàl): äpple → äpplen (un póm – di póm) |
|||
[[Categoria:LINGUISTICA|Śvedéś]] |
[[Categoria:LINGUISTICA|Śvedéś]] |
Versione delle 22:53, 8 Zógn 2012
Artéccol in dialètt mudnés
Al Śvedéś (svenska) l'è na léngua ch'la fà part dal grup urientàl dal léngui scandinàvi, cgnusû anc cuma grup setentriunàl dal léngui germànichi, e l'è druàda da piò ad déś migliòṅ ad parsòni stramnàdi in Śvèsia, in soquànti parti dla Finlàndia e in dagl'Ìśuli Åland. Daśvgnénd da la léngua in cumùṅ di antìg Vichìng, al s davśìna dimóndi a 'l Nurvegéś e, in na sèrta manéra, anc a 'l Danéś.
Al Śvedéś 'l è dvintâ la léngua uficiàla dla Śvèsia sōl a far data dal 1 ad Luj dal 2009. La léngua ch'la s dascór al dè 'd incō la s ciàma nusvenska (Śvedéś 'd adès).
Vucàli
Al Śvedéś al gh'à dimóndi più vucàli in cunfrònt a 'l emigliàṅ. I pōlan èsar lunghi (in gènar prima dna cunsunànta curta) o curti (in gènar prima dna cunsunànta lunga).
Létra | IPA | Descrisiòṅ | Eśèmpi |
---|---|---|---|
a | [a] | cuma la A ad mat | matt [matː] |
[ɑː] | -- | mat [mɑːt] | |
e | [ɛ] | cuma la E ad bèl | hell [hɛlː] |
[eː] | cuma la E ad lē | hel [heːl] | |
[æ] | cuma la E ad pés ['pes], dita da 'n mudnéś ad sità ['pæs] | herr [hærː] | |
o | [ɔ] | cuma la O 'd òt | moll [mɔlː] |
[ʊ] | cuma la O ad fó dita da 'n mudnéś ad sità ['fʊ] | bott [bʊt] | |
[uː] | cuma la U ad dū | fot [fuːt] | |
[oː] | cuma la O ad fiōl | [soːn] | |
u | [ɵ] | -- | full [fɵl] |
[ʉː] | -- | ful [fʉːl] | |
y | [ʏ] | -- | syll [sʏll] |
[yː] | -- | syl [syːl] | |
å | [ɔ] | cuma la O 'd òć | lång [lɔŋː] |
[oː] | cuma la O ad śōg | mål [moːl] | |
ä | [ɛ] | cuma la E ad sènt | häll [hɛlː] |
[ɛː] | cuma la E ad magnê dita da 'n Mudnéś ad sità | häl [hɛːl] | |
[æ] | cuma la E ad Sécia ['seʧa] dita da 'n Mudnéś ad sità ['sæʧa] | ärt | |
[æː] | -- | här [hæːr] | |
ö | [œ] | cuma la O ad fóra ['fora] dita da 'n Mantṿàṅ ['fœra] | nött [nœtː] |
[øː] | -- | nöt [nøːt] | |
[œː] | -- | öra [ˈœːra] |
Cunsunànti
Làbar | Làb'r e Dènt | Dènt | Alvèul | Palâ | Vēl | Góla | |||||||
Stóp | p | b | t | d | k | g | |||||||
Davśinànt | v | l | r | j | h | ||||||||
Fricâ | f | s | ɕ | ɧ | |||||||||
Vibrànt | |||||||||||||
Naśàŀ | m | n | ŋ |
Gramàtica
Sustantìṿ
Al Śvedéś, cum a sucèd da spés in dal léngui germànichi, al gh'à al gènar nèutar, ma, cuntrariamènt a 'l Tedèsch, al n fà briśa difarénsa fra paròli fémni e masći, miténd-li insém in un grup dit gènar cumùṅ.
I sustantìṿ i pōlan èsar singulàr o plurài.
- sustantìṿ ad gènar cumùṅ (> 80% a 'l incìrca)
- a s śònta -er: vän → vänner (un amìg – di amìg)
- a s śònta -ar: häst → hästar (cavàl – cavài); pojke → pojkar (un baghét – di baghét)
- a s śònta -or (p'r i nóm ch'i finìsan in A): matta → mattor (un tapē - di tapē)
- a s fà 'n cambi ad vucàl: hand → händer (na maṅ – dal maṅ); man → män ('n óm – di óm); bror → bröder (fradèl – fradèi)
- sustantìṿ ad gènar nèutar (< 20% a 'l incìrca)
- i rèstan cumpàgn: bord → bord (tàvul – tàvui)
- a s śònta -n (p'r i nóm ch'i finìsan par vucàl): äpple → äpplen (un póm – di póm)