Dialètt mudnés

Artéccol in dialètt mudnés

Al dialètt mudnés l'è 'na varietê dialetèl dl'emiliàn, ch'la fà pert dal grópp linguìstich gàl-itàlich. L'è anca, insäm a tótt chi èter dialètt emiliàn, la léngua dla versiòun ed Wikipedia ch'a sî drê a lézer.

L'è ciacarê in dla zona cumprésa circa tra Vgnóla e Chèrp (a l'intéren dla Pruvèinsa ed Mòdna); cun 'na quèlca diferèinsa lesichèla al ciàpa al nöm ed dialètt mirandulés ed sóvra, carbsàn a mansèina e frignanés ed sòt.

Al mudnés l'è ciacarê sovratótt da la gìnta pió vècia, pr'i quèl l'è la léngua prinsipèla, ma l'è pòch usèda dal generasiòun pió zóvni. Per furtónna lè adrê la gà un pòc ed risurgimèint gràsia anch a la selebritê mediàtica purtêda da Francesco Guccini, dai Modena City Ramblers, da Pierangelo Bertoli ed èter grópp musichel.

Scritura

An gh'è nisuna istitusiòun furmèla ch'la dégga cum a se scrévv al dialètt mudnés anch perchè l'è 'na léngua ech pió che scrétta l'è ciacarèda.

Alfabêt

L'alfabèt mudnés al gh'à 21 lettri.

A a (a) B b (bi) C c (ci) D d (di) E e (e) F f (èfe) G g (gi) H h (àca) I i (i) J j (i lónga) [K k (càpa)] L l (èle) M m (ème) N n (ène) O o (o) P p (pi) Q q (qu o cu) R r (ère) S s (èse) T t (ti) U u (u) V v (vi o vu) Z z (zéda)

Alcuni lèttri i én cambièdi dai sègn diacrétich (o asèint).

Vocheli

Al mudnés al gh'a dimòndi pió vocheli dl'italiàn. Al mòd ed scrévver l'è cambiê in di secol, per cui a-s pól catèr un'istèss paròla scrétta in mòd advérs.

Grafìa	Nöm	Sòun (IPA)	Esèimp in mudnés	Esèimp in ètri lengui
a - à	a	/a/	aqua	acqua (IT)
ä - ë	a intervuchèla	/æ/	pëss, päss	fat (EN)
ä - ö	a intervuchèla	/œ/	nömm, nämm	blood (EN)
â - àa	a lònga	/a/	mâż	Sahne (DE)
e - è	e averta	/e/	venerdè	zero (IT)
e - é	e sreda	/a/	méll	meno (IT)
ê - èe	e lònga	/e:/	suldê	Tee (DE)
i - ì	i	/i/	fìn	indice (IT)
î - ìi	i lònga	/i:/	vistî	see (EN)
o - ò	o averta	/ɔ/ - o aperta	pòch	vuoto (IT)
o - ó	o sreda	/o/	mói	ordine (IT)
ô - òo	o lònga	/o:/	fiô	Sohn (DE)
u	u	/u/	urèccia	uso (IT)

Consonanti

Gran pèrt di consonanti la se scrévv cumpagn a l'italian. Ecesiòun:

Grafìa	Nöm	Soun (IPA)	Esèimp in mudnés	Esèimp in ètri lèngui
c (1) - ch - ch' - cc (2)	c dura	/k/	cócch	chi (IT)
c - c' - cc' (3)	c dòlsa	/ʧ/	cócc'	cera (IT)
g (1) - gh - ggh(2)	g dura	/g/	stàmmegh	gatto (IT)
g (2) - g' - gg'	g dolsa	/ʣ/	curag'	coraggio (IT)
z	z dólsa	/z/	znér	rosa (IT)

(1) Quand dòp a ghè a,o,u (2) Quand dòp a da i,e; (3) Sol a la fin ed la paròla

1. El combinasiòuni sc e gl i-n esisten brisa.
2. s'c a-s dis separê: s+c. Esèimp: s'ciop

Fòunti

1. Sandro Bellei, "A m'arcòrd", Collezioni Modenesi, 1999
2. Attilio Neri, "Vocabolario del dialetto modenese", Arnaldo Forni Editore, 1981
3. Ernesto Maranesi, "Vocabolario modenese-italiano", Mucchi editore,