Fèrs: differenze tra le versioni
mNessun oggetto della modifica |
mNessun oggetto della modifica |
||
Riga 11: | Riga 11: | ||
[[File:Medical diagnosis for the student and practitioner (1922) (14761731976).jpg|300px|thumb|right|Masćèṅ malâ 'd murbìl]] |
[[File:Medical diagnosis for the student and practitioner (1922) (14761731976).jpg|300px|thumb|right|Masćèṅ malâ 'd murbìl]] |
||
[[File:Child with measles.jpg|300px|thumb|right|Un putèṅ africàṅ c'n al rash |
[[File:Child with measles.jpg|300px|thumb|right|Un putèṅ africàṅ c'n al rash dla Fèrs adòs]] |
||
La '''Fèrs''' (in [[latìn]] ''morbus'', mâł), cgnusû anc cuma '''Murbìl''' o '''Sfèrs''', l'è 'n mâł dimóndi cuntagióś cauśâ da 'n [[vìrus]] c'n un sōl filamènt [[RNA]], al ''Paramyxovirus'' dal gènar [[Morbillivirus]]. |
|||
'L è pusìbil far-'s inśdìr da cal mâł chè, un quèl ch'l à arbasâ dal 75% i caś ad mòrt fra 'l 2000 e 'l 2013. |
'L è pusìbil far-'s inśdìr da cal mâł chè, un quèl ch'l à arbasâ dal 75% i caś ad mòrt fra 'l 2000 e 'l 2013. |
||
Riga 20: | Riga 20: | ||
== Descrisiòṅ == |
== Descrisiòṅ == |
||
Al mórub |
Al mórub dla ''Fèrs'' a 'l inìsi al fà vgnir na [[févra]] élta, da spés ad sōvar di 40 °C, [[tós]], miròla lìquida a 'l naś e òć rós ma in dal gir ad dū o tri dè da i prim sìntum i sàltan fóra dal maci biànci dènt'r a la [[bóca]] (cgnusùdi cuma [[maci 'd Köplik]]) e pò dal maci rósi dapartùt su la pèla ch'i sparìsan da par lōr quànd a s guarìs. In dal 30% a 'l incìrca di caś a gh'è dal cumplicasiòṅ ch'i pōlan purtàr al sugèt a dvintàr sōrd o òrub. In di putèṅ, i più a risć insém a 'l parsòni c'n al diféśi imunitàri arbasàdi, i pōlan cumparìr anc al [[caghét]] e di infiamasiòṅ a gl'[[urécia|uréci]] o a 'l [[sarvèl]]. |
||
I èṅ da trénta a sènt su sènt-mila i malâ ch'i gh mōran, cun soquànt caś tut i an anc in [[Itàglia]]<ref>[http://www.huffingtonpost.it/2017/09/26/morto-di-morbillo-a-catania-non-era-vaccinato-e-il-quarto-caso-in-italia-nel-2017_a_23223370/ Mòrt ad fèrs a Catàgna, al n éra minga inśdî. 'L è 'l quàrt caś in Itàglia in dal 2017] ''Huffington Post'', 26 ad Setémbar dal 2017</ref>. |
I èṅ da trénta a sènt su sènt-mila i malâ ch'i gh mōran, cun soquànt caś tut i an anc in [[Itàglia]]<ref>[http://www.huffingtonpost.it/2017/09/26/morto-di-morbillo-a-catania-non-era-vaccinato-e-il-quarto-caso-in-italia-nel-2017_a_23223370/ Mòrt ad fèrs a Catàgna, al n éra minga inśdî. 'L è 'l quàrt caś in Itàglia in dal 2017] ''Huffington Post'', 26 ad Setémbar dal 2017</ref>. |
Versione delle 21:15, 28 Set 2017
C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś |
La Fèrs (in latìn morbus, mâł), cgnusû anc cuma Murbìl o Sfèrs, l'è 'n mâł dimóndi cuntagióś cauśâ da 'n vìrus c'n un sōl filamènt RNA, al Paramyxovirus dal gènar Morbillivirus.
'L è pusìbil far-'s inśdìr da cal mâł chè, un quèl ch'l à arbasâ dal 75% i caś ad mòrt fra 'l 2000 e 'l 2013.
Descrisiòṅ
Al mórub dla Fèrs a 'l inìsi al fà vgnir na févra élta, da spés ad sōvar di 40 °C, tós, miròla lìquida a 'l naś e òć rós ma in dal gir ad dū o tri dè da i prim sìntum i sàltan fóra dal maci biànci dènt'r a la bóca (cgnusùdi cuma maci 'd Köplik) e pò dal maci rósi dapartùt su la pèla ch'i sparìsan da par lōr quànd a s guarìs. In dal 30% a 'l incìrca di caś a gh'è dal cumplicasiòṅ ch'i pōlan purtàr al sugèt a dvintàr sōrd o òrub. In di putèṅ, i più a risć insém a 'l parsòni c'n al diféśi imunitàri arbasàdi, i pōlan cumparìr anc al caghét e di infiamasiòṅ a gl'uréci o a 'l sarvèl.
I èṅ da trénta a sènt su sènt-mila i malâ ch'i gh mōran, cun soquànt caś tut i an anc in Itàglia[1].
Al mórub al pasa da 'n sugèt a c'l àtar c'n i cōlp ad tós, i starnûd, la salìa o la miròla. Nóṿ parsòni su déś ch'i spartìsan la stésa cambra i armàgnan cuntagiâ, faghénd cònt ch'al vìrus 'l è bòṅ ad pasàr da quàtar dè prima a quàtar dè dòp 'l inìsi dal rash.
Nòti
- ↑ Mòrt ad fèrs a Catàgna, al n éra minga inśdî. 'L è 'l quàrt caś in Itàglia in dal 2017 Huffington Post, 26 ad Setémbar dal 2017