Sècia: differenze tra le versioni
m Bot: Migrating 9 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1888616 (translate me) |
Nessun oggetto della modifica |
||
Riga 1: | Riga 1: | ||
{{Metacaixa |
|||
{{CASSETTO|ARZ|Sècia}} |
|||
|id=0 |
|||
|color= |
|||
|bt1=Arzân |
|||
|bt2=Mudnés |
|||
|bticona1=[[File:Bandiera_di_Reggio_Emilia.PNG|16px]] |
|||
|bticona2=[[File:Bandiera_di_Modena.PNG|16px]] |
|||
|ps1= |
|||
__NOTOC__ |
|||
{{dialortCass | dial=Arzân |cass=ARZ}} |
|||
[[Image:Reggio_emilia_statua_ponte_crostolo.jpg|thumb|right|300px|Stâtva dal Sècia a Rèz<ref>L'é insém a 'n' êla dal pûnt dal [[Cróstel]], la deṣvîn da la Règia ed [[Rivêlta (Rèz)|Rivêlta]] in dóve la gh'êra bèlo int al 1754. Insèm a còli dal Cróstel e dal Panêr la fêva pêrta dal gróp de stâtvi d' urnamèint dal pêrch ed la Véla. Soquânt avtōr la dân fâta da Giovan Battista Bolognini.</ref>]] |
[[Image:Reggio_emilia_statua_ponte_crostolo.jpg|thumb|right|300px|Stâtva dal Sècia a Rèz<ref>L'é insém a 'n' êla dal pûnt dal [[Cróstel]], la deṣvîn da la Règia ed [[Rivêlta (Rèz)|Rivêlta]] in dóve la gh'êra bèlo int al 1754. Insèm a còli dal Cróstel e dal Panêr la fêva pêrta dal gróp de stâtvi d' urnamèint dal pêrch ed la Véla. Soquânt avtōr la dân fâta da Giovan Battista Bolognini.</ref>]] |
||
Al '''Sècia''' l'è un fióm impurtânt ed l’Êlta Itâlia ch’al cór per la grân pêrta in[[ Emélia-Rumâgna]] e, ind al pès finêl, in [[Lunbardî|Lumbardìa]]. <br> |
Al '''Sècia''' l'è un fióm impurtânt ed l’Êlta Itâlia ch’al cór per la grân pêrta in[[ Emélia-Rumâgna]] e, ind al pès finêl, in [[Lunbardî|Lumbardìa]]. <br> |
||
Riga 34: | Riga 45: | ||
{{BIBLIOGRAFIA|NOTE=2}} |
{{BIBLIOGRAFIA|NOTE=2}} |
||
⚫ | |||
|ps2= |
|||
{{FINE_CASSETTO}} |
|||
{{dialortCass | dial=Mudnés |cass=MUD}} |
|||
{{CASSETTO|MUD|Sàccia}} |
|||
[[Image:Graureiher.jpg|thumb|right|200px|Un [[airòun]] in dla [[fôs]] d'la Sáccia.]] |
[[Image:Graureiher.jpg|thumb|right|200px|Un [[airòun]] in dla [[fôs]] d'la Sáccia.]] |
||
La '''Sàccia''' l'è un [[fiómm]] impurtànt ed l'èlta [[Itàlia]] ch'al córr per la gràn pèrta in [[Emélia-Rumàgna]] e, in dal pèz finèl, in [[Lumbardìa]]. <br> |
|||
Al '''Säccia''' (o anc ''Sàccia'') l'é un fiòmm situê in t'la regiòun dl'Emégglia-Rumâgna, ed in tal sô trât finél in Lumbardia. L'é al secónd pió grôss affluèint dal Po dôp al Taner e l'è un [[fiómm]] impurtànt ed l'èlta [[Itàglia]]. |
|||
L'è, per lunghèssa (172 km), basèin e purtèda mèdia (42 mc/sec), al fiómm pió gròs, a drétta, ch'al và a dèr in dal Po dòp al [[Tanèr]].<br> |
L'è, per lunghèssa (172 km), basèin e purtèda mèdia (42 mc/sec), al fiómm pió gròs, a drétta, ch'al và a dèr in dal Po dòp al [[Tanèr]].<br> |
||
Al sô basèin (lèregh 2.292 km²) l'e 'na curiositê perchè l'è cumpàgn, cmé destésa, al basèin dal [[Panèr]]. |
Al sô basèin (lèregh 2.292 km²) l'e 'na curiositê perchè l'è cumpàgn, cmé destésa, al basèin dal [[Panèr]]. |
||
Riga 71: | Riga 83: | ||
Al sô námm [[latèin]] l'è ''Sicla'', e l'è curiôs nudêr ch'l'è maschîl pr'i arsân (al Sècia) e feminîl pr'i mudnés (la Sàccia). |
Al sô námm [[latèin]] l'è ''Sicla'', e l'è curiôs nudêr ch'l'è maschîl pr'i arsân (al Sècia) e feminîl pr'i mudnés (la Sàccia). |
||
{{FINE_CASSETTO}} |
|||
|sel=1 |
|||
}} |
|||
[[Category:GEOGRAFIA]] |
[[Category:GEOGRAFIA]] |
||
[[Categoria:Fiümm]] |
[[Categoria:Fiümm]] |
||
⚫ |
Versione delle 21:20, 15 feb 2017
C'l artìcul chè 'l è scrit in Arzân |
Artécol in dialèt arzân
Al Sècia l'è un fióm impurtânt ed l’Êlta Itâlia ch’al cór per la grân pêrta inEmélia-Rumâgna e, ind al pès finêl, in Lumbardìa.
L'é per lunghèsa (172 km), bacîn e purtêda mèdia (42 mc/sec), al principêl fiôm, a dréta, ch’al và a dêr ind al Po dôp al Tanêr.
Al só bacîn (lêregh 2.292 km²) l'è ‘na curiositê perché l'è cumpâgn, cme destèisa, a cól dal Panêr.
Al cōrs dal fióm
Al nâs dal' Êlp ed Sucîş insém a l’ Apenèin tôsch-emiliân in pruvîncia ed Rèz, mìa luntân dal Pâs dal Cerēto; al và vêrs mezanôt e, a partîr da la zûnta dal j âcvui di turèint Dôl e Dragòun (ch’al sucêd atâch a Srédel), al cumîncia a sgnêr i cunfîn tr’al pruvînci ed Rèz e Mòdna.
Al rîva pó ind la Pianûra Padâna in pruvîncia ed Mòdna, atâch a Sasōl drèe da la Végia, al mêt insém a l’ j âchev dal Treṣnêr atâch a Rubēra, e al pâsa d’aréint a la zôna ôvest 'dla sitê ed Mòdna.
D’ed ché al ralèinta e al cór a besabōga lòngh un lèt quacê d’êrsen, al bâgna al cmûn ed Cuncôrdia e dôp al fà al só ingrès, ind la pêrt finêla dal só cōrs, in Lumbardìa.
Ché al bâgna Quistèl e al và pó a dêr ind al Po apèina ûn pô a mezdé ed Mântva a Mirasôl ed Sân Bendèt Po, atâch al pôst in dóve al Mîncio al và a finîr int al Po.
La purtêda dal j acqui
Cme tót i cōrs d'âcva dal nôstri muntâgni al Sècia al pâsa dal grând sót d’ istê a grôsi pîni in premavèira e mâsma in avtûn.
In cunfrûnt a ch’j éter fiôm dal nôstri muntâgni che vân a dêr in dal Po as fà nutêr pr ‘al só purtêdi bundânti in premavèira (qualitê cumpâgn al Panêr) grâsia a l’ j impurtânti anvêdi che vînen zò, per grân pêrt ed l 'ân, ind la zôna in dó al nâs.
Al vôda, in dóve a gh’é al sbòch ,42 mc/sec ed purtêda, la pió êlta (tgnû fôra al Tanêr) tra i fióm ed dréta che vân a dêr ind al Po.
Al sô pîni avtunêli, in mâsma prepotèinti e lidgôsi (che, in chês fôra dal nurmêl, pōlen rivêr ânca a grandèsi d’ed sōver a i 2.000 mc/sec.), vînen in pêrta controlêdi ind al pcòun préma ed Mòdna da un complichê sistèma ed câsi de slerêgh.
I turèint che vân a dêr ind al Sècia
I principêl turèint che vân a dêr ind al Sècia j ‘n:
Curiositê
Al cōrs a mezanōt ed la Via Emélia l’à patî dimóndi cambiamèint: as pèinsa che in època rumâna al pasés pió a sira d’incô fîn a Cavès, pó al cambiêva diresiòun a la brósca a matéina e l’andêva a fînir ind al Po a Bundèin. Cun i lavôr purtê avânti dal 1288 al 1360 l’è stê ublighê ind al lèt dal dè d’incô, atravêrs un pât fr’al sitê ed Pèrma, Rèz, Mòdna, Mântva e Frêra l’é stê dê, in virtó ed còsta lêansa, al nòm al paèiṣ ed Cuncôrdia insém al Sècia ch’a’s câta apûnt insém al Sècia.
Al só nóm latèin lê Sicla, e l'é curiôs nutêr che l'è maschîl pr’ i arsân (al Sècia) e feminîl pr’ i mudnèiṣ (la Sècia).