Schistuśòma manśóni
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
Al Schistuśòma manśóni (nóm sientìfic Schistosoma mansoni) 'l è 'n bêg parasìta dla famìja di Schistuśòma, dal grup di bêg schis, vérum cun la pansa piàta.
'L è respunsàbil 'd un brut mâł ciamâ Schistuśumìaśi ch'al culpìs al gèn'r umàṅ (òspit definitìṿ in dua a gh'è na riprudusiòṅ sesuàla, mèntar la lumàga 'd àqua l'è 'l òspit intermèdi in dua 'l parasìta al s multìplica par clunasiòṅ par pò saltàr fóra cuma larva) e ch'al masa déś-mila cristiàṅ 'l an. In dal mónd i gh 'l ànan in dal budèli da piò 'd utànta migliòṅ ad parsòni in sinquànta-quàtar paéś.
A èsar periculóś i èṅ i óṿ, ch'i èṅ caraterìstic par via 'd un curnèṅ ch'al spunta in un cantòṅ, parchè s'i n vènan minga butâ fóra in tèmp c'n i pét i armàgnan lè in dal sangṿ o in dal còrp marsénd e faghénd infesiòṅ quànd i s mùcian sù. La fémna la in fà tarśènt a 'l dè a 'l incìrca. Minga sèmpar chi gh'à al Schistuśòma manśóni al gh fà a mènt. In gènar in dua 'l bêg al s è insfilsâ in dal gir ad dód'ś óri a taca a far spiùra pò in déś stmani i pōlan vgnir févra, cagaròt, tós, dulōr e giàndli grôsi.
Al Schistuśòma manśóni, uriginàri dl'Àfrica, al n gh'à mia 'l buś dal cûl.
I masć i gh'aṅ un culōr biànc e i èṅ lung da sèt a dódas cm mént'r al fémni i èṅ più scûri, i pàran griśi, i èṅ più sutìli e più lunghi, anc darsèt cm. Chi bêg chè i scàmp'n in gènar sinc an ma i pōlan rivàr anc a vint. I s insfìlsan dèntar 'l óm o a di àtar mamìfar (sórag e póndghi in gènar) da 'l tacadùri di pēi in dla pèl dòp avér pardû la cóa quànd i èṅ incóra dal larvi. In séguit i s quàcian cun dal muléculi catàdi in dal còrp d'l òspit e acsè i reśìst'n a i atàc dal sistéma imunitàri. Dòp dū dè i partìs'n a la vòlta di palmòṅ. C'n al tèmp i dvèntan sèmpar più grôs in fiṅ ad dvintàr grand in dal fégat.
Par cumbàt'r al parasìta a s pōl druàr al Praziquantel, 40 gram a 'l dè.
Culegamènt estéran
Àtar prugèt
Wikiquote contiene citazioni di o su Schistuśòma manśóni
Wikimedia Commons contiene file multimediali su Schistuśòma manśóni
