Plato Tiburtinus
|
C'l artìcol chè 'l è scrit in
Carpśàn |
Plato Tiburtinus, c'ma dir Platòun ed Tìvoli, 'l era stê 'n matemàtic, astrònum e 'n tradutōr itagliàn dal XII sécol, nê a Tìvoli mo che però 'l era andê a stèr a Barselòuna da 'l 1116 a 'l 1138, indû al studièva insèm a 'l ebrèo Abraham bar Hiyya.[1] 'L era stê méj cgnusû p'r el só tradusiòun ed documèint da 'l ebràic e da 'l èreb vers al latèin, e a pêr ch'al sìa stê al prìm a purtèr in sà traduśènd-i dala lengva àraba, dagli infurmasiòun a 'l riguèrd edl astrolàbi.
Ōvri
A s pèinsa ch'i sìen só tradusiòun cagli ōvri ed sièinsi e matemàtica ch'a seguìs ché:
- Liber Embadorum (Al lìber dal superfìsi o Giumetrìa pràtica), tradòt in dal 1145 da 'l ebràic, scrìt da 'l Abraham bar Hiyya. Cal lìber chè al duvìva dimòndi influensèr i Practica geometriae dal Leonardo Fibonacci e 'l descòr in manéra cèra p'r al prìmi volti in dl Osidèint dagli eqvasiòun quadràtichi.
- Sphericae dal Teodòśi ed Bitinia
- Tratê 'd Astronomìa, dl Al-Battān,i’s al-Zij
- De usu astrolabii dl Abu’l-Qāsim Maslama (Ibn al-Sạffār)
- Quadripartitum Ptolemaei
- Iudicia Almansoris
- De electionibus horarum dl Ali ibn Aḥmad al-Imrani
- De nativitatibus o De iudiciis nativitatum dl Abu 'Ali al-Khaiyat
- De revolutionibus nativitatum dl Abū Bakr al-Ḥasan (Albubather)
- Questiones geomantice o Liber Arenalis scientie dl Alfakini, fiōl edl Abizarch o dl Abraham
- De pulsibus et urinis edl Enea.
Colegamèint estèren
- (IT) La só biografìa in sìm'a 'l Disionàri bibliogràfic Treccani.
- (FR) La só biografìa in Le traducteur, l'Église et le Roi: Espagne, XIIe et XIIIe siècle ed Clara Foz dal 1998, in ligna in sìm'a Google e-book.
- (EN) La só biografìa in sìm'a l'ensiclopedìa libbra on-line Encyclopedia.com