Vai al contenuto

Panda

Da Wikipedia.

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś Emiliàn

Panda

un panda
Dominì: Eukaryota
Rèign: Animalia
Phylum: Chordata
Clâsa: Mammalia
Superórdin: Euarchontoglires
Órdin: Carnivora
Famija: Ursidae
Sòtfamija: Ailuropodinae
Gènàr: Ailuropoda
Sòrta: Ailuropoda melanoleuca
David 1869
Sòtsòrta: A. m. melanoleuca • A. m. qinlingensis


Al panda (nóm sientìfic Ailuropoda melanoleuca), cgnusû anc cuma panda gigànt o cuma panda magiōr, 'l è 'n mamìfar dla famìja di ursidae ch'al viṿ in Cina, in dla regiòṅ 'd muntàgna dal Sichuan. Vèrs la secónda mità dal XX sécul 'l è dvintâ 'n embléma nasiunàł cinéś e anc al sìmbul dal WWF.

'L è imparentâ a la luntàna c'n al panda rós (o panda minōr): tuti dó cal bèsti chè i gh'aṅ di punt in cumùn c'n i ōrs e c'n i pruciòṅ.

Descrisiòn

Na màdar c'n al sò pìcul
Un panda ch'al magna dal bambù

Al panda 'l è lung da 'n mét'r e vint a 'n mét'r e nuànta, p'r un pēś ch'al pōl andàr da i utànta a i duśènt chilo. 'L è élt da i ssanta a i nuànta cm e 'l pōl campàr ad sòlit in fiṅ a i trénta-sinc o i quarànt'an.

Al sò mantèl 'l è 'd dū culōr: al śàmpi, gl'uréci, i òć e 'l pèt i èṅ négar, tut al rèst 'l è biànc.

Anc s'l è na bèstia clasificàda cuma carnìvura, al panda al magna praticamènt sōl dal bambù (anc quarànta chilo a 'l dè), sōl na quàlc vòlta al pōl magnàr quèl àtar cuma ōṿ, insèt o caróggni. Al mutìṿ ad cal cumpurtamènt chè 'l è che quàtar migliòṅ 'd an fà a 'l incìrca òṅ di sò gēn, al T1R1, 'l è mutâ faghénd-ag pèrdar al savōr dla carna che dònca par lōr la n sà da gnint. Quànd al panda al biàsa, al sò uréci i s mōvan.

In dla maṅ al gh'à sinc dida e 'n “pòlas fals”, frut dal śvilùp d'n òs ch'al gh sarvìs par ciapàr e stricàr i ram dal bambù par purtàr-i in bóca.

I natùra i panda i vìvan da par lōr tut 'l an, a part al perìud d'l amōr, sénsa andàr in letàrg durànt 'l Invèran. La fémna la dà a la luś un pìcul par vòlta e s'i nàsan dū śmèi la n gh la cava minga a tgnir adrē a tut dū. Al pìcul 'l armàgn cun sò màdar par daśdòt méś.

Culegamènt estéran

Àtar prugèt