Palàs Rè Éns
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
Al Palàs Rè Éns 'l è 'n palàs stòric ad Bulógna in stîł gòtic, tirâ sù in dal XIII sécul, in alóra ciamâ Palatium Novum.
'L è stâ fat fra 'l 1244 e 'l 1246 par vlēr dal pudestà Filippo Ugoni ch'al vliva ślargàr i edifìsi cumunài dal Palàs dal Pudestà e dal Palàs dal Capitàṅ dal Pòpul.
A 'l dè 'd incō 'l è druâ da 'l cumùm par dal móstri o di cungrès.
Stòria
Dòp tri an ch'al palàs 'l éra finî, i bulgnéś i gh'ìvan sarâ dènt'r al Rè Éns ad Sardéggna, fiōl d'l imperadōr Fedrîg II ad Śvèvia. Chi lò 'l éra stâ fat parśunēr durànt la guèra fra i bulgnéś e 'l trupi imperiàli durànt la batàja dla Fusàlta, vila śamiàna su 'l turènt Tévad fra Castelfrànc e Mòdna, in alóra da la banda dal Sàcar Rumàṅ Impēr.
Chi lò 'l è stâ prima purtâ par soquànt dè in dal castèl 'd Ansōla e pò mis in dal palàs ch'adès al pòrta 'l sò nóm, da 'l Agóst dal 1249 in fîṅ a la sò mòrt, rivàda 'l 14 ad Mars dal 1272.
A 'l piàṅ tèra i éran tgnû dacàt al caròć e al màchini 'd guèra mént'r a 'l prim piàṅ i s catàvan gl'ufìsi dal pretōr e la capèla.
In dal 1386 Antonio di Vincenzo 'l à fat in muradùra la Sala dal Tarśènt che pò in séguit la sarà druàda cuma archìvi dal cumùṅ. 'L ùltim piàṅ dal palàs 'l è stâ giustâ praticamènt dal tut in dal 1771 par mèrit ad Giovanni Giacomo Dotti. In dal 1905 Alfonso Rubbiani 'l à fat turnàr 'l aspèt gòtic dal palàs cum 'l éra na vòlta, śuntànd-ag però di elemènt nóṿ ad fantaśìa ch'i tgnìv'n adrē a la mòda dal tèmp p'r al gust dal Mèdi Ēṿ.
Da la banda dèstra d'l edifìsi a gh'è incóra la manéra 'd rivàr a la capèla dla Santa Marìa di Parśunēr, in du i s mitìv'n i cundanâ a mòrt. Da 'l 1910 in avànti i èṅ pò stadi butàdi śò soquànti custrusiòṅ, tiràdi sù lè atàc, par ślargàr la via Rizzoli.
Al fasàdi a 'l estéran dal Palàs Rè Éns, ch'i s càtan davànti a la Piàsa dal Netón, a la via Rizzoli e a la piàsa Rè Éns, i èṅ stadi misi a pòst in dal 2003 cun 'n intervènt ad restàur cunservatìṿ.