Paùra
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
La paùra l'è n'emusiòṅ primària, dimóndi fòrta e bruta ch'la fà star mâł, ch'la pōl vgnir par via dal sentimènt naturàl ch'a gh'è in di óm e in dal bèsti ad vlēr paràr via i risć e i spauràs.
La fà vgnir dl'ànsia e dal turbamènt davànti a di perìcui, reài o anc sōl frut 'd imaginasiòṅ, ch'a s créd ch'i sìan difìcii da cumbàtar o 'd vìnsar, specialmènt quànd i rìv'n a 'l impruvìś quànd a n s è briśa prònt.
A difarénsa di atri emusiòṅ primàri, la paùra la gh'à dèntar na manifestasiòṅ ch'l'è patulógia par definisiòṅ: la fubìa. La s preśénta par grâd, a secónda dal sugèt e dal livèl dl'emusiòṅ, tacànd da 'l timōr e da l'ànsia e pasànd pò par la fubìa, al pànig, al terōr, rivànd a la fîṅ a la scarésa.
.png)
Cal sentimènt istintìṿ chè, ch'al riva dirèt da na part dal sarvèl ciamàda amìgdala ch'la s cata in dal lôb tempuràł mediàł, al sarvìs par diféndar 'l indivìduv faghénd-ag far di cumpurtamènt giùst p'r al mumènt, cuma scapàr via, prutéś'r-as, cumbàtar, lugàr-as, dmandàr ajùt o strulgàr di cumpurtamènt par paràr via dal situasiòṅ cumpàgni 'd perìcul.
La paùra la gh'à dal cunseguénsi anc fìśichi su la parsòna cuma sudōr, batarìa 'd cōr, arbasamènt dla temperadùra, carsùda di òć, bóca séca, muimènt in dal budèli e tensiòṅ in di mùscui.